• Profilga Kirish
  • 1751972643_633.png 1751972643_245.png 1751959824_218.svg 1751959824_520.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12413.79
    • RUB154.86
    • EUR14468.27
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +29°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Dunyo Markaziy Osiyo

    “Ozarbayjon Janubiy Kavkazda yangi mustaqil siyosiy subyektga aylandi” — Xankendi sammitining ramziy va real ishoralari

    Joriy yilning 3–4-iyul kunlari Ozarbayjon respublikasining Xonkendi shahrida Iqtisodiy hamkorlik tashkilotining (IHT) 17-sammiti bo‘lib o‘tdi. Bu sammit nafaqat mintaqaviy iqtisodiy integratsiya nuqtayi nazaridan, balki ayni vaqtdagi Rossiya va Ozarbayjon munosabatlarining sovuqlashish fonida ham alohida ahamiyat kasb etdi. Quyida shu haqida hikoya qilamiz.

    Tashkilot tarixi

    Iqtisodiy hamkorlik tashkiloti — 1964-yilda Eron, Pokiston va Turkiya tomonidan “Mintaqaviy hamkorlikni rivojlantirish” nomi bilan tuzilgan edi.

    Ammo 70-yillarda ichki mintaqaviy savdo susayib ketgani tufayli tashkilot o‘z faoliyatini to‘xtatgandi. 1985-yilda tashkilot “Iqtisodiy hamkorlik tashkiloti” nomi bilan qaytadan o‘z faoliyatini boshlagan.

    1992-yilning 28-noyabr kuni Pokiston poytaxti Islomobod shahrida aʼzo davlatlar tashqi ishlar vazirlari kengashining favqulodda yig‘ilishida Afg‘oniston, Ozarbayjon, Tojikiston, Turkmaniston, O‘zbekiston, Qirg‘iziston va Qozog‘iston davlatlari IHTga aʼzo bo‘ladi.

    Picture background
    Tehron 1992-yil
    Foto: eco.int

    Tashkilotning asosiy maqsadlari: tashkilotga aʼzo bo‘lgan davlatlar o‘rtasida iqtisodiy aloqalarni, shu jumladan, savdo-sotiqni kengaytirish, har bir aʼzo davlatda iqtisodiy o‘sish va aholining turmush darajasini ko‘tarish uchun shart-sharoitlar yaratish, aʼzo davlatlarning madaniy aloqalarini kuchaytirish va boshqa maqsadlarni ko‘zda tutadi.

    2023-yil 9-noyabr kuni Toshkent shahrida “Hamkorlikda iqtisodiy barqarorlik va taraqqiyot sari” shiori ostida Iqtisodiy hamkorlik tashkilotining 16-sammiti bo‘lib o‘tgan edi.

    Иктисодий хамкорлик ташкилоти электрон нашири ИХТнинг Ташкент саммити хакида йозди
    2023-yilda Toshkentda bo‘lib o‘tgan Iqtisodiy hamkorlik tashkiloti sammiti
    Foto: vestikavkaza.ru

    Sammit joyining ramziy mazmuni

    Sammit Ozarbayjonning Xonkendi shahrida, yaqin o‘tmishda yuz bergan Qorabog‘ mojarosi va urushi markazida bo‘lgan hududda o‘tkazilishi — mezbon tomonidan xalqaro hamjamiyatga berilgan kuchli siyosiy signal bo‘ldi.

    Bu orqali Boku butun dunyoga mamlakat hududiy yaxlitligi tiklanganini va Xonkendining iqtisodiy hamda siyosiy hayotga qaytganini namoyon qilishga intildi.

    Bu esa IHT doirasidagi hamkorlik faqat iqtisodiