O‘zbekiston xalq artisti Yodgor Sa’diyev bu yil 79 yoshni qarshiladi. Uni ko‘pchilik Asadbek roli orqali tanisa-da, aktyorning faoliyati rang-barang. Tabiatan jiddiy bo‘lgan inson hayoti haqida gapirishni u qadar istamaydi. Aktyorning tug‘ilgan kuni munosabati bilan uning hayoti va faoliyatiga nazar solamiz.
“Otamni ko‘rmaganman”
Aktyor Yodgor Sa’diyev oilada kenja farzand. U otasini ko‘rmagani, ammo u to‘g‘risida iliq fikrlarni eshitib katta bo‘lgani haqida so‘zlab bergan.
— Otam tug‘ilishimdan ikki oy avval vafot etgan ekan. Shu bois otam bilan bog‘liq hech qanday xotiralarim yo‘q. Ammo hamisha “Sening palaging toza”, degan gapni eshitib katta bo‘lganman. Dadam rahmatli Habib Sa’diy ham hozirgi O‘zbek Milliy akademik drama teatrida aktyor bo‘lib ishlagan. Dadam vafot etganida akam 6 yoshda bo‘lgan ekan. U elas-elas bo‘lsa-da, dadamni eslaydi.
Albatta, ikkita bola bilan beva qolish oson emas. Onamning vafotiga qadar “Otasiz voyaga yetdim”, deya o‘ksingan emasman. Boisi u kishi otam yo‘qligini sira bildirmagan. Biror marta “Nega mening otam yo‘q?” degan savol bilan onamni qiynamaganman. Yo‘qsa onam 28 yoshida beva qolgan. Umr yo‘ldoshiga berolmagan mehrini ikki farzandiga ulashgan. Onam o‘zim o‘qigan maktabda boshlang‘ich sinf o‘quvchilariga dars berardi. Teatrga ishga kirganimda juda xursand bo‘lgandi. Spektaklga kelib, old qatorda o‘tirishni va tomoshadan keyin peshanamdan o‘pishni yaxshi ko‘rardi. Afsus, ota-ona g‘animat bo‘larkan, u 84 yoshda vafot etdi. Uzoq umr ko‘rgan bo‘lsa-da, uning o‘limidan keyin bo‘zlab qoldim, deydi aktyor.
“Akam yelkasiga o‘tkazib bog‘chaga olib borardi”
— Bolaligim bilan bog‘liq shirin xotiralarim ko‘p. Akam Xayrulla Sa’diyev yelkasiga o‘tqazib meni bog‘chaga olib borardi. Ba’zan hazillashib “Meni ko‘tarib yurganingiz uchun bo‘yingiz mendan past bo‘lib qolgan”, deb kulaman. Abdusamat ismli tog‘am bo‘lardi. O‘zi aravakash bo‘lsa-da, juda tanti inson edi. U paytlari mahallada bo‘lsa bir yoki ikki insonning uyida televizor bo‘lardi. Haftaning ba’zi kunlaridagina hind kinolari namoyish etilardi. Akam bilan Sebzordan O‘rdagacha piyoda borardik. Televizor oldida 40 tacha odam yig‘ilardi. Mahalla-ko‘y va qarindoshlar bilan yig‘ilib, hind kinolarini tomosha qilardik. Menimcha, o‘sha vaqtdan boshlab akam ikkimizda san’atga mehr uyg‘ongan, deydi aktyor Yodgor Sa’diyev.
“Ilk o‘zbek darvozaboni bo‘lganman”
Aktyorlik qahramonimizning qonida bo‘lsa-da, ammo u bolalikdan futbolga qiziqadi. Ustiga-ustak avvaliga san’at sohasida emas, quruvchilik texnikumida o‘qiydi. Xo‘sh, buning sababi nimada?
