Har birimizning foydali va zararli odatlarimiz bor. Kuniga 30 daqiqa kitob o‘qish va yarim tungacha uxlash, albatta, foydali. Ammo yotishdan oldin yog‘li ovqat yeyish va gadjetlardan foydalanish zararli. Bularning barchasi aniq va oddiy tuyuladi. Biroq shunday harakatlar borki, ko‘pchilik ularni ongsiz ravishda amalga oshirib, hayot sifatini yomonlashtiradi. Ular haqida psixolog Marina Tushevskaya so‘zlab berdi.
- Shikoyat qilish odati
Shikoyat — bu sog‘liqni, munosabatlarni, moliya va umuman hayotni yo‘q qilishga qodir bo‘lgan yomon odatdir. U xavfli, chunki u nafaqat shikoyat qiluvchini halok qiladi, balki atrofdagilarga ham salbiy fikrlashni “yuqtiradi”. Bunday odamlar o‘z muvaffaqiyatsizliklarida hammani ayblaydi, hammani ulardan qarzdor deb hisoblaydi.
Tasavvur qiling: siz yaxshi ish topmoqchisiz, kvartira yoki mashina sotib olmoqchisiz. Lekin bunga tezda erishib bo‘lmaydi. Sizda voqealar rivojining ikki varianti bor.
- Barcha yaxshi ish o‘rinlari bandligi va katta pul ishlab topishning iloji yo‘qligi haqida shikoyat qilishni boshlash, stress va kasalliklar tufayli uzoq yillar davomida salbiy holatga tushib qolish.
- Yo‘ldagi to‘siqlar faqat hal qilinishi kerak bo‘lgan vazifalar ekanini anglash, orzungizdagi ish uchun bilimingizni oshirish yoki xarid qilish uchun qo‘shimcha daromadga erishishga harakat rejasini tuzish.
Ikkinchi variant ancha yaxshi va muvaffaqiyatga olib kelishi aniq.
— “Lekin shikoyat qilib bo‘lmasa, nima qilish kerak. Jim turaylikmi”, degan savol ko‘pchilikni qiziqtiradi. Yo‘q, yoqmagan narsaga indamay chidash kerak emas. Gap tafakkurda: u yo ijobiy, yo salbiy. Agar siz shikoyat qilsangiz, salbiy turga tushib, o‘zingizni voqealarning ayanchli yakuniga dasturlaysiz. Har qanday salbiy iboralar shikoyat hisoblanadi. Masalan, “Menda pul yo‘q” deyish bilan siz boshqalarda hamma narsa borligini, hayot esa sizga nisbatan adolatsiz ekanini nazarda tutasiz. Lekin cho‘ntagingizda bir-ikki so‘m bo‘lsa bordir. Bu esa pul-ku! Shunchaki siz ko‘proq narsani xohlaysiz.
Miya faoliyatini ijobiy dasturga qayta sozlash uchun: “Menda pul bor va u ko‘paymoqda”, deb ayting. “Men ko‘proq narsani xohlayman” deganingizda, miya imkoniyatlarni ko‘rsatadi, shikoyat qilganingizda esa to‘sqinlik qiladi.
Ko‘pchilik shikoyat qilganlarga hamdardlik bildiradi. Agar siz shunday odamlar toifasidan bo‘lsangiz, bosh irg‘amang va javoban qo‘llab-quvvatlamang, yaxshisi, u odamga muammoning yechimini ayting. Agar u eshitsa va maslahatga amal qilib, hayotini o‘zgartirsa, juda yaxshi. Bo‘lmasa, bunday do‘stdan uzoqroq yurgan maʼqul.
- Daʼvo qilish odati
Bu odat odamlar bilan aqliy aloqalarni va umuman munosabatlarni buzadi. Inson ko‘pincha boshqa odamlarga daʼvo qiladi, chunki u dunyoning manzarasini o‘zicha ko‘radi va uni boshqalarga singdirishga harakat qiladi, har kimning o‘z manzarasi borligini unutadi.
Masalan, ota-ona bolani kechqurun soat to‘qqizda uxlashga yotqizadi va bu unga yoqmaydi, albatta, u ota-ona buni yaxshi niyatda qilayotganini hisobga olmaydi. Voyaga yetgan bo‘lsa-da, u sog‘lom ruhiyati va kun tartibiga rioya qilishdek foydali odati uchun ota-onasiga minnatdorlik bildirishi kerak.
Inson o‘z daʼvolari bilan opponent o‘zini u xohlagandek tutishi kerakligini ham kutadi. Masalan, siz 8-mart kuni brilliant ko‘zli uzukni kutdingiz va robot changyutgichni oldingiz. Xafa bo‘ldingiz hamda erkak haqida nima o‘ylasangiz, hammasini unga aytdingiz. Javob esa: “Sen doim beling og‘riyotganidan shikoyat qilarding. Ko‘proq dam olishing va o‘zingni asrashing uchun robot changyutgichni sovg‘a qildim”.
Ko‘rib turganingizdek, erkakda dunyoning manzarasi boshqacha, sizda boshqacha. Shunday ekan, sizga g‘amxo‘rlik qilishni va hayotingizni yaxshilashni istagan odam bilan janjallashishga kuch sarflashning maʼnosi bormi? Javob aniq, albatta yo‘q.
- Qoralash odati
Eng buzg‘unchi odatlardan biri. Bunda kimni qoralayotganingiz muhim emas — o‘zingizni yoki boshqalarni, natija bitta.
Hukm chiqarish — baho berish demakdir. Masalan, siz hamkasbingizga bugun uning ko‘rinishi unchalik yaxshi emasligini va yangi ko‘ylak uni to‘laroq ko‘rsatayotganini aytdingiz. Xo‘sh, nima bo‘pti? Ammo siz unga endi u ko‘tarishi kerak bo‘lgan yukni topshirasiz.
Yoki boshqa holat: er kam pul topadi, ayoli esa buni unga har kuni eslatishni unutmaydi. Ayol vaziyatni og‘irlashtirayotganini tushunmaydi va o‘z so‘zlari bilan faqat salbiy pul munosabatini tasdiqlaydi.
Yodingizda bo‘lsin, har bir inson o‘z yo‘lidan o‘zi boradi, ammo atrofdagilarga baho bera boshlagach, vaqt tuzog‘iga tushib qoladi. U boshqalarga keyinchalik qaytarib bo‘lmaydigan bebaho vaqt ajrata boshlaydi. Xo‘sh, vaqtingiz birovni qoralashga arziydimi?
Izoh (0)