Samadova Dilnoza Ilhomjon qizi 1997-yilda Buxoro viloyatida tug‘ilgan. “Elektron tijorat” tashqi iqtisodiy faoliyat bojxona postida katta inspektor lavozimida ishlaydi. Hozirda “Aviayuklar” tashqi iqtisodiy faoliyat bojxona postiga safarbar qilingan.
Yunusobod tumani, 258-maktabda o‘qigan, Iqtisodiyot kollejini tamomlagan. 2020-yilda Bojxona institutini tamomlagan. Xizmatni “Toshkent xalqaro aeroporti” chegara-bojxona postida boshlagan va u yerda 3 yil xizmat qilgan.
“Ko‘z oldimga bo‘ylari baland, forma kiygan bojxona xodimasi kelardi”
Bolalikda turli kasblarga qiziqqanman. Ba’zan musiqa, ba’zan moliya-iqtisod. Ammo matematikaga bo‘lgan qiziqishim sabab shu yo‘nalishga tortadigan tarmoqlarga qarab harakatlandim, deb o‘ylayman. Bojxona institutida 4-bosqichdan boshlab to‘liq amaliyot joriy etilgan. Men Toshkent viloyati va shahridagi bojxona postlarida amaliyot o‘taganman. O‘qish mobaynida har doim turli test sinovlarida ko‘z oldimga bo‘ylari baland, forma kiygan bojxona xodimasi kelardi. Bu xuddi orzudek edi. Shu sababmi, endigina ishga chiqqan vaqtlarim xuddi azaldan shu yerda ishlayotgandek, o‘zimni begona his qilmasdan ishlab ketganman, hech bir qiyinchilik his etmaganman.
Har bir sohaning oson va murakkab jihatlari bor. Ammo inson o‘z kasbini sevsa, unga qiyinchiliklar ham oson ko‘rinadi.
“Meva va sabzavotlar mavsumida ish ancha ko‘payadi”
Ish vaqtimiz 09:00 dan 18:00 gacha. Ish joyimga kelib, planshetimda menga avtomatik taqsimlangan ko‘riklar bilan tanishaman. Menga murojaat qilgan tadbirkorlar bilan bog‘lanaman, ular kelishadi, tovarlarning joylashuvi hamda xususiyatlarini o‘rganib chiqaman. Shu ketma-ketlikda ko‘riklarni amalga oshiraman. Kuniga tovarlarning murakkabligiga qarab o‘rtacha 5–6 ta bojxona ko‘riklarini amalga oshiraman. Ba’zida bu raqam 9–10 tagacha ham chiqadi. Ish hajmimiz mavsumga qarab ham o‘zgarib turadi. Masalan, meva va sabzavotlar mavsumida ish ancha ko‘payadi. Bahor, yoz yoki kuzda ularni eksport va import qilish hajmi ortadi, shunga yarasha bizning ish ko‘lamimiz ham.
“Bunday go‘zal milliy buyumlarimiz chet elda taqdim qilinayotganidan juda faxrlanganman”
Faoliyatim davomida men uchratgan eng o‘ziga xos tovarlar sifatida Namangandagi korxonada Yevropaga eksport qilish uchun ishlab chiqarilgan milliy do‘ppilarimiz bo‘lganini ayta olaman. Bunday go‘zal milliy buyumlarimiz chet elda taqdim qilinayotganidan juda faxrlanganman.
