Sutkalab navbat, pul so‘rashlar, imtiyozli o‘tish: Navoiy chegara bojxona postidan reportaj

Kecha, 2025-yilning 4-iyun kuni ijtimoiy tarmoqlar, shuningdek, “Gazeta” nashrida ham Qozog‘istonning O‘zbekiston bilan chegarasida yuzlab avtomobillar to‘planib qolgani, haydovchilar hukumatdan yordam so‘rayotgani xabar qilindi. Nashr jurnalisti bilan suhbatda bo‘lgan haydovchilar O‘zbekistonga kelish uchun bir sutkadan ortiq navbatda turayotgani, Qozog‘iston tomonidagi nomaʼlum shaxslar haydovchilardan pul talab qilayotganini hikoya qilib bergandi.

“Daryo” jurnalisti ham vaziyatni o‘rganish maqsadida Navoiy chegara bojxona posti (xalq tilidagi “Qoplonbek” posti)da bo‘lib, chegaradan o‘tgan haydovchilar va yo‘lovchilarni suhbatga tortdi.

Bugun soat 9:00 da (4-iyun sanasi nazarda tutilmoqda — tahririyat izohi) chegaraga keldim. 10 ming rubl so‘rashdi. Berdim va soat 14:00 da O‘zbekistonga kirdim. Ichkarida judayam mashina ko‘p edi. Shu sabab kutib o‘tirishni istamadim, deydi ismi sir qolishini so‘ragan suhbatdosh.

Yana bir suhbatdosh chegaradan tezroq o‘tish uchun Qozog‘iston tomondan ekanini aytgan fuqaro kiyimidagi shaxsga 15 ming rubl berganini, shu sabab qiynalmasdan tezroq o‘tishga muvaffaq bo‘lganini aytmoqda.

Ichkarida 3 ta katta “stoyanka” bor. Barchasi mashinalar bilan to‘lgan. Uncha mashinadan o‘tib, navbat tegishini kutsam, ikki sutka qolishimga to‘g‘ri kelar edi. Shu sabab 15 ming rubl berib, tezroq o‘tishga majbur bo‘ldim. Qolaversa, pul so‘rab, haydovchilardan manfaat ko‘rayotganlar ataylab sunʼiy tirbandlikni yuzaga keltiradi. Haydovchilar bunday paytda pul berishga majbur bo‘ladi, deydi u.

Rossiyadan O‘zbekistonga qaytayotgan surxondaryolik suhbatdoshning aytishicha, ularni olib kelayotgan avtomobil ikki sutkadan beri (3—4-iyun kunlari nazarda tutilmoqda — tahririyat izohi) chegaradan o‘tolgani yo‘q.

Men 10 daqiqada o‘tdim. Piyodalar uchun hech qanday muammo yo‘q. Ammo bizni Rossiyadan olib kelayotgan mashina ikki sutkadan beri chegarada qolyapti. Haligacha o‘tolmadi. Biz esa chegaradan o‘tsak-da, uyga ketolmay o‘tiribmiz. Agar chegarada shunday vaziyat ekanini bilganimizda, “Qoplonbek” postigacha mashina gaplashib, buyog‘iga yana boshqa mashinada ketar edik, deydi suhbatdosh.

“Daryo” jurnalisti bilan suhbatlashgan haydovchining aytishicha, u 18 soatda chegarada o‘tgan.

To‘g‘ri, pul so‘rashyapti. Ammo men nega ularga pul berishim kerak? Hech kimga bir so‘m ham bermay, 18 soat deganda navbatdan o‘tib, O‘zbekistonga kirdim. Ichkari judayam tartibsiz va hech kim nazorat qilmayapti. Shu sabab ikki sutkadan beri navbat kutib yotgan haydovchilar ham bor, deydi u.

Yana bir yo‘lovchi ularni O‘zbekistonga olib kelayotgan haydovchi esa 30 ming rubl pul berishga ham tayyor bo‘lib, navbatda turmaslik uchun navbatsiz chegaradan o‘tkazib qo‘yadigan odam izlaganini, ammo imkonini qilolmaganini aytmoqda.

Haydovchimiz 30 ming rubl berishga ham tayyorman, faqat chegarada ko‘p qolib ketmay, tezroq uyga qaytishimiz kerak, deb navbatsiz o‘tkazadigan odam izladi. Topolmadim, deb qaytdi. Ikki sutka deganda zo‘rg‘a chegaradan o‘tdik, deydi ismini sir tutgan yo‘lovchi.

Yana bir haydovchi mashinada farzandining tobi qochib qolganini, issig‘i chiqib, bezovta bo‘lgani uchun navbatsiz kiritishganini, biroq buning uchun ham olti soatdan ortiq vaqt sarflaganini hikoya qilib berdi.

Farzandimizning betobligi, issig‘i chiqayotganini aytib, masʼullardan yordam so‘radik. Imtiyozli ravishda o‘tdik. Ammo bunga ham olti soat vaqt ketdi, deydi u.

Jurnalistga 3-iyun kundagi holat haqida gapirib bergan yo‘lovchining atyishicha, 4-iyunda vaziyat ancha yaxshilangan.

Kattalar kelishdi, shekilli, bugun, 4-iyun kuni vaziyat ancha yaxshilandi. Kecha bu yerlardan yurib bo‘lmasdi. Ichkarida mashinalar ko‘pligi va ularning chiqishdagi tirbandligi bo‘lsa, tashqarida o‘sha mashinalarni kutayotgan yo‘lovchilarning tirbandligi yuzaga kelgandi, deydi suhbatdosh.

Bojxona qo‘mitasi axborot xizmatining yozishicha, ko‘rilgan choralar natijasida 4-iyun kuni soat 20:25 da “Navoiy” chegara bojxona postida tirbandlik to‘liq bartaraf etilgan.

Qo‘mita masʼullarining yozishicha, 4-iyun kuni “Navoiy” chegara bojxona postida O‘zbekiston va Qozog‘iston bojxona xizmatlari masʼullarining sayyor uchrashuvi bo‘lib o‘tgan.

Tomonlar asosiy eʼtiborni shu kunlarda o‘zbek-qozoq chegara o‘tkazish punktlarida kuzatilayotgan yengil avtotransport vositalari tirbandligini tezkor bartaraf etishga qaratishdi. Mintaqa davlatlari o‘rtasida do‘stlik, yaxshi qo‘shnichilik, strategik hamkorlik va tashqi savdo aloqalarining kengayishi natijasida so‘nggi besh yilda ikkala davlat o‘rtasida harakatlanayotgan avtotransport vositalari hamda yo‘lovchilar soni ikki barobarga oshgan, deyiladi qo‘mita axborot xizmati tarqatgan maʼlumotda.

Qo‘mitaning maʼlumot berishicha, “Navoiy” chegara bojxona posti orqali sutkasiga 40 ming nafarga yaqin fuqarolar va 2 mingga yaqin yengil avtotransport vositalari harakatlanmoqda.

Tomonlar tirbandlikni tezkorlik bilan bartaraf etish maqsadida qo‘shimcha kuch va vositalarni safarbar etishga kelishib olishdi. Shuningdek, “Navoiy” chegara bojxona postida chiqish yo‘nalishida yengil avtomobillar harakati kamligi sababli ushbu yo‘nalish orqali O‘zbekistonga kirishdagi yengil avtomobillarning (reversiv) harakati yo‘lga qo‘yildi. Ko‘rilgan choralar natijasida 4-iyun soat 20:25 holatiga ko‘ra, hozirda mazkur postda tirbandlik to‘liq bartaraf etildi, deydi masʼullar.