Shakar va shirin mahsulotlar chekish va spirtli ichimliklar kabi zararlidir. Haddan ortiq miqdorda shakarni iste’mol qilish yurak-qon tomir kasalliklari, qandli diabet va semirishga olib keladi. Shakar tez qaritadi, yuzga barvaqt ajin tushiradi, sochlarni oqartirib yuboradi. Organizmga tushgan parazitlar, kandidalar va boshqa bakteriyalar aynan shakar bilan oziqlanadi va turli kasalliklar rivojlanishiga olib keladi.
Shirinlikka bo‘lgan ishtiyoq esa shunchaki inson xarakteriga xos jihat emas. Ko‘pincha bu organizmdagi yoki ruhiy holatdagi yashirin jarayonlarning belgisi hisoblanadi. Agar bu signallarga e’tibor qilsangiz, nafaqat shakar qaramligidan xalos bo‘lish, balki umumiy salomatlikni yaxshilash mumkin bo‘ladi.
Shirin taomlarga qaramlikning eng keng tarqalgan sababi bu qondagi shakar miqdorining o‘zgaruvchan bo‘lishidir. Doimiy nonushta yoki tushlikni o‘tkazib yuborish, nosog‘lom yoki tez hazm bo‘ladigan uglevodlarni haddan ziyod iste’mol qilish oqibatida glyukoza darajasi keskin tushib ketadi. Organizm bu holatni tahdid sifatida qabul qiladi va zudlik bilan “yoqilg‘i” talab qiladi. Bunda tana iloji boricha tez hazm bo‘ladigan mahsulot, ya’ni shirin taomlarni tusay boshlaydi.
Ba’zida shirinlikka bo‘lgan talab muayyan moddalarning tanqisligidan ham darak beradi. Masalan, organizmda magniy, xrom, rux yoki B guruhi vitaminlari yetishmovchiligi shokolad, pishiriq yoki konfetga bo‘lgan ishtiyoqni kuchaytiradi. Bu ayniqsa, charchoq, stress yoki haddan tashqari zo‘riqish paytida yaqqolroq seziladi.
Yana bir muhim omil bu ruhiy holatdir. Shirinliklar miya tomonidan “baxt gormonlari” bo‘lgan dofamin va serotonin ishlab chiqarilishini faollashtiradi. Shu bois, zerikkan, xavotirlangan, yolg‘iz yoki tushkun holatda bo‘lganimizda miya shakarni tezda kayfiyatni ko‘taruvchi vosita sifatida talab qiladi. Vaqt o‘tishi bilan bu odat ongli amal emas, avtomatik odatga aylanib qoladi.
Uyqusizlik omilini ham e’tibordan chetda qoldirmaslik kerak. Agar siz yetarlicha uxlamasangiz, organizm energiyani tezda tiklash yo‘llarini izlaydi. Bunday vaqtda shirinliklar kuch-quvvat manbai sifatida idrok qilinadi, holbuki ular aslida charchoqni yanada kuchaytiradi.
Bundan tashqari, shirinlikka bo‘lgan doimiy talab diyetalar va doimiy cheklovlar oqibati ham bo‘lishi mumkin. Agar siz o‘zingizni muntazam ravishda cheklasangiz, uglevodlardan butunlay voz kechsangiz, organizm bu o‘zgarishlarga o‘rganib qoladi va shirinlikni yanada kuchliroq talab qiladi.
Shirinlikka bo‘lgan qaramlikni kamaytirish uchun shakar iste’molini to‘liq to‘xtatish shart emas. Muhimi, ovqatlanish odatini muvozanatga keltirish, uyquni tartibga solish, hissiyotlar va tanaga e’tiborli bo‘lishdir. Ba’zida tongni foydali nonushta bilan boshlash va ratsionga biroz tabiiy shirinliklar qo‘shishning o‘ziyoq organizm ustidan nazoratni qaytarishga yordam beradi.
Izoh (0)