Hayot sur’atlari tobora tezlashayotgan bir paytda ko‘pchilik dam olishni ko‘ngilochar maskanlarda tasavvur qiladi. Ammo shunday insonlar borki, ular tinchlik, kuch-quvvat va ilhomni tabiat qo‘ynidan — tog‘ etaklari, daryo to‘lqinlari, sukunatdagi eshkak sadosi, marafonlardagi g‘alabalardan topishadi. Marhabo Bakirova ana shunday faol shaxs. U yugurish, hayking, kayaking, sapsyorfing va boshqa shu kabi sport turlari bilan havaskor tarzda shug‘ullanish orqali hayotga boshqa nigoh bilan qarashni o‘rgangan. Biz Marhabo bilan ochiq osmon ostida, suv va shamol bilan uyg‘unlikda kechgan daqiqalari, bu mashg‘ulotlarning ruhiy va jismoniy hayotiga qanday ta’sir qilgani, shaxsiy qarashlari haqida suhbatlashdik.
“Margo” kim?
Men Marhabo Bakirova, yaqinlarim va do‘stlarim Margo deb chaqirishadi. Buni hayotimning yangi sahifasini ochishdagi o‘ziga xos bo‘g‘in, deb bilaman. Qisqa va oson aytiladigan taxallusim do‘stlarim bilan birgalikda o‘ylab topilgan va yangi “men”imni ifodalaydigan ramzdir.
Hozirda Toshkentdagi xalqaro maktabda bolalarning mazmunli vaqt o‘tkazishlarini tashkil etish bilan shug‘ullanaman. Tabiat qo‘yniga sayr, hayking, kayaking, chang‘ida uchish, kemping va hokazolar shular sirasiga kiradi. Jarayonda bolalarning ota-onasi bilan bog‘lanish, kerakli hujjatlarni yig‘ish, xizmat ko‘rsatuvchilar, transfer masalalarini hal etaman. Bundan tashqari, bolalarga safarga tayyorgarlik jarayonini tushuntirish, yo‘l davomida ularni ruhiy qo‘llab-quvvatlab, gid vazifasini ham bajaraman. Ba’zan bolajonlar charchab qolishadi, yo‘lni davom ettirishni istashmaydi, motivatsiyasi yo‘qoladi. Shunday paytda ularga yordamga kelaman. Eng avvalo ularning xavfsizligini ta’minlash biz kattalarning zimmamizda.
Ishimda meni ruhlantiradigan jihatlar juda ko‘p. Masalan, yangi bilimlar berish, bolajonlar biror joyga borib kelgach, yangi hissiyotlar, taassurotlar, amaliy ko‘nikmalar bilan qaytishlaridan ruhlanaman. Men aynan shu kasbda o‘zimning ikigayimni topdim, deya olaman. Ikigai — bu yaponcha konsept-siya bo‘lib, so‘zma-so‘z tarjimasi “yashash sababi” yoki “hayot mazmuni” degan ma’noni anglatadi. Bu tushuncha insonni har kuni uyg‘onishga undaydigan ichki sabab, ilhom va motivatsiyani ifodalaydi. Men aynan hozirgi ishimda ikigaiga erishdim va bu cheksiz ruhlantiradi.
Ba’zan hech nimaga ulgurmayman, shoshib qolaman. Shunday lahzalarda odam biroz tinchlanishi, sekinlashishi, ishlarini muhimlik darajasiga qarab taqsimlab chiqib amalga oshirishi kerak. Hal qilib bo‘lmaydigan muammoning o‘zi yo‘q.
“Men boshqalar qilgan xatoni takrorlamaslikka intilganman”
Bolaligimda sokin, aqlli, a’lochi, bir so‘z bilan aytganda “botan” edim. Uyga vazifani berilgan vaqtning o‘zida qilib, uyda boshqa ishlarim bilan shug‘ullanardim. Sinfdoshlarim orasida ilg‘orligim bilan ajralib turardim, desam xato bo‘lmaydi. Shungadir, yuqori sinflarda o‘qituvchilarimiz meni baho borasida ortiqcha qiynashmagan.
Oilada mendan tashqari opam va singlim ham bor. Ular azaldan ancha jangovar fe’l-atvorga ega edi. Ota-onamning aytishlaricha meni tarbiyalash ularga ortiqcha qiyinchilik tug‘dirmagan. Sababi men boshqalar qilgan xatoni takrorlamaslikka intilganman. Masalan, opam dakki eshitsalar, ularning qilgan xatolaridan xulosa chiqarar edim. Yakka o‘zim qolishdan qo‘rqmas edim, juda mustaqil bo‘lganman, desam adashmayman. Orzu qilishni sevardim. Hozir ham orzuga ishonish va bosiqlik xislatlarim saqlanib qolgan.
Oilamiz oddiy andijonlik oila. Andijonda tug‘ilib, Toshkentda voyaga yetganman. Ota-onam bizga birinchi galda tartibli bo‘lishni o‘rgatishgan. Esimda, bolalikda uyimiz oldida bir ayol turli shirinliklar sotib o‘tirar edi. Bir kuni u menga ana shu shirinliklardan ulashib, pulini keyinroq berishim mumkinligini aytgan. Uyga xursand bo‘lib yugurib kelib, maqtanganimda bundan jahli chiqqan otam “hech qachon birovdan qarz olma, uyga kelib, pul olib, keyin nimadir xarid qilishing mumkin”, deb bir umrga yetadigan dars berganlar. Hozir men ham yakka-yu yagona farzandimni tartibli bo‘lishga o‘rgatyapman.
“Sport jismoniy holatni yaxshilash bilan birgalikda misli ko‘rinmagan baxt gormonlarini ishlab chiqaruvchi vosita”
2023-yilning yozida sport hayotimga kirib keldi. O‘shanda shaxsiy hayotim, moliyaviy, ruhiy, jismoniy holatim bilan birga to‘la depressiyada edim. Shunday kunlarning birida ishxonamning sport zaliga hamkasbim bilan birga bir oy davomida muntazam ravishda qatnashni boshladik. O‘shanda ilk marta jismoniy mashqlardan keyingi ko‘tarinki kayfiyatni his qilib ko‘rganman. Afsuski keyin hamkasbimning ish tartibi tufayli bir o‘zim qatnashga majbur bo‘lganman. Ammo ruhiy holatimdan kelib chiqqan holda yakka tarzda shug‘ullanishni istamas edim. Shunday kunlarning birida tanishim shanba kuni ertalab “Tashkent runners” jamoasi bilan Ekobog‘da tashkil etiladigan yugurish musobaqasida qatnashishga taklif etib qoldi. Bu mening yuguruvchilar olamidagi eng baxtli kunim, deya olaman. U muhit, zavqli suhbatlar va odamlar, musobaqadan keyin esdalikka beriladigan professional fotosuratlar meni butkul o‘ziga rom etdi. Musobaqadan so‘ng birgalikda nonushta qildik, mazmunli suhbatlar qurdik. Xayolimda faqat bir fikr: “Nega men bunday ajoyib hamjamiyat borligini avvalroq bilmaganman”. Quvnoq, kuch-quvvatga to‘la va pozitiv insonlar davrasida yugurish orqali men o‘zimda sezilarli o‘sish kuzatdim. Yugurish bu shunday sport turiki, unda jamoa a’zolari yig‘ilib, yugurib, keyin esa yana boshqa sport mashg‘ulotlariga bir-birini qiziqtira oladi. Men ham aynan ular tufayli o‘zimning ilk tog‘ safarimga chiqqanman. Avvallari tog‘larni faqat olisdan, dalahovliga yoki shunchaki aylangani borganda ko‘rgan bo‘lsam, endilikda ularning ichki olamini ham kuzatish imkoniyatiga ega bo‘lgan edim. Tabiat bilan uyg‘unlikni his etdim. Shundan keyin yugurish va tog‘larga chiqish hayotimning ajralmas qismiga aylandi.
Sport jismoniy holatni yaxshilash bilan birgalikda misli ko‘rinmagan baxt gormonlarini ishlab chiqaruvchi vositadir. Mashg‘ulotga qanday kayfiyatda kelmang, undan siz mamnun, baxtli va yuqori kayfiyatda chiqib ketasiz. Men aynan ana shu hissiyotlar uchun ham sportdaman.
Yugurish, sapsyorfing, qoyalarga chiqish, kayaking kabi sport turlarining har biri bilan shug‘ullanish menga yoqadi. Hozir bir o‘zim yugurishim, tog‘larga chiqishim mumkin. Yolg‘izlikdagi sukunat endi meni cho‘chitmaydi. Hech qanday musiqa, quloqchin yoki podkastlarsiz ham shug‘ullana olaman. Muhim qarorlar qabul qilish jarayonim ba’zan ana shunday yakkama yakka, o‘zim bilan suhbatlarimda tezlashadi ham.
Ertalablari o‘rnimdan ko‘taradigan motivatsiyalarim orasida eng asosiysi bu jismoniy holatimni yo‘qotib qo‘ymaslik maqsadi. Sababi bu ortga qadam tashlashdek gap. Jismoniy holatni tiklash jarayoni esa juda murakkab. Qanchalik bo‘shashsang, shunchalik ortga ketaverasan. Shunday damlarda men o‘zimga “Yo‘q, yo‘q, yo‘q, o‘zingni qo‘lga ol, harakat qil”, deyman. Ikkinchi motivatsiyam bu — ishim bevosita jismoniy holatim bilan bog‘liqligi. Agar jismoniy mashqlar qilmasam, ma’lum bir yuklamalar olmasam, bu holatimga ta’sir ko‘rsatishi ketidan ishimning ortga ketishini ta’minlaydi. Men esa bunga yo‘l qo‘ymayman.
“Ba’zi kunlari sportga alohida vaqt ajrata olmasam, albatta ko‘proq qadam bosib yurib kelaman”
Oila, ish va sportga birdek vaqt ajratish uchun menga yordam beradigan shaxsiy qoidalarim bor. Bu birinchi galda bo‘sh vaqtim bo‘lishi bilanoq farzandim bilan mazmunli dam olishni tashkil etishni o‘z ichiga oladi: u bilan suhbatlashish, tinglash, biror yangi ko‘nikmaga ega bo‘lishiga yordamlashish. Keyingi o‘rinda hech qachon harakatdan to‘xtab qolmaslik. Ba’zi kunlari sportga alohida vaqt ajrata olmasam, albatta ko‘proq qadam bosib yurib kelaman. Va oxirgisi farzandim bilan tongdagi rituallarimiz. Birgalikda nonushta tayyorlaymiz, suhbatlashamiz, yuqori kayfiyatda, ko‘nglimizni to‘q qilib u o‘qishga, men esa ishga yo‘l olamiz. Bu kun davomida yaxshi kayfiyatda yurishimga yordam beradi. Mening ideal kunim shunday boshlanadi. Keyin ishga borib belgilangan vazifalarimni qilaman, ishdan keyin metrogacha piyoda yurib borib, sport mashg‘ulotimga yo‘l olaman. Ota-onam bu jarayonda menga yaqindan ko‘maklashishadi. Kechga tomon uyga qaytgach, yana o‘g‘lim bilan mazmunli vaqt o‘tkazamiz.
“Hayotda erishgan eng katta yutuqlarimdan biri — yashashni his etish, hayot go‘zalliklarini ko‘ra bilish”
Hayotda erishgan eng katta yutuqlarimdan biri — yashashni his etish, hayot go‘zalliklarini ko‘ra bilish. Aslida bu xislat bolalikda har birimizda bo‘ladi. Ammo keyinroq hayot tashvishlari davomida ikkinchi darajaga surilib qoladi. Eng mayda narsalardan ham baxt izlash, go‘zalliklarni ilg‘ay bilish — bu men erishgan eng katta muvaffaqiyat, deb bilaman. Hozir tog‘ga chiqqanda hasharotlarning rangini kuzatish, ularning rangi turli o‘simliklarga berkinish imkonini berishini anglashdan hayratlanaman.
“Eng katta orzum — o‘g‘lim bilan birgalikda butun dunyoni kezib chiqish”
Hayotdagi asosiy prinsiplarim bu haqiqatparvarlik, tartiblilik, samimiylik, empatiya, o‘zim va boshqalarga hurmat, sabr-qanotli bo‘lish.
Eng katta orzum — o‘g‘lim bilan birgalikda butun dunyoni kezib chiqish, uning mo‘jiza va go‘zalliklarini o‘z ko‘zlarim bilan ko‘rish.
Yaqin oradagi rejalarimdan biri — suzishni yaxshilab o‘rganish. Sababi 30 yoshgacha ham suvdan qo‘rqar edim. Keyingi rejam o‘g‘lim bilan biror sayohatga borib kelish. Yaqin oradagi eng katta ikki rejam shular.
Ruhlantirish manbalari
Meni ruhlantiradigan kitob Rey Dalio — “Prinsiplar” kitobi.
Ruhlantiradigan film — “Shifoxona” seriali.
Ota-onam, ularning qiyinchiliklardan sabot bilan o‘tib kelishgani va hayot yo‘llari ruhlantiradi. Ustozlarim ham o‘zlarining faoliyati bilan menga dadil ruh bag‘ishlashgan.
Kuch-quvvatimning eng asosiy siri — pozitivlik, tabassum, minnatdorlik hissi. Minnatdorlik hissi bo‘lsa, barcha oddiy narsalardan nur ilg‘aysan, hayotni boricha sevasan, bu sevgi esa uni to‘la yashab o‘tishga chorlaydi.
Izoh (0)