O‘zbek san’ati va teatrining yetuk vakillaridan biri bo‘lgan ustoz san’atkorlardan biri Rixsi Ibrohimova san’atdagi tanazzul, zamonaviy kino va teatrning ma’naviy bo‘shlig‘i, o‘zining hayotiy sinovlari haqida gapirib berdi.
Men 70 yildan beri sahnadaman. 1955-yilda teatrga qabul qilinganimdan beri turli davrlarning san’atini boshdan kechirdim. O‘sha yillarda og‘ir sharoitlarga qaramay, Shekspir, “Otello”, “Gamlet” kabi asarlar sahnalashtirilardi. Xalq san’atga chanqoq edi, spektakllarni sevib tomosha qilardi, eslaydi aktrisa.
Aktrisa so‘zlariga ko‘ra, bugungi kundagi ayrim ko‘rsatuv va filmlarda ma’naviylik, mazmun va mantiq yetishmayapti.
Hozir televideniye va kinoda mantiq degan narsa yo‘qolib ketgan. Qahramon kim, muammo nima, yechim qanaqa — bu savollarga javob yo‘q. Aksincha, ayrim seriallar faqat oilaviy mojarolar, kelin-kuyovlar, qaynona va kelin o‘rtasidagi tortishuvlar bilan to‘la. Bu go‘yoki o‘zbek hayoti faqat shu mavzudan iborat degan taassurot uyg‘otmoqda, deydi Rixsi Ibrohimova.
Aktrisa bugungi filmlardagi ayrim sahnalar axloqiy jihatdan ham salbiy ta’sir ko‘rsatayotganini ta’kidlaydi:
Hozirgi seriallarda ikkita ayolni soch yulishayotgani, yomon so‘zlar ishlatilayotganini ko‘rsatishadi. Axir buni ota-ona, farzand, nabira ko‘radi. Shunaqa bo‘lishi mumkinmi? Bizni ko‘chada ko‘rib: “Nega sizlar bunday narsalarga qarshi chiqmayapsizlar”, deb savol berishadi. Ammo aytganimiz bilan hech nima o‘zgarmaydi, deydi u.
U san’atda haqiqiy dramatizm, mazmunli ssenariylar, ijobiy va saboq beruvchi obrazlar yetishmayotganini afsus bilan tilga oldi.
Tomoshabin berayotgan mahsulingizni qabul qiladi. Hozir bizda kichik bir ssenariyni ham chiroyli, to‘liq qilib olib chiqadigan hech kim yo‘q. Bugungi kunda kimdan eshityapsiz, voy shu serialni shunaqa zo‘r ishlashibdi-ye deganini. Yo‘q, unaqasi yo‘q. Bir ikkita seriallarni boshladim ham, lekin tashlab ketdim yarmidan, deydi aktrisa.
San’at vakili hozirgi aktyorlar haqida shunday deydi: “Hozir rollarni qo‘lida telefon bilan ijro qilishadi. Telefon o‘ynaganday gapirarkan-da, unda hamma gapi yozilgan bo‘larkan. Shumi san’at? Telefonni qo‘yib o‘ynamaydimi rollarni, jonli chiqadi-ku”.
San’atkor har kuni ijod qilgisi keladi. Necha yildan beri meni xalq ko‘rgani yo‘q. Aktyor esdan chiqib ketadi. Ana shundan qo‘rqishadi, shu sababli hozirgi kunda saviyasiz rollar bo‘lsa ham o‘ynashyapti taniqli san’at vakillari. Meni ko‘p odam tanimaydi hozir ham, deydi aktrisa.
U ilgari tomoshabin mehrini qozongan Sitora Farmonova, Asal Shodiyeva, Alisher Uzoqov, Adiz va Yulduz Rajabov kabi san’atkorlarni eslaydi. Ularning ekranda kam ko‘rinayotgani, ayniqsa kino festivallarida qatnashmasligi unga og‘riq beradi.
Ustoz san’atkor bugungi kunda sahnada ko‘proq bachkana, oilaviy janjallar, er talashish va boshqa past saviyadagi mavzular ko‘tarilayotganidan norozilik bildirdi.
“O‘lim to‘shagidan qaytdim”
U bir necha bor og‘ir operatsiyalarni boshdan kechirgan, oshqozon, jigar va boshqa sog‘liq muammolari sababli hayot bilan o‘lim orasida qolgan kunlari bo‘lganini eslaydi. Bugungi kunda esa juda kam ovqatlanadi, suyuqlikni ko‘p icholmaydi, hatto ba’zi dorilarsiz uxlay olmaydi.
Ovqatlarni tanlab yeyman, eng foydali mahsulotlarni yeyolmayman. Ko‘plar chet elda oshqozonini operatsiya qildirishdi. Hozir men ancha yaxshi yurganimni sababi, ovqatni deyarli yemasligim. Eski qadrdonlarim yaxshiyam bor, ular tez-tez kelib turishadi. Xalqni e’zozi, siz bilan rasmga tushib olay degan gaplari bilan yashab yuribman, deydi Rixsi Ibrohimova.
“Endi men duo qilaman”
Bugun u faqat tinchlik va salomatlik so‘raydi. O‘zi uchun emas, balki xalq, vatan, kelajak avlodlar uchun duo qiladi.
Butun dunyoga tinchlik, yurtimizga baraka, bolalarimizga yorug‘ kelajak tilayman, deydi u yuragini to‘kib.
Agar sha’nimga noloyiq gap aytishsa, kechirishim qiyin bo‘ladi. Qariganda odam yosh bolaga o‘xshab qolarkan. Keyin san’atimizni shu darajaga tushib qolgani meni yig‘latadi, deydi u.
San’atkor hayotining katta qismini sahnaga, ijodga, xalqqa baxshida qilgan. Endilikda u o‘zidan keyingi avlodga faqatgina bitta nasihat berdi: “Bugungi kunning qadriga yeting. Diyonatni sotmang, xiyonat qilmang, zulm ko‘rmang. Biz o‘tgan yo‘lni siz takrorlamang, yaxshilikda yuring”.
Izoh (0)