Деменция деб бош миянинг зарарланиши оқибатида юзага келадиган ва ақлий қобилиятнинг сезиларли даражада пасайиши билан намоён бўладиган асаб тизими касаллигига айтилади.
Унинг ривожланишига Альцгеймер, Паркинсон, Пик, томир касалликлари (инсульт, инфаркт ва бошқалар) сабаб бўлиши мумкин. Иммун тизими фаолиятининг бузилиши ва генетик мойиллик ҳам деменция пайдо бўлишини келтириб чиқариши мумкин.
Касаллик буйрак ва жигар етишмовчилиги турли хил асоратларида, эндокрин ёки оғир аутоиммун касалликлари ҳолатида намоён бўлиши мумкин.
Одатда деменция аста-секинлик билан ривожланади ва уни аломатлар намоён бўлиш босқичигача аниқлаш жуда қийин. Невролог Виктор Шахнович «Аргументлар ва фактлар» журнали таҳририятининг деменция касаллигининг олдини олиш мумкинми деган саволига қуйидагича жавоб берди.
«Деменция пайдо бўлишининг олдини олиш мумкин. Бунинг учун томир тизимини текшириш, шунингдек хотирани кўрикдан ўтказиш, буйраклар ва жигарнинг турли ҳолатдаги ўзгаришларини таҳлил қилишнинг бир қатор усуллари мавжуд.
30 ёшдан кейин ҳар бир одам бир йилда бир марта кўрикдан ўтиши зарур. Европада қайси ёшда қандай кўриклардан ўтиш кераклиги ҳақида аниқ айтилувчи маълум бир қонун-қоидалар мавжуд. Ҳар бир одам бу ҳақда ўйлаши керак, шундагина томир, саратон ва деменция касалликлари бунчалик даражада кўп учрамайди.
Деменциянинг ривожланиш эҳтимолини, агар бу бирон-бир аъзонинг ўзгариш оқибати бўлса, қон оқимининг пасайишидан билиш мумкин, у ҳолатда текширишлар натижасида қоннинг биокимёвий кўрсаткичлари ўзгариш ҳолатлари аниқланади.
Касаллик хавфини соғлом турмуш тарзига риоя қилиш йўли билан камайтириш мумкин. Қон томирлари зарар кўришини камайтириш учун юракка, холестерин, қондаги шакар миқдорига ва қон босимига эътибор бериш керак», — дейди Шахнович.
Шифокорларнинг айтишича, агар деменция жараёни аллақачон бошланган бўлса, профилактик чоралар фойда бермайди. Шунинг учун касалликнинг олдини олиш чораларини анча эртароқ, — 40–50 ёшда бошлаш керак — айниқса агар мия фаолиятининг ёмонлашиш белгилари аниқланган бўлса.
Манба: «АиФ»
Изоҳ (0)