“Толибон” ҳаракати Афғонистон ҳокимиятини қайта қўлга киритганига икки йил тўлди. Ҳаракат етакчиси Ҳайбатуллоҳ Охундзода машҳурлигига қарамай, ҳалигача оммага кўриниш беришни истамайди.
Ҳатто “Толибон”нинг бирор-бир расмийси раҳбари билан учрашиши ҳам жуда қийин жараён. CBS нашри Охундзода билан алоқада бўлган шахслар билан суҳбатлашиб, “Толибон” етакчисининг яшаш тарзи ҳақида маълумот олди.
Яширин учрашувлар
“Толибон” ҳукуматидаги исмини сир сақлаган вазир ўринбосари Охундзода етакчиси билан учрашиш учун қадимий Қандаҳор шаҳрига 300 чақиримдан ортиқ йўл босиб ўтиши кераклигини айтди.
Манзилга келгач, у учрашув бўлиб ўтишини тасдиқловчи телефон қўнғироғини тахминан уч кун кутган. Шундан кейин уни яширин учрашув саҳнаси каби иккита турли манзилга олиб боришган ва Ҳайбатуллоҳ билан учрашишидан олдин буюмлари мусодара қилинган.
“У хонада диванлар борлигига қарамай, полда ўтирарди. У жуда камтарин, аммо таъсирчан одамдек таассурот қолдирди, ислом қонунлари ва унинг юрисдикцияси ҳақидаги билимини тан олиш керак”, — деди у.
Афғонистондаги яна бир юқори мартабали амалдорга кўра, “Толибон” етакчиси мамлакатни шарпа каби бошқармоқда.
У ҳам Ҳайбатуллоҳ Охундзода билан учрашув олдидан худди шундай махфийлик ва хавфсизлик даражасига дуч келгани ва йиғилиш жойига олиб борилгунга қадар унинг шахсини текшириш учун пароллар берилганини айтди.
“Толибон” раҳбариятидаги манбага кўра, Афғонистон раҳбари АҚШнинг дрон ҳужумлари ва “ИШИД” таҳдиди туфайли яшириниб яшамоқда.
Унинг даврасидаги ҳар бир ходим 24 соат давомида кузатув остида, смартфонлардан фойдаланиш эса тақиқланган.
Темир мушт қоидаси
Аммо махфийлик ва ҳимоя пардаси ортидан Охундзода темир мушт билан ҳукмронлик қилади. У ҳокимият тепасига келганидан бери қизлар ва аёлларнинг ўрта мактаб ёки университетларга боришини тўхтатиш, уларнинг боғлар, спорт заллари ва ҳаммомларга киришини тақиқлаш, уйдан чиқаётганда бурқа кийишини буюрган.
У ёшлигиданоқ ўғил-қизларнинг замонавий таълим-тарбиясига қарши бўлиб, мактаб таълимини ёвузлик ва ахлоқий таназзул манбаи деб атаган.
Афғонистонлик сиёсатшунос ва танқидчи Асмат Қани ёш судьялик чоғида Ҳайбатуллоҳ билан учрашганини эслади.
“У ўз дунёсида яшайди. Аксарият ‘Толибон’ расмийлари аёлларнинг таълим олиши муҳимлиги ҳақида ҳамфикр ва қизларнинг мактаб ҳамда университетларда ўқишига рухсат бермоқчи. Тақиқ учун асосий жавобгарликни фақат Ҳайбатуллоҳнинг ўзи зиммасига олади”, — деди у.
“Исломнинг бундай шафқатсиз ва тор фикрли талқини Афғонистонни аёллар учун ҳақиқий дўзахга айлантирди”, — дейди “Толибон” ҳаракатининг собиқ вазири.
Шунингдек, мазкур манба Ҳайбатуллоҳнинг хатти-ҳаракатларини халқаро санкциялар билан боғлаган.
Мулла Басир Ҳайбатуллоҳнинг собиқ синфдоши бўлиб, қаттиққўл ва ўта консерватив сифатида танқид қилинганига қарамай, уни “меҳрибон, тақводор ва ақлли одам” деб таърифлаган.
Унинг сўзларига кўра, ўзидан олдинги “Толибон” етакчиси ўлдирилганидан кейин Ҳайбатуллоҳни олиб кетишган ва уни бошқа кўрмаган.
Олий куч
Унинг олий раҳбари этиб тайинланишини “Толибон” раҳбариятидаги манба юқоридаги муаммоларни барқарорлаштириш усули сифатида тушунтирди. Ҳайбатуллоҳ “Толибон”нинг кекса авлоди орасида бетараф ва ҳурматли шахс ҳисобланган.
“Ҳайбатуллоҳ аста-секин ўзини ҳокимиятнинг сўнгги даражаси, ўзига қаттиқ содиқ бўлган гуруҳ иерархиясининг энг юқори поғонасидаги шахс эканини билди ва ҳис қилди. У хоҳлаган нарсани қила олади”, — деди Асмат Қани.
Бугунги кунда Ҳайбатуллоҳни унинг хавфсизлиги учун ўзини қурбон қилишга тайёр 2500 га яқин худкуш-террорчилар ҳимоя қилади. Улар Қандаҳордаги Марказий разведка бошқармаси томонидан бино сифатида фойдаланилган лагерда яшайди.
Ҳайбатуллоҳ гвардияси аъзоларидан бири улар ойига 170 доллар маош олиши, уларга смартфондан фойдаланиш, телевизор кўриш ёки ижтимоий тармоқларга кириш тақиқланганини айтди.
Июнь ойида Ҳайбатуллоҳ камдан кам учрайдиган оммавий мурожаатида Афғонистонда аёллар ҳуқуқлари бўйича кўрган чоралари “ислом шариати бўйича фаровон ҳаётни” таъминлаганини айтганди.
Изоҳ (0)