— Bolalikdan sportga qiziqqanman. Maqtanishim mumkinki, men birinchi o‘zbek darbozabonlaridan biri hisoblanaman. Hujumchi yoki himoyachi bir nechta bo‘lardi, ammo darbozabon bitta bo‘lgan. Maktabni bitirib, qurilish texnikumiga o‘qishga kirganman. O‘qib ishlab yurgan paytimda 1964-yilning dekabr oyida “Paxtakor” futbol jamoasiga ishga taklif etishgan. Muxlislarim juda ko‘p edi. Ammo baribir aktyorlikka bo‘lgan mehrim kuchlilik qildi.
1967-yilda Teatr va rassomchilik instituti (hozirgi O‘zbekiston davlat san’at va madaniyat instituti)da tahsil olayotgan paytimda birinchi marta “Mirzo Ulug‘bek” spektaklida farang elchisi, “Dilbarim” filmida Abdusalom obrazini ijro etganimdan so‘ng Bobur siymosini yaratish eng katta orzumga aylangan edi. Yaratgan rollarim ichida Bobur obrazi hayotimdagi eng unutilmas va eng hayajonli obrazdir. Mana shunday jiddiy rollar nasib etganidan keyin san’atga ipsiz bog‘lanib qoldim, deydi Yodgor Sa’diyev.
“Brigada” “Shaytanat”dan keyin olingan
Aktyorning muvaffaqiyatli rollari ko‘p. Ammo ularning eng zo‘ri shubhasiz “Shaytanat” serialidagi Asadbek roli hisoblanadi.
— 1994-yili “So‘nggi o‘q” videofilmini suratga olayotganimizda rahmatli G‘ayrat Ubaydullayev “Tohirda ‘Shaytanat’ degan yangi asar bor, bir so‘rab ko‘rgin”, degan. Asarni o‘qib chiqqach, uni film qilish shart deganman. Tohir aka bilan gaplashsam, yo‘q demagan. Ammo suratga olish ishlarini boshlashga shoshmaganman. Orada to‘rt yil uni qanday suratga olish kerakligi haqida o‘ylaganman.
O‘sha paytdagi ichki ishlar vaziri Zokir Almatovga bu haqda aytganimda “Nima yordam kerak?” degan. Filmni suratga olish uchun studiya ochish kerakligi haqida aytganimda vazirlik qoshida “Qalqon” studiyasini ochishga ruxsat bergan. Bu janrdagi film nafaqat O‘zbekistonda, balki Markaziy Osiyoda ham birinchi marta suratga olingan. 2000-yili Rossiya televideniyesida uning 6 qismi namoyish etilganidan so‘ng ancha vaqt o‘tib “Brigada” seriali tasvirga olingan, deydi Yodgor Sa’diyev.
“Qalqon”ning tashkil topishi
Yodgor Sa’diyev teatrdan haydalgani haqidagi mish-mishlarga oydinlik kiritdi.
— 1998-yili “Qalqon” studiyasi tashkil etilgach, teatrdagi faoliyatim studiyaga ko‘chirilgan. Rasman hech qachon ijodiy cheklovlarga uchramaganman. Ammo og‘zaki nimalardir bo‘lgan bo‘lishi mumkin. Men hamisha boshlagan ishimni yakunlashga, hammasi oliy darajada bo‘lishiga harakat qiladigan insonman. O‘sha paytda bor e’tiborimni “Shaytanat”ga qaratgan edim. Serialni suratga olish uchun katta mablag‘ va vaqt sarflangan. “Tezroq namoyish etib pul ishlashimiz kerak”, degan fikr bo‘lmagan, deydi aktyor Yodgor Sa’diyev.
“Yuragim xasta...”
Yodgor Sa’diyev 65 yoshidan buyon yurak bilan bog‘liq kasallik bilan kurashib keladi, uning yuragiga bir necha marotaba stent qo‘yilgan.
