Rossiya Federatsiyasi kommunistik partiyasidan saylangan Xanti-Mansi avtonom okrugi dumasi deputati parlament yig‘ilishida okrugni “o‘zbeklarning tarixiy vatani” sifatida ko‘rish mumkinligini aytdi.
Ma’lum qilinishicha, Xanti-Mansi avtonom okrugi dumasi majlisida parlament a’zolari o‘rtasida mahalliy xalqlarning tug‘ilishi va o‘limi haqida munozara yuz bergan. Rossiya Federatsiyasi kommunistik partiyasidan saylangan deputat Xolid Tagi-zade o‘zbekistonlik muhojirlar XMMOga “o‘zlarining tarixiy vataniga” qaytayotganini aytib, hamkasblariga Sibir xonligi tarixini eslatgan.
“Migrantlar ham turli xil bo‘ladi. Masalan, o‘zbeklarga kelsak: Yugra va Tyumen viloyatining bir qismi tarixan Sibir xonligi edi. Ma’lumki, Kuchum xon so‘nggi hukmdor bo‘lgan. U esa Shayboniylar sulolasiga mansub. Mana shu Shayboniylar sulolasi — Buxoro xonligidan chiqqan hukmron o‘zbek sulolasi hisoblanadi. Ehtimol, muhojirlar bu yerga o‘zlarining tarixiy vataniga kelayotgandek kelishayotgandir?”, dedi deputat majlis davomida.
Duma raisi bunga javoban Tagi-zadaning yana bir muhimroq masalaga qaytishini so‘ragan.
Tagi-zadening fikrlari turli munozaralarga sabab bo‘lmoqda. Jumladan, Rossiya liberal-demokratik partiyasidan davlat dumasi deputati Vladimir Sisoyev Rossiya Federatsiyasi bosh prokurori Igor Krasnovga murojaat qilib, Tyumen viloyati dumasining Kommunistik partiyadan deputati Xolid Tag‘izodaning “O‘zbekistonning Sibir yerlari” haqidagi fikrlarini tekshirishni so‘ragan.
“Rossiya hukumatining muhojirlarga nisbatan yumshoq munosabati mamlakatda butun boshli muhojirlar guruhi shakllanishiga olib keldi. Bu odamlar yaqinda bizning diasporalar va muhojirlar jamoalarini oshkor qilish hamda qonuniy doiraga olib chiqish tashabbuslarimizga qarshi chiqishgan edi. Endi ular bizning yerlarimizni qo‘lga kiritmoqchi”, deydi Vladimir Sisoyev.
Sisoyev ushbu so‘zlarga huquqiy baho berishni va ularda Rossiyaning hududiy yaxlitligini buzishga chaqiriqlar, shuningdek, milliy asosda nafrat yoki dushmanlik uyg‘otish belgilari bor-yo‘qligini aniqlashni talab qilgan.
Uning fikricha, bunday bayonotlar aniq siyosiy mazmunga ega va huquqni muhofaza qilish organlaridan tezkor munosabat bildirishni talab etadi. Shu bilan birga, parlament a’zosi har qanday harakatlar qat’iy qonun doirasida amalga oshirilishi kerakligini ta’kidlagan, chunki uning so‘zlariga ko‘ra, “muhojirlar ekspansiyasini gap-so‘z va ishontirish bilan to‘xtatib bo‘lmaydi”.
Konservativ jurnalist Roman Golovanovning fikricha, Tagi-zade aytgan fikr dahshatli yolg‘on hisoblanadi.
“Nima bo‘layotganini tushunib turibsiz. Bu bayonotga huquq-tartibot idoralari qattiq baho berishi lozim. Ruslar O‘rda hukmronligi ostida bo‘lgan va aynan O‘rda bu yerda davlatchilikni shakllantirgan, degan ovozlar eshitilmoqda. Bu dahshatli yolg‘ondir”, deydi Golovanov.
Jurnalistning aytishicha, agar bunday holatlarga chek qo‘yilmasa, qirg‘izlar va tojiklar Moskva va Qrimni turklarning tarixiy yerlari deb da’vo qilishlari mumkin.
“Agar bugun bu to‘xtatilmasa, ertaga qirg‘izlar yoki tojiklar Moskvaning azaldan o‘zlariga tegishli ekanini da’vo qilishadi, Qrim esa shubhasiz tarixiy turk yerlari deb e’lon qilinadi, butun Volgabo‘yi Markaziy Rossiyadan Uralgacha, balki undan ham nariga xoqonlik deb atala boshlanadi. Qrim, Donbass, Xerson va Zaporojye masalasi ham xuddi shu yerda ko‘tariladi”, deydi Roman Golovanov.
Moskva shahar dumasi deputati, jurnalist Andrey Medvedev esa davlat dumasi deputatlaridan hamkasbining Sibir aslida o‘zbek hududi ekani haqidagi so‘zlariga qanday munosabatdaligini so‘ragan.
Uning fikricha, bu ajablanarli emas, chunki so‘nggi yillarda partiya keng ko‘lamli siyosiy ittifoqlarni namoyish etgan: milliy diasporalar bilan hamkorlikdan tortib “Aqlli ovoz berish” tashabbuslarida ishtirok etishgacha, turli so‘l yoshlar birlashmalari, jumladan, ochiqdan-ochiq Rossiyaga qarshi qarashlarga ega bo‘lganlar bilan o‘zaro hamkorlik qilishgacha.
“Lenin merosi atrofidagi har qanday bahs-munozaraga qarshi kurashishni yoqtiradigan mikrobloger Afonin, KPRF a’zosining bayonoti haqida qanday fikrda ekanini bilgim keladi. Franko atrofida allaqanday to‘polon ko‘tarishga urinayotgan o‘ta faol kommunist Isakov (aytgancha, navalniychilarning “Aqlli ovoz berish”i tomonidan qo‘llab-quvvatlangan) KPRF a’zosining nuqtayi nazari haqida nima deb o‘ylaydi? Franko ham, Lenin ham ancha oldin vafot etgan. Asl o‘zbekona Sibir haqida nima deysizlar, qizil partiyachi o‘rtoqlar?”, deydi Andrey Medvedev.
Izoh (0)