Efiopiyaning shimoli-sharqidagi Afar mintaqasida olib borilgan ko‘p yillik arxeologik tadqiqotlar davomida qadimiy toshqotgan tishlar topildi. Olimlarning farazicha, bu tishlar 2,6–2,8 million yil avval aynan shu yerda ikki xil inson ajdodi yashaganini ko‘rsatadi. Qizig‘i shundaki, ulardan biri ilm-fanga hali noma’lum bo‘lgan yangi tur bo‘lishi mumkin. Bu haqda CNN xabar berdi.
Ma’lum qilinishicha, 2015-yilda topilgan 3 ta tish homo turiga mansub bo‘lsa, 2018–2020-yillarda aniqlangan 10 ta tish avstralopitek turiga tegishli ekani qayd etilgan. Tadqiqot natijalari Nature jurnalida chop etilgan.
Olimlarning qayd etishicha, bunday bir davrda ikki xil turning yonma-yon yashaganini ko‘rsatuvchi topilmalar juda kam uchraydi. Ilgari homo turi (hozirgi zamonaviy odam) avstralopitekdan keyin paydo bo‘lgani taxmin qilinardi.
“Ikki tur bir vaqtda bir joyda yashaganini aniqladik. Inson evolyutsiyasi to‘g‘ri chiziq emas, balki sershox daraxtga o‘xshaydi”, dedi tadqiqot mualliflaridan biri Kaye Rid.
Uning ta’kidlashicha, ayrim turlar yo‘qolib ketgan, boshqalari esa makon va zamonga moslashgan, hatto ba’zilarining keyinchalik boshqa turlar bilan aralashib ketgani ham ma’lum. Mashhur “Lyusi” nomi bilan tanilgan avstralopitek afarensis ham ilk odam ajdodlaridan biridir. Bunday odam qoldiqlari ham 1974-yilda Efiopiyada topilgan bo‘lib, insoniyatning qadimiy ajdodlari tik turib yurganini isbotlab bergan edi. Yangi topilgan tishlar esa “Lyusi”dan keyingi davrda yashagan, ammo hozirgacha noma’lum bo‘lgan yangi avstralopitek turiga tegishli bo‘lishi mumkin.
Afar mintaqasi olimlar uchun qadimiy odamzod tarixi bo‘yicha eng muhim hududlardan biri hisoblanadi. Bu yerda qadimiy tosh qurollar, turli hayvonlar qoldiqlari va inson ajdodlariga oid ko‘plab topilmalar aniqlangan. Hudud geologik jihatdan ham noyob: tektonik plitalar harakati sabab yerning qadimiy qatlamlari ochilib, deyarli 5 million yillik tarixni o‘rganish imkonini bermoqda.
Mutaxassislarning aytishicha, hozircha faqat tishlar topilgani bois aniq yangi tur deb e’lon qilishga erta. Ammo keyingi qazilmalar davomida boshqa suyak qismlari topilsa, inson evolyutsiyasidagi eng sirli davrlardan biri — 3 milliondan 2 million yilgacha bo‘lgan davr yanada oydinlashishi mumkin. Shu tariqa, Afarda topilgan tishlar insoniyat kelib chiqishi haqidagi katta savollarga javob izlashda muhim dalil bo‘lib xizmat qilmoqda.
Izoh (0)