Zamonaviy animatsiyada qizlar oq otdagi shahzodasini kutmaydigan syujetlar tobora ko‘paymoqda — ular yaqinlarini va erkin bo‘lish huquqini o‘zlari himoya qiladi. Bu multfilmlar butun dunyo qarshi bo‘lsa ham, ichki ovozni eshitish, o‘zingizga sodiq qolish va to‘g‘ri deb bilgan narsalaringiz uchun kurashish qanchalik muhimligini ko‘rsatadi.
“Oila boquvchi” (2017)
Rejissyor: Nora Tumi
“Tolibon” hukmronligi ostidagi Kobul ayollarning erkak hamrohisiz ko‘chaga chiqishi mumkin bo‘lmagan joy. Bosh qahramon Parvona o‘qituvchi otasi tufayli o‘qish va yozishni biladi, ammo otasi taqiqlangan kitoblarni o‘qigani uchun qamoqqa olinadi. Oila boquvchisiz qolgach, u o‘g‘il bola kiyimini kiyib, oziq-ovqat izlab shaharga chiqishga qaror qiladi.
“Oila boquvchi” Afg‘oniston va Pokistonda keng tarqalgan madaniy hodisa — bachaposh (forscha — “o‘g‘il boladek kiyingan”)ni tasvirlaydi. Qizcha erkin yurish va ish topish uchun erkaklar kiyimini kiyib, uzun sochlarini yashiradi. Bu tanlov Parvonaga vaqtinchalik imtiyozlar bersa-da, butun oilasini fosh bo‘lish xavfi ostida qoldiradi.
“Kaguya malikasi haqidagi afsona” (2013)
Rejissyor: Isao Takahata
Eng qadimgi yapon hikoyalaridan biri — “Bambuk kesuvchi chol haqidagi qissa”ning ekranlashtirilgan talqini. Kambag‘al chol bambuk novdasida kichkina qizcha topib oladi. Chol o‘sha bambukdan oltin va ipak topmaguncha qizchani kampiri bilan birga tarbiyalaydi. Buni taqdir belgisi deb bilgan chol qizni oliyhimmat xonim sifatida tarbiyalash kerak, degan xulosaga keladi. Ota-onasi uni poytaxtga olib ketishadi, qizga Kaguya ismini berishadi va saroy xonimi hayotiga tayyorlashga kirishadilar.
Malika Kaguya hayotsevar va mustaqil qahramonning timsoli hisoblanadi. U saroy odob-axloqini va sitra chalishni osonlikcha o‘zlashtiradi, biroq yuqori tabaqaning qolipiga sig‘ishdan va manfaat yuzasidan turmushga chiqishdan bosh tortadi.
“Avril va soxta dunyo” (2015)
Rejissorlar: Kristian Dimar, Frank Ekindji
Dunyoda mashhur olimlar — Albert Eynshteyn, Nikola Tesla, Sergey Korolev va boshqalar g‘oyib bo‘la boshlaydi. Ularning yo‘qolishi tufayli texnologik taraqqiyot sekinlashib, ko‘mir energiyasiga bog‘liqlik resurslar uchun urushlarga olib keldi. Qolgan olimlar hukumat uchun ishlashga va yangi qurollar yaratishga majbur bo‘ladi.
Bosh qahramon Avrilning oilasi hokimiyatdan yashirincha har qanday tirik mavjudotni o‘lim va kasalliklardan himoya qila oladigan “sirli zardob” preparatini yaratish bo‘yicha tajribalar o‘tkazayotgan edi. Biroq politsiya ularni fosh qilgach, oila qochishga majbur bo‘ladi va Avril ota-onasidan ajralib qoladi. Qizning yagona hamrohi gapiruvchi mushuk Darvin bo‘lib qoladi.
O‘n yil o‘tgach, Avril ta’qiblardan yashiringan holda o‘z laboratoriyasida ishini davom ettiradi. Darvin, do‘sti Yuliy va bobosi bilan birgalikda u global inqirozning oldini olishga va oilasini qutqarishga harakat qiladi.
“Yovvoyi oila” (2024)
Rejissyor: Klod Barras
Bosh qahramon Keriya Borneo orolida ulg‘ayadi. Uning otasi palma yog‘i ishlab chiqarish uchun o‘rmonlarni kesadigan kompaniyada ishlaydi. Mahalliy punan qabilasi uchun o‘rmon shunchaki yer emas, balki hayotning yagona manbai, shu bois ular uni yo‘q qilishni to‘xtatishga urinadi.
Keriya o‘zi punanlar avlodidan, biroq onasi vafot etgach, otasi uni shaharga olib ketgan. U qizining sivilizatsiya yonida xavfsizroq bo‘lishiga umid qiladi, ammo eng katta xavf yovvoyi o‘rmon emas, balki uni yo‘q qilayotgan odamlar ekanligi ma’lum bo‘ladi. Qahramonga o‘z ildizlariga qaytishida amakivachchasi Selay, mehribon buva-buvisi va qo‘lga o‘rgatilgan orangutan Oshi yordam beradi. Ular bilan birga qiz o‘z xalqining madaniyatini kashf etadi va tabiat kuchini his qilishni o‘rganadi.
“Bo‘rilar haqida afsona” (2020)
Rejissyorlar: Tomm Mur, Ross Styuart
“Bo‘rilar haqida afsona” — “Ovchi qiz”ni yaratgan Cartoon Saloon studiyasining yana bir asari. Bu safar voqealar XVII asr Irlandiyada kechadi. Robin — lord-protektorga xizmat qiluvchi ingliz ovchisining qizi. Qizaloq otasining izidan borishni orzu qiladi, biroq otasi unga qal’a devoridan tashqariga chiqishni qat’iyan man etadi: afsonalarga ko‘ra, o‘rmonda bo‘ri-odamlаr yasharmish. Robin baribir qochib ketadi va o‘rmonda Meb — sirli afsonalardagi bo‘riga aylanish qobiliyatiga ega bo‘lgan qizil sochli yovvoyi qizni uchratadi.
Bo‘ri-odamlar dunyosi shaharliklar o‘ylaganidek dahshatli emas ekan. Meb bilan do‘stlashgach, Robin hayvonlar dushman emas, balki o‘rmonning ajralmas qismi ekanligini anglaydi. U otasiga bo‘rilarni qirib tashlash shart emasligini isbotlashga urinadi, ammo otasi uni tinglashni istamaydi. Aynan shu paytda Robin o‘z sirini bilib oladi: tushida u ham bo‘riga aylanar ekan.
“Vaqtni bo‘ysundirgan qiz” (2006)
Rejissyor: Mamoru Xosoda
Makoto — o‘quvchi qiz, hayotidagi eng omadsiz kunlardan birini boshdan kechirmoqda: u poyezd tagida qolishiga oz qoladi, darslarga kechikadi va o‘qishda muvaffaqiyatsizlikka uchraydi. Kutilmaganda uning qo‘liga vaqt ichida sayohat qilish moslamasi tushib qoladi. Avvaliga u bu yangi kuchdan kundalik hayotida foydalanadi: baholarini to‘g‘rilaydi, sport natijalarini yaxshilaydi, do‘stlarining munosabatlariga aralashadi. Biroq vaqt o‘tishi bilan ma’lum bo‘ladiki, vaqt ichida sayohatlar soni cheklangan ekan va ba’zi qarorlarning oqibatlarini endi o‘zgartirib bo‘lmaydi.
Izoh (0)