2016-yilning 15-iyuli Turkiyadagi eng mudhish tun sifatida tarixga muhrlangan. Aynan ushbu sanada Anqara va Istanbul shaharlarida FETO terrorchilik tashkiloti tomonidan davlat to‘ntarishiga urinish vaqtida qonli to‘qnashuvlar yuz berdi.
To‘qqiz yil avval o‘sha mudhish kechada millionlab insonlar o‘z hayotlarini xavf ostiga qo‘yib, vatan himoyasi uchun ko‘chalarga chiqdi. Istanbuldagi Bosfor ko‘prigi ustida mamlakat askarlar harbiy formasini kiyib olgan terrorchilar tomonidan 34 nafar tinch aholi vakillarining otib o‘ldirilishi o‘sha xoinona hujumning eng og‘riqli daqiqalaridan biriga aylandi.
O‘sha mudhish tunda nima bo‘lgan edi?
Hammasi soat 20:00 dan keyin boshlangandi. Mamlakat poytaxti Anqaraning sayyohlar va mahalliy aholi eng gavjum bo‘lgan nuqtasi — Qiziloy maydonida odamlar o‘qqa tutildi. Parlament binosi bombalandi. Istanbuldagi Bo‘g‘oz ko‘prigi yopib qo‘yildi, mamlakatda harbiy kuchlar tomonidan “Sulh operatsiyasi” boshlangani e’lon qilindi.
Bu voqealar boshlangan vaqtda prezident Rajab Toyyib Erdo‘g‘on Marmarisda dam olayotgan edi. U tunab qolgan mehmonxonaga ham hujum uyushtirildi. Tasodifki, Erdo‘g‘on hujum ro‘y bergan vaqtda mehmonxonani tark etgandi.
Bu orada mamlakatning rasmiy telekanallaridan biri TRT bosh ofisiga hujum qilindi. Jonli efirda davlat to‘ntarishi amalga oshirilgani, hokimiyat Turkiya qurolli kuchlari qo‘liga o‘tgani e’lon qilindi.
Oradan ko‘p o‘tmay Rajab Toyyib Erdo‘g‘on Skype orqali CNN TURK telekanalida chiqish qildi va turk xalqini birlashishga, mamlakat mustaqilligini saqlab qolishga, ko‘chalarga chiqib, demokratik hokimiyatni ag‘darmoqchi bo‘lgan xoinlarga qarshi turishga chaqirdi. Olomon ko‘chalarga yoyildi. Nafaqat erkaklar, ayollar, yosh qizlar, bolalar ham qo‘lida bayroq bilan ko‘chalarga chiqdi. O‘ziga qarata o‘qtalingan qurollar, tanklarni xoinlar qo‘lidan olishga urindi va buning uddasidan chiqdi.
Ushbu davlat to‘ntarishiga harakat AQSHda istiqomat qilib kelgan Fathulloh Gulen boshchiligidagi FETO terroristik guruhi va uning davlatdagi korchalonlari orqali amalga oshirilgani ma’lum qilindi.
Bo‘lib o‘tgan voqealar Turkiya hukumati uchun katta dars bo‘ldi. Mamlakat xorijdagi elchixonalari orqali Fathulloh Gulen harakati haqida bayonotlar berdi, qo‘shnilari, do‘stlarini, dunyoni ogohlikka chaqirdi, Gulenga tegishli xususiy maktablar, universitetlarni yopish yuzasidan taklif kiritdi va buni o‘zi boshlab berdi. Yuzlab maktablar yopildi, o‘qituvchilar lavozimlardan ozod etildi, ayrimlari jinoiy javobgarlikka tortildi.
15—16-iyul voqealari oqibatida 253 kishi vafot etgan. Ulardan 63 nafari politsiya xodimlari, olti nafari harbiylar, 184 nafari esa tinch aholi vakillari edi. Shahidlarning xotirasi 9 yildan buyon nafaqat mamlakatda, balki uning tashqarisida ham yod etib kelinmoqda. Mamlakatdagi ko‘cha va maktablar ularning ismlari bilan atalgan, xotirasiga bag‘ishlab muzeylar, yodgorliklar ochilgan.
Davlat to‘ntarishiga urinish kechasida 286 nafar politsiyachi, 47 nafar harbiy va 2 407 nafar tinch aholi vakili jarohatlangan.
To‘qqiz yil ichida FETO bilan aloqadorlikda gumonlangan 390 mingdan ortiq kishi hibsga olingan, ulardan 114 ming nafari sud qarori bilan qamoq jazosiga hukm qilingan.
Ushbu sana munosabati bilan Turkiya respublikasi kommunikatsiya boshqarmasi tomonidan Anqara va Istanbul shaharlariga media tur tashkil etildi.
Media turda jami 200 nafar jurnalistlar ishtirok etdi. Ulardan 120 nafari 41 ta xorijiy mamlakatdan kelgan OAV xodimlari bo‘lsa, 80 nafari turkiyalik mahalliy jurnalistlardir.
Media tur davomida jurnalistlarga 15-iyulga qadar va undan so‘ng Turkiyaning FETO bilan qanday kurashgani haqida atroflicha ma’lumot berildi.
15-iyul kuni mamlakat parlamenti binosida prezident Rajab Toyyib Erdo‘g‘on ishtirokida tadbir bo‘lib o‘tdi.
Turkiya prezidenti o‘z nutqida mamlakat demokratiyasi va kelajagi uchun kurashgan barcha fuqarolarga minnatdorlik bildirdi.
U mamlakatni zo‘ravonlik bilan egallashga urinilgan kechada minglab turkiyaliklar ko‘chalar, maydonlarga chiqqani hamda bu harakati bilan terrorchilarning qabih maqsadiga erishishiga to‘sqinlik qilganini xotirladi.
“O‘sha tunda Istanbul, Bursa va boshqa Turkiya shaharlarida o‘qilgan namozlar, qilingan duolar Bokudan Qohiragacha, Islomoboddan Jakartagacha, Sarayevodan Mogadishugacha yetib bordi. Aynan ushbu mamlakatlar Turkiya demokratiyasining g‘alabasi quvonchini baham ko‘rdi”, dedi mamlakat rahbari o‘z nutqida.
Erdo‘g‘onning so‘zlariga ko‘ra, 2016-yilning 15-iyul voqelari turk xalqining birdamligini yana bir bor namoyish etgan.
Turkiya prezidenti Buyuk millat majlisi (parlament) deputatlariga xalq bilan birgalikda demokratiyani himoya qilgani uchun minnatdorlik bildirdi.
“Shahidlarning jasorati, fuqarolarning kurashi besamar ketmadi. Terrorsiz Turkiya ushbu qahramonlarning harakatlari samarasidir. Terrorizm muammosiga barham berilganidan so‘ng Turkiya har tomonlama faol rivojlana boshladi”, deydi Rajab Toyyib Erdo‘g‘on.
Izoh (0)