ҲАМАС ташкилотига қарши урушда қатъий ва сўзсиз Исроил томонида бўлган Украина араб давлатларининг ёрдамини йўқотиш хавфи бор. Бу ҳақда Тhе Washington Post мақола эълон қилди.
Украина президенти Владимир Зеленский биринчилардан бўлиб ҲАМАС ҳужумини кескин қоралаб, уни Россия билан солиштирган. Зеленский Россия ва ҲАМАСнинг Эрон билан алоқаларини эслатган. Аммо сўнгги пайтларда араб давлатлари ва Туркия Исроилни қоралаб, Ғазо секторидаги аксилтеррор амалиётини чеклашни талаб қилишда фаоллаша бошлади. Уларга бошқа ислом давлатлари ҳам қўшилди.
Уларнинг барчаси Исроилни кўпроқ агрессив Россияга ўхшатади.
“Зеленский ҳам худди шундай параллелликни олиб бориши керак”, — дейди айрим таҳлилчилар.
Мутахассисларнинг қайд этишича, умуман олганда, мусулмон давлатлари 7 октябрдан бошлаб Украинани бутунлай унутиб, Исроил урушига ўтган.
“Аммо мусулмон ва араб давлатлари билан зиддият Киев олдида турган хавф-хатарлардан бири бўлиб, ҳозир дунё эътиборини Яқин Шарқдаги янги урушга қаратишга, шунингдек, Вакиллар палатаси АҚШнинг ҳарбий ёрдамини талаб қилишига қарши кураш олиб бориши керак”.
Баъзи экспертларнинг таъкидлашича, Исроил аллақачон Украинани кўпроқ қўллаб-қувватламаслигини аниқ айтган.
Яқин Шарқ институтининг тинчлик ўрнатиш бўйича эксперти Ранда Слим, қисман Россиянинг Сурия устидан назорати туфайли Исроилнинг Москва билан муносабатларини сақлаб қолишдан бошқа чораси йўқлигини айтди. У Исроил ҲАМАС ҳужумидан кейин Зеленскийнинг ташриф буюриш таклифини рад этганига ишора қилди.
Зеленскийнинг исроилпараст позицияси “мантиққа тўғри келмайди”, деди Слим ва кўплаб араб ва мусулмон давлатлари Исроил ва Украинадан кўра агрессив ҳарбий кучлар сифатида Исроил ва Россия ўртасидаги ўхшашликни кўришини қўшимча қилди.
“Араб минтақаси Байденнинг Россия ва ҲАМАСни таққослаб айтганларини қабул қилмоқчи эмаслар. Улар Россия ва Исроилни қурбонлар сони ва тинч аҳолига ҳужумлар бўйича кўпроқ солиштиради.
Агар Зеленский Россия Украинада қилаётган ишни Исроил Ғазода қилаётганини айтишга тайёр бўлса, кўпроқ дўстлар орттирган бўларди. Аммо, Украина бунга тайёр ёки тайёр эмаслигини кўрмаяпман”, — таъкидлади Слим.
ҲАМАС ҳужуми ҳақидаги хабар биринчи марта пайдо бўлганида, Зеленский ва унинг жамоаси ҲАМАСни Россия билан таққослаб, украиналиклар исроилликларга “нима бўлаётгани ҳақида алоҳида тушунчага эга”лигини айтган.
Фақат 10 кундан кейин Зеленский тинч аҳолини ҳимоя қилиш ва кескинликни пасайтириш зарурлигига чақириб, билвосита Ғазонинг бомбардимон қилинишига ишора қилган.
Айни пайтда, Зеленский Ғазода минглаб фаластинлик тинч аҳоли ва камида 21 нафар Украина фуқароси ҳалок бўлганига қарамай, Исроил зарбаларини танқид қилишдан йироқ.
Украина ва Россия ўртасида ҳарбий асирлар алмашинуви ва Россиянинг Украина дон экспортини блокадаси каби масалалар бўйича музокараларда муҳим рол ўйнаган Туркия ва Қатар ташқи ишлар вазирлари Ғарбнинг иккиюзламачилигини даъво қилиб, қўшма баёнот берди.
“Тинч аҳолининг ўлдирилишини бир контекстда қоралаб, бошқа нуқтаи назардан оқлаш жоиз эмас”, — деди қатарлик Муҳаммад бин Абдулраҳмон ат-Тани. Туркиялик Ҳоқон Фиданнинг қўшимча қилишича, Ғарбнинг Ғазодаги қотилликларни қораламагани “жуда жиддий икки томонлама стандартдир”.
CNN телеканалига берган интервьюсида Иордания қироличаси Рания ҳам буни кескин танқид қилган.
“Бизга бир оилани, бутун бир оилани қурол билан ўлдириш нотўғри, лекин уларни отиб ўлдириш жоиз, деб айтишяптими?”
Бошқа экспертларга кўра, Зеленскийнинг таққослаш ҳаракатлари араб мамлакатлари билан резонанслаша олмайди. Украина араб дунёси учун “ҳеч қачон биринчи ўринда бўлмаган”, дейди Украина-араб муносабатлари ҳақида ёзган Райс университети ходими Кристиан Улричсен. “Бу уларга тегишли бўлмаган можаро”.
“Менимча, ҳозир Яқин Шарқда ҳеч ким Украина ҳақида ўйламайди”, — деди Улричсен.
Шу ҳафта охирида Украина ўзининг “тинчлик режаси”ни глобал қўллаб-қувватлашга қаратилган музокараларнинг учинчи раундига мезбонлик қилиши керак эди. Бу Россия қўшинларини босиб олинган Украина ҳудудидан бир томонлама олиб чиқиб кетиш ва Украина ҳудудий суверенитетини тўлиқ тиклашни талаб қилади.
Август ойида Жиддада Саудия Арабистони мезбонлик қилган ва деярли барча йирик бирлашган кучлар делегатлари иштирок этган Украина тинчлик формуласининг биринчи йиғилишидан фарқли ўлароқ, Саудия расмийларининг ушбу ҳафта охири Малтадаги тадбирида иштирок этиши номаълум.
“Сўнгги кунларда Исроил—Фаластин можаросини ҳал қилиш учун икки давлат қарорига қайтишга чақиришда Россияга қўшилган Хитой Малтадаги тадбирда қатнашмади”, — деб хабар беради Bloomberg.
Туркия Малтага делегация жўнатмоқчи эди, бироқ сўнгги кунларда Туркия президенти Исроилга қарши кескин гапирди ва ҲАМАСни қаршилик ҳаракати сифатида таърифлади — бу Зеленскийнинг позициясидан кескин фарқ қилади.
Изоҳ (0)