Butun dunyo bo‘ylab tug‘ilish darajasi asr oxiriga kelib keskin kamayishi prognoz qilinmoqda. Ammo ekspertlar bu unchalik ham yomon tendensiya emas, degan fikrda. Bu haqda Al Arabiya xabar berdi.
Dunyo aholisining soni kamayib ketayotgani haqida nufuzli Lancet jurnalida maqola chop etilgan. Unga ko‘ra, mamlakatlar yaqin kelajakda 2 toifaga ajraladi — birinchisida aholi soni keskin kamaysa, ikkinchisida, ya’ni ijtimoiy-iqtisodiy beqaror va kam rivojlangan davlatlarda tug‘ilish darajasi oshib ketadi.
Maqolada ta’kidlanishicha, yaqin 25 yil ichida dunyo mamlakatlarining 76 foizi, ya’ni 155 mamlakatda tug‘ilish darajasi aholining o‘lim darajasidan kam bo‘ladi. Asr oxiriga kelib esa, dunyoda aholining yoshi katta qatlami keskin ortadi.
Ushbu prognozlar 1950-yildan 2021-yilgacha to‘plangan so‘rovlar, aholini ro‘yxatga olish va boshqa ma’lumotlarga asoslangan. Maqola mualliflarining ta’kidlashicha, global tug‘ilishning kamayishi ijobiy va salbiy tomonlarni o‘z ichiga oladi.
“Tug‘ilishning kamayishi atrof-muhit, oziq-ovqat xavfsizligi, sog‘liqni saqlash, iqlim o‘zgarishi va biologik xilma-xillikka ijobiy ta’sir o‘tkazishi mumkin. Biroq bu sog‘liqni saqlash, pensiya, ijtimoiy va ishchi kuchi ta’minoti hamda geosiyosatga salbiy ta’sir etadi”, deyiladi maqolada.
Asrlar davomida dunyo aholisi sonining o‘sishi doimiy ravishda o‘zgarib kelgan. Aholi ko‘payishi haqidagi xavotirlar birinchi marta XIX asrning boshlarida, Yevropada sanoat inqilobi boshlanganda paydo bo‘lgan. Bu esa oziq-ovqat ta’minotining oshishiga olib kelgan.
Biroq dunyo bo‘ylab demografik tendensiyalar ko‘plab ijtimoiy-iqtisodiy omillarga asoslangan holda o‘zgarib turadi. Masalan, Afrikadagi iqtisodiy jihatdan kam rivojlangan mamlakatlarda tug‘ilish darajasi yuqoriligicha qolmoqda. Chunki bu hududlarda odamlar farzand ko‘rish xarajatlarini to‘liq anglay olmasligi aytilgan.
Izoh (0)