Ko‘plab bolalar ta’til paytida ertadan kechgacha smartfondagi chatlar, video o‘yinlar yoki seriallarga mukkasidan ketadi. Buni holatni o‘zgartirsa bo‘ladimi?
Muvozanat saqlang
O‘smirlarning sog‘lig‘iga salbiy ta’sir ko‘rsatadigan juda ko‘p omillar mavjud: uyqu yetishmasligi, jismoniy faollikning kamligi, noto‘g‘ri ovqatlanish, nonushta qilmaslik. Agar o‘smir farzandingiz sizdan uzoqlashib, yotoqxonasidan chiqmay qo‘ygan bo‘lsa, bu muammolarning barchasini bir vaqtning o‘zida hal qilishga urinish yomon oqibatlarga olib kelishi mumkin. Barcha tushkun fikrlarni yoki u nima qilishi kerak-u, nima qilmasligi kerakligi haqidagi mulohazalarni chetga surib qo‘ying va mutlaq mukammallikka emas, muvozanatga erishishga harakat qiling.
Telefon haqida gap ketganda, umuman ishlatmaslik kerak degani emas, balki uni ikkinchi o‘ringa qo‘yish lozim. Agar o‘smiringiz o‘zi bilan telefon olib, siz bilan vaqt o‘tkazsa yoki foydali jismoniy faoliyat bilan shug‘ullansa ayni muddao. Agar haqiqatan ham uning telefonda gaplashishini xohlamasangiz, oldindan kelishib oling va buni aniqlashtiring.
Yaxshi namuna bo‘ling
Ota-ona sifatida farzandlarimizga telefondan foydalanishni o‘zimiz qanday boshqarishimizni va ruhiy hamda jismoniy salomatligimiz haqida qanday g‘amxo‘rlik qilishimizni ko‘rsatib berishimiz lozim. O‘smirlar birinchi navbatda kattalarni ikkiyuzlamachilikda ayblaydi: ular o‘zlari tez-tez telefondan foydalansalar-da, bolalaridan shikoyat qiladi. Agar uxlashdan oldin ijtimoiy tarmoqlarni ko‘rib chiqsangiz, nega ular buni qila olmasligi kerak?
Agar uning telefonini qo‘yib qo‘yishini istasangiz, siz ham gadjetingizni o‘chirib qo‘yishingiz kerak. Agar o‘smiringiz sizni kitob o‘qiyotganingizni, sport bilan shug‘ullanayotganingizni yoki gaplashayotganingizni hech qachon ko‘rmasa, uning ham shunday qilishini kutolmaysiz.
Biz qadriyatlarimizni aniqlab olishimiz va gadjetlardan bo‘sh vaqt ham biz uchun muhimligini va o‘zimizga g‘amxo‘rlik qilish uchun kichik qadamlar qo‘yishimiz mumkinligini ko‘rsatishimiz kerak.
Texnologiyaga sog‘lom munosabat shakllantiring
Televizorni hech kim tomosha qilmayotganda o‘chirib qo‘yish yoki ijtimoiy tarmoqlarda faqat foydali va ruhiyatga ijobiy ta’sir qiladigan sahifalarga obuna bo‘lish — bu texnologiyadan foydali foydalanishning oddiy misollaridir. Bolalarimizga ham aynan shunday odatni ko‘rsatish muhim.
Gadjetsiz hududlar belgilang
Uyda ekranlardan xoli zonalarni tashkil eting: masalan, yotoqxonada yoki ovqatlanish paytida telefon ishlatilmasligi qat’iy qoidaga aylansin. Shuningdek, ma’lum vaqt oralig‘ini — ertalablari, kechki soat 21:00 dan keyin yoki yakshanba kunlari tushdan keyin — “gadjetlarsiz vaqt” deb belgilash mumkin.
Bu qoidalar faqat bolalar uchun emas, balki barcha oila a’zolari — kattalar va mehmonlar uchun ham amal qilishi lozim.
Bu borada ochiq suhbat qiling
Farzandingiz bilan telefon yoki internetdan vaqtincha dam olishning foydasi haqida ochiq va do‘stona suhbat qiling. Masalan, “Men sening do‘stlaring bilan aloqada bo‘lishing muhimligini tushunaman. Shu bilan birga, hammamizga biroz telefonsiz dam olishimiz ham kerak. Qanday qilib buni birgalikda amalga oshirsak bo‘ladi?” degan tarzda murojaat qilish mumkin.
Oilaviy an’analarni rivojlantiring
Gadjetsiz zonalarni yaratish — bu ko‘proq birgalikda vaqt o‘tkazish degani. Masalan, har hafta birgalikda ovqatlanish, juma kuni stol o‘yinlari o‘ynash, yakshanba sayrlariga chiqish yoki sport tadbirlarida ishtirok etish — bularning barchasi sog‘lom oilaviy muhit yaratishga xizmat qiladi.
Xulosa
Farzandlar, ayniqsa o‘smirlar, doimiy “ko‘rinish” va ijtimoiy baholanish bosimida yashamoqda. Oilaviy hayotda texnologiyalardan xoli vaqt ajratish ularning ruhiy salomatligi uchun juda foydali. Shunchaki birga ovqatlaning, kuling, o‘ynang — va bu an’analarni imkon qadar uzoq davom ettiring.
Izoh (0)