Yurak faoliyatini stress va boshqa zo‘riqishlardan qanday himoyalash mumkin?

Shiddat bilan o‘tadigan hayot tarzi, doimiy qayergadir shoshish va ruhiy bosim inson salomatligiga, xususan yurak-qon tomir tizimiga salbiy ta’sir ko‘rsatishi barchaga ayon. Tibbiyot mutaxassislari fikriga ko‘ra, surunkali stress yurak faoliyati uchun eng ko‘p xavf tug‘diradigan omildir. Kardiolog Iosif Shubitidze yurakni himoya qilishning samarali usullari haqida so‘zlab berdi.

Surunkali stress va yurak salomatligi o‘rtasidagi bog‘liqlik

Stress organizmda simpatik asab tizimini faollashtiradi, natijada yurak urish tezligi va qon bosimi ortadi. Stress uzoq davom etgan hollarda surunkali yallig‘lanish jarayonlari yuzaga kelib, qonda xolesterin va glyukoza miqdori oshadi. Bu esa yurak-qon tomir tizimi uchun xavfli omil hisoblanadi.

Mutaxassisning fikricha, doimiy stress ostida yashovchi insonlar ko‘pincha chekish, noto‘g‘ri ovqatlanish va jismoniy harakatsizlik kabi zararli odatlarni o‘zida jamlaydi. Bu kabi turmush tarzining davom etishi esa infarkt, gipertoniya, ishemik kasallik, aritmiya va kardiomiopatiya kabi kasalliklarning rivojlanish xavfini oshiradi.

Yurakni himoya qilish bo‘yicha mutaxassis tavsiyalari

Yurak faoliyatini stress ta’siridan himoya qilish uchun kardiolog quyidagi profilaktik choralarni taklif etadi:

• meditatsiya, chuqur nafas olish mashqlari, yoga bilan muntazam shug‘ullanish;

• stress bilan kurashishda psixolog yoki psixoterapevt yordamini olish;

• doimiy jismoniy faollik orqali yurak-qon tomir tizimini mustahkamlash va endorfinlar ishlab chiqarilishini rag‘batlantirish;

• sog‘lom va muvozanatli ovqatlanish: ratsionda sabzavotlar, mevalar, butun don mahsulotlari, yog‘siz oqsillar va foydali yog‘lar bo‘lishi kerak;

• uyqu gigiyenasiga rioya qilish: yetarli va sifatli uyqu (sutkasiga 7–9 soat) yurak salomatligi uchun muhim hisoblanadi;

• tuz, shakar va to‘yingan yog‘lar iste’molini cheklash;

• chekish va alkogolni cheklash yoki butunlay voz kechish;

• yaqin insonlar bilan emotsional bog‘liqlikni saqlash;

• muntazam tibbiy ko‘riklardan o‘tish. Bu yurak faoliyatidagi mumkin bo‘lgan muammolarni erta aniqlash imkonini beradi.

Yurak salomatligini asrash uchun nafaqat dorilar yoki muolajalar, balki sog‘lom turmush tarziga qat’iy amal qilish ham muhim. Kardiolog Shubitidzening ta’kidlashicha, har bir inson o‘z kundalik odatlarini tahlil qilib, stressga olib keluvchi sabablarni kamaytirishga harakat qilishi lozim.