O‘zbekistonda bolalarga nisbatan zo‘ravonlik holatlarini aniqlash va ularni himoya qilish tartibi belgilandi.
Hukumat qarori bilan “Bolalarga nisbatan zo‘ravonlik holatlarini aniqlash, zo‘ravonlik xavfi darajasini baholash, himoya qilish rejasini ishlab chiqish hamda uni amalga oshirish tartibi to‘g‘risida”gi nizom tasdiqlandi.
Nizomga ko‘ra, zo‘ravonlikdan jabrlangan yoxud o‘ziga nisbatan zo‘ravonlik sodir etilishi xavfi ostida bo‘lgan bolalar bevosita o‘zlari yoxud qonuniy vakillari “Inson” markazlari, ichki ishlar organlari va boshqa mas’ul organlarga murojaat qiladi. “Inson” markazlari ichki ishlar organlari ishtirokida bolaning hayotiy vaziyatini 1 kun muddatda o‘rganadi.
Bunda “Inson” markazi bolaning hayoti yoki sog‘lig‘iga tahdid soluvchi omillarni dastlabki baholashdan o‘tkazadi hamda xavf darajasini “past” yoki “yuqori” deb topishi mumkin.
Xavf darajasi “yuqori” deb baholanganida, ichki ishlar organi quyidagi choralardan birini ko‘radi:
- zo‘ravonlik sodir etgan shaxsni ma’muriy yo‘l bilan ushlab turish hamda protsessual majburlov choralarini qo‘llash;
- bolaga yoxud uning qonuniy vakiliga himoya orderini berish;
- bolani ota-onasidan (ularning biridan) yoxud uni o‘z qaramog‘iga olgan boshqa shaxslardan olib qo‘yish va uning xavfsizligini ta’minlash.
Tahdid soluvchi omillar bartaraf etilgach, “Inson” markazi bolaning hayotiy vaziyatini 14 kalendar kun ichida kompleks baholashdan o‘tkazadi. Kompleks baholash natijalariga ko‘ra 3 ish kuni ichida bolani himoya qilish rejasi ishlab chiqiladi. Jarayonda ichki ishlar, sog‘liqni saqlash, ta’lim, mahalla, ijtimoiy xizmatlar va boshqa mutasaddi organlar hamkorlikda harakat qiladi.
Bolalarga nisbatan zo‘ravonlik sodir etgan yoki sodir etishga moyil bo‘lgan shaxslarga quyidagi ta’sir choralari qo‘llanishi mumkin:
- tuzatish dasturidan o‘tish;
- bolalarini olib qo‘yish;
- ota-onalik huquqini cheklash yoki ota-onalik huquqidan mahrum qilish.
- narkologiya muassasalarida majburiy davolanish;
- majburiy tibbiy yo‘sindagi majburlov choralarini tayinlash.
O‘zbekistonda 2025-yil 15-maydan “Bolalarni zo‘ravonlikning barcha shakllaridan himoya qilish to‘g‘risida”gi qonun kuchga kirgan. Qonun 2024-yil 31-mayda Qonunchilik palatasi tomonidan qabul qilinib, 15-avgustda Senat tomonidan ma’qullangandi. U 5 bob va 51 moddadan iborat bo‘lib, qonun bilan bolaga nisbatan zo‘ravonlik tushunchasi va jismoniy, jinsiy va ruhiy zo‘ravonlikdan tashqari uning yangi shakllari — g‘amxo‘rlik ko‘rsatmaslik, ekspluatatsiya, bulling kabilar ham e’tirof etilgan.
Izoh (0)