Kosmetika vositalari ayollar go‘zalligi va parvarishida o‘z o‘rniga ega, ammo ularning tarkibida sog‘liq uchun xavfli moddalar mavjud bo’lishi mumkin. Masalan, AQSHda kosmetik vositalar ishlab chiqarishda qo‘llaniladigan 38 xil modda taqiqlangan. Biroq afsuski, ulardan ba’zilari hali ham go‘zallik sanoatida muntazam qo‘llaniladi. Quyida ulardan eng xavflilarini keltiramiz.
Liliya aldegidi (Butylphenyl methylpropional) — kosmetikaga yoqimli liliya guli hidini beruvchi moddadir. U kuchli yallig‘lanishni keltirib chiqarishi mumkin. Shuningdek, ushbu modda reproduktiv va endokrin tizim uchun zararli deb topilgan.
Atsetaldegid (Uksusli aldegid, etanol) — oziq-ovqatlar konservanti, erituvchi va kosmetikada parfyumeriya sifatida qo‘llaniladi. U turli mevalar isini, masalan, olma hidini beradi. Katta miqdorda ishlatilganda terini qizartirib yuboradi va allergiya beradi.
Siklotetratsiloksan (Cyclotetrasiloxane) — kremniy asosidagi tarkibiy qism bo‘lib, shampunlar, konditsionerlar, sochga sepadigan lak va serumlarga qo‘shiladi. Boshqa silikonlar singari sochlar jiloli va silliq bo‘lishini ta’minlaydi. Teri va soch yuzasida to'planmasa ham, u suv ta'minotida qolishi mumkin. Ushbu modda endokrin tizimga salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Bugungi kunda yirik kosmetika brendlari ushbu moddadan foydalanmaydi. Siklotetratsiloksanni o‘z ichiga olgan kamida 120 ta mahsulot mavjud. Ularga barcha turdagi praymerlar, tonal kremlar, ko‘z podvodkasi, soch uchun kosmetika va boshqalar kiradi.
Fitonadion (Vitamin K) — yuz sivorotkalari va ayniqsa, ko‘z atrofidagi teri uchun mo‘ljallangan kremlar tarkibida uchraydi. Ushbu modda ko‘z tagidagi qora dog‘larga foydali degan nazariya mavjud. Ammo ushbu qo‘shimchaning kuchli allergiya berish va ko‘zni yallig‘lash ehtimoli yuqori. Tibbiyotda fitonadion qonning ivishi bilan bog‘liq kasalliklarda qo‘llaniladi.
Formaldegid — kontaminant va kanserogen modda bo‘lib, sochni tekislovchi keratin va relaksator kabilar tarkibida uchraydi. Ushbu mahsulotni qo‘llash paytida qizdirilganda formaldegid rangsiz gaz bo‘lib ajralib chiqadi va shamollatilmagan xonada qolib ketgan bunday gaz nafas yo‘li va o‘pka uchun zaharli modda sifatida ta’sir qiladi. Tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, sochlarni kimyoviy tekislash vositalaridan foydalanadigan ayollarda bachadon saratoni rivojlanish xavfi yuqori bo‘ladi.
Parabenlar (xususan, methil, propil, butiloparaben) — estrogen kabi ta’sir ko‘rsatishi mumkin, ba’zi tadqiqotlarda sut bezlari saratonidagi to‘qimalarda aniqlangan. Utro-paraben hayvonlarda saraton keltirib chiqarishi ba’zi tadqiqotlarda keltirilgan, lekin IARC tomonidan rasmiy saratonga olib keluvchi modda, deb e’lon qilinmagan
Triklosan — antibakterial komponent sifatida, qo‘llaniladi. U antibiotikka chidamlilikni kamaytirishi va gormonlar faoliyatini buzishi mumkin. Ba’zi mamlakatlarda, xususan, Yevropa davlatlarida taqiqlangan.
Izoh (0)