Yadro urushi yuz bergan taqdirda omon qolish ehtimoli yuqori bo‘lgan ikki mamlakat e’lon qilindi. Bu haqda xavfsizlik sohasidagi ekspert Enni Jeykobsen xabar berdi.
Jeykobsen Pulitser mukofoti finalchisi va yetakchi mutaxassis hisoblanadi. U aynan uning kitoblari bir nechta milliarderlarni maxfiy bunker qurishga undaganini aytgan. Jeykobsen taxminicha, yadro urushining dastlabki 72 daqiqasida sayyoradagi 8 milliard kishidan 5 milliardi halok bo‘ladi. Yer yuzida faqat ikkita joy nisbatan xavfsiz deb baholanmoqda:
♦ Yangi Zelandiya
Bu mamlakatning xavfsizligi, birinchi navbatda, geografik jihatdan yadro nishonlaridan uzoqda joylashgani bilan izohlanmoqda.
Barqaror iqlim “yadroviy qish”dan — tutun va kul quyosh nurini to‘sib qo‘yadigan vaziyatdan saqlanish imkonini beradi. Shuningdek, mamlakat siyosiy betaraflikni saqlagan, yadroviy qurolga qarshi qat’iy siyosat yuritadi.
Qishloq xo‘jaligi yo‘q bo‘lib ketganida yadroviy qish boshlanadi. O‘rta kengliklarni muz qatlami qoplaydi, quyosh nuri yerga yetib kelmaydi va odamlar ochlikdan halok bo‘ladi, deydi Jeykobsen.
♦ Avstraliya
Avstraliyaning ayrim hududlari — xususan Tasmaniya va aholi zich joylashmagan ichki mintaqalar — ikkinchi xavfsiz hudud sifatida tilga olinmoqda. Shu sababli yadroviy urushdan keyin ham yashash uchun yaroqli bo‘lib qoladi.
Otago universiteti olimlari Avstraliya va Yangi Zelandiyadan tashqari yana Islandiya, Solomon orollari va Vanuatuni ham yadroviy urush oqibatlarini yengib o‘tishga qodir joylar sifatida ko‘rsatgan.
Kimda nechta yadro quroli bor?
Amerika olimlari federatsiyasi ma’lumotlariga ko‘ra, jami 12 mingdan ortiq yadro kallaklari mavjud. Ularning 90 foizi Rossiya va AQSH hissasiga to‘g‘ri keladi. 2024-yil avgust holatiga ko‘ra, Rossiyada 5 580 ta, AQSHda esa 5 044 ta, Xitoyda esa 500 ta yadroviy kallak bor.
2025-yil boshiga kelib Xitoy yadro arsenali 600 ta jangovar kallakka ega bo‘lgan. Bu ko‘rsatkich bo‘yicha mamlakat AQSH va Rossiyadan keyin dunyoda uchinchi o‘rinni egallagan. Bir yil ichida Xitoy armiyasi 100 ga yaqin yangi yadro kallaklarini olgan. Xitoydan tashqari yadroviy arsenalini kengaytirgan yagona davlat Hindiston bo‘ldi. Unda hozirda 180 ta jangovar kallak mavjud, 2024-yilda esa bu ko‘rsatkich 172 ta edi. Ekspertlar prognoziga ko‘ra, 2030-yilga borib Xitoy strategik yadro quroli tashuvchilari soni bo‘yicha AQSH va Rossiya bilan tenglashishi mumkin.
Izoh (0)