— Meni shifokorlar bir asrab qolishgan. Bu 65 yoshga to‘lishim arafasida bo‘lgan. “Jigarbandim” filmi syomkasidan keyin suratga olish jarayoni paytida bo‘lgan edi. Keyin tekshirtirsak, koronagrafiya qildirgandik, shunda stent qo‘yish kerak deyishgandi. O‘shanda tug‘ilgan kunimdan 4-5 kun oldin o‘shani qo‘yib, qutqarib ham qolindi desa ham bo‘ladi.
Hozirgi meditsina shunchalik rivojlanganki, ilgari odamlarda bu narsa bo‘lmagan. Tomirlarda qon o‘tishi yomonlashgandan so‘ng, qon o‘tishi 100% bo‘lmagan, 40—30% bo‘lgandan keyin u infarktga olib keladi.
Hozirgi tibbiyot shu narsalarni joy-joyiga qo‘yib, Allohga beadad shukr, bu orqali qancha odamlar davo topyapti va hayoti davom etmoqda. Menda ham xuddi shunaqa bo‘lgan. Keyin yana bir marta bo‘ldi. Kelinoyingiz vafotidan bir oydan so‘ng bo‘lib, keyin yana bir marta qo‘yildi, deydi aktyor.
“Ayolimga suyanib qolgan ekanman”
Aktyor onasidan keyin turmush o‘rtog‘iga suyanib qolgani, uning vafotidan so‘ng yolg‘izlikni his qilgani haqida kuyunib gapiradi.
— Afsuski, yaqinlarimizning borida qadriga yetmas ekanmiz. Onamning vafotidan so‘ng turmush o‘rtog‘imga suyanib qolgan ekanman. Ammo buni vafot etganidan so‘ng angladim. Men uchun borini ayamaydigan, e’tibor beradigan inson edi. Ko‘rinishimdan men qattiqqo‘l ko‘rinsam-da, tarbiyada u talabchan edi. Habibulloh va Munisxon ham bolalikda onasidan ko‘proq hayiqqanlari haqida ko‘p gapirishadi.
Turmush o‘rtog‘im san’atshunos bo‘lgani uchun u bilan kino va teatr haqida soatlab suhbatlashish mumkin edi. Turmush o‘rtog‘im bolaligim, san’atga kirib kelishim, rollarim haqida ko‘p so‘rardi. “Anavi rasm qayerda, bunisini qayerdan olsam bo‘ladi?” derdi. Keyin bilsam, u men haqimda kitob yozmoqchi bo‘lgan ekan. Tug‘ilgan kunimda kitobni qo‘limga tutdi. Ammo o‘sha paytda kitobni to‘liq o‘qib, unga minnatdorlik bildirolmagan ekanman. Vafotidan keyin kitobni bir necha marta o‘qib, menga bo‘lgan mehri naqadar kuchli bo‘lganini his qilyapman, deydi Yodgor Sa’diyev.
Yodgor Sa’diyev: “Ilk mukofotni 43 yoshimda olganman”
O‘zbekiston xalq artisti Yodgor Sa’diyev ham 50 yoshdan keyin mashhurlikka erishgan ijodkorlardan biri hisoblanadi. U kinodagi faoliyatini 1967-yilda “Dilbarim” filmidagi roli bilan boshlagan bo‘lishiga qaramay, uni mashhur qilgan rol Asadbek hisoblanadi.
— Hozirgi yoshlar birdan mashhur bo‘lib ketgisi keladi. Shaxsan men 43 yoshimda ilk davlat mukofotini qo‘lga kiritganman. O‘shanda rahmatli O‘zbekiston Respublikasining birinchi prezidenti Islom Karimovga birinchi mukofotim ekanini aytganimda qulog‘imga “Men ham birinchi marta topshiryapman”, degandi, deydi aktyor Yodgor Sa’diyev.
Aktyor 1990-yildan to 1998-yilga qadar birorta filmda suratga tushmagan. Bor e’tiborini teatrdagi faoliyatiga qaratib, qator rollarni ijro etgan. “Shaytanat” serialidagi Asadbek esa uning aktyor sifatida mashhurlikka erishishiga sabab bo‘lgan.
Izoh (0)