“Eng uzoq ko‘rik bo‘yicha shaxsiy rekordim 2 kun”
Faoliyatim davomida eng ko‘p vaqt olgan ko‘rik taxminan 2 kun bo‘lgan. Bitta deklaratsiyada 100 xil turdagi bir-biriga yaqin toifadagi tovarlarni ko‘rsatish mumkin. Masalan, bitta deklaratsiyada 100 xil mebel jihozi, deylik. Agar bu 100 dona stul bo‘lsa, uni tekshirish oson, biroq stol, stul, divan va hokazo turdagi tovarlar bo‘lsa, tekshirishga birmuncha uzoq vaqt ketadi. Shuni hisobga olgan holda ham eng uzoq ko‘rik bo‘yicha shaxsiy rekordim 2 kun, deya olaman taxminan. Tovar xususiyatlarini oxirigacha o‘rganmay turib, ko‘rikdan o‘tdi, deb bo‘lmaydi. Shu sabab sinchkovlik va e’tiborli bo‘lish juda muhim. Bu borada ishimizda shaffoflik, haqqoniylikni ta’minlash hamda adashmaslik uchun laboratoriyalar bilan hamkorlik qilish, tushunmagan jihatlarimizni ulardan aniqlashtirish kerak. Ko‘rikning to‘g‘riligi davlatga kelib tushadigan bojxona to‘lovlari miqdori to‘g‘ri va to‘liq bo‘lishini belgilab beradi. Shunga qarab byudjetga 1 yoki 10 so‘m tushadi, sodda qilib aytsak.
Kasbim qiziqadigan sport turimni belgilab bergan, deb ayta olaman
Ishdan keyin tennisga boraman. 5 yildan buyon muntazam ravishda tennis mening sevimli mashg‘ulotimga aylangan. Bu shiddat, kuch va shijoat talab etadigan sport turi. Raqibning xatti-harakatlarini to‘g‘ri baholash, psixologik tomondan o‘rganish va uni yutish jarayoni xuddi hayotimizdagi boshqa kurashlarga o‘xshaydi. Ishimizda ham odamlarning psixologiyasini bilish katta rol o‘ynaydi. Kasbim qiziqadigan sport turimni belgilab bergan, deb ayta olaman. 2024-yilgi Yozgi Olimpiada o‘yinlarida ayollar o‘rtasidagi yakkalik bahslarida oltin medalni qo‘lga kiritgan xitoylik Zeng Qinvenga havas qilaman. Uning raqibni o‘rganish taktikasi menga juda yoqadi.
Kasbimizdagi jismoniy tayyorgarlik normativlari bizni tarbiyalaydi, deyishim mumkin. Sababi ishdan charchab chiqqan odam sport mashg‘ulotiga qatnashi bir qarashda juda qiyin. Ammo shuni sinab ko‘rishga bo‘lgan qiziqish va qadam odamni bir pog‘ona o‘stiradi. Xuddi shunday kasbda ham. Biror topshiriqni qanchalik bajara olishga bo‘lgan ishtiyoq ‘qo‘limdan kelmaydi’, degan shubhani yo‘qqa chiqarishga yordam beradi. Tennisdan tashqari psixologiya va til o‘rganishga ham qiziqaman. Ingliz tilidagi topiklar, ayniqsa, tilni o‘rganish jarayonimni osonlashtiradi.
Agar inson tartibli bo‘lsa, har ikkisini eplash mumkin
Ayol kishining ham uyda, ham ishda birdek balans saqlash masalasi nafaqat ayolning o‘zi, balki uning turmush o‘rtog‘iga ham bog‘liq. Masalan, bizning kasbda ishda davlat xizmati, uyda ro‘zg‘or tashvishlarini hal qilish talab etiladi. Agar inson tartibli bo‘lsa, har ikkisini eplash mumkin. Albatta bunda oila a’zolarining yordami ham katta ahamiyatga ega. Men hali turmushga chiqmaganman, lekin shu kasbni tanlaganimda kelgusida yelkamda ikki baravar mas’uliyat bo‘lishini bilardim.
Ko‘pchilik savol beradi: “Bojxonada yukini ko‘rikdan o‘tkazayotgan tadbirkorlar o‘z manfaati yo‘lida pul taklif qilgan yoki ayol kishi ekanligimizni ko‘rib mensimagan vaziyatlar bo‘ladimi?”, deb. Aksincha, aytishim kerakki, bizni erkaklar bilan tengma-teng mehnat qilayotganimizni ko‘rib, ko‘plab odamlar hurmat bilan munosabat qilishadi. Kezi kelganda maqtab ketishadi ham.
Eng kerakli xususiyatlar
Bizning sohada eng kerakli xususiyatlar sirasiga tartib, mas’uliyat, ziyraklik va sinchkovlikni kiritishim mumkin. Bojxona postlari turlicha, shunga ko‘ra har biri o‘zining alohida xususiyatlariga ega. Ammo bundan qat’iy nazar, har bir bojxona xodimi vaziyatni oldindan o‘qiy olishi, baholashi va shunga yarasha harakat qilishi muhim.
Kasbim menga bergan eng katta xususiyat bu mas’uliyat. Ishda ham, oilada ham birdek mas’uliyatli bo‘lishga o‘rgandim.
“Ertalabdan kayfiyatimni pozitivlikka sozlayman”
Tongda uyg‘onishim bilanoq alohida tayyorlanaman. Masalan, har bir berilgan kunga shukr qilaman, ruhan tetik va quvnoq bo‘lish uchun o‘zimga yoqqan musiqalarni tinglayman, kun qanday o‘tishi uning boshlanishiga bog‘liq, deb o‘ylaganim uchun ertalabdan kayfiyatimni pozitivlikka sozlayman. Balki shungadir, ko‘rikka keladigan odamlar bilan muloqot ham faqat pozitiv o‘tadi. Ish kunimizning qanday o‘tishi va kasb kasalligiga uchramaslik o‘zimizni qanday hozirlashimizga borib taqaladi, degan fikrdaman.
“Hozir ko‘chada, yoz jaziramasida ishlasam, kun kelib salqingina binoda xizmat vazifalarimni bajaraman”
Biz bir joyda uzoq vaqt ishlashmaymiz. Har 3 yilda ish joyimizni almashtiramiz. Ya’ni bugun bu postda bo‘lsam, keyinroq boshqa postga o‘taman. Va shunga qarab yuklama, ish sharoiti kabi jihatlar o‘zgaradi. Hozir ko‘chada, yoz jaziramasida ishlasam, kun kelib salqingina binoda xizmat vazifalarimni bajaraman. Shuning uchun mening ishim og‘irroq, boshqalarniki yengil, degan qarashdan yiroqman. Bojxona sohasining har bir jabhasini ko‘rishimiz kerak. Ba’zan ofisda o‘tirib aqliy mehnat bilan ishlaydiganlarning mas’uliyati biznikidan ming karra ortiq bo‘lishi mumkin yoki aksincha. Bularning barchasi tashqaridan qaraganda subyektiv.
Eng katta aniqlagan holat
Bojxona deklaratsiyasida ko‘rsatilmagan, yuk hujjatlarida yo‘q 1 dona ortiqcha sistema xotira serverini tekshirib ko‘rganimizda uning ishlab chiqarilgan joyi boshqa, eksportchi tomonidan hech qanday ma’lumotsiz yuborilganini aniqlab, bojxona qonun buzilishi holatini rasmiylashtirdim. Bunday tovarning 1 donasi 150 ming AQSH dollarini tashkil etadi.
Qisqa javoblar
- Ishda eng ko‘p bosib o‘tgan masofam 50 ming qadamdan ko‘proq.
- Sohamizga kirib kelayotgan yosh qizlarga sohamizni chuqur o‘rganish, o‘zlari tahsil olayotgan joydagi fanlarni chuqur o‘zlashtirishlarini tavsiya qilaman. Bizning sohada mas’uliyat va bilim qadrlanadi. Shuni bilishlarini istar edim.
- 10 yildan keyin, turmushga chiqqan, shu sohada ishlayotgan, oila va kasbini birdek muvaffaqiyatli olib borayotgan, balki biror post boshlig‘i, kamida podpolkovnik bo‘larman, deb ishonaman.
- Hayotdagi eng katta maqsadim yaxshi inson sifatida nom qoldirish. Hayotimizda uchraydigan odamlar bizning qaysidir jihatimizni shakllantirishga ko‘maklashadi. Men ham kelajakda insonlar tasavvurida faqat yaxshi nom bilan eslanishni istayman. Nafaqaga chiqqach xayriya bilan shug‘ullanishni maqsad qilganman.
Izoh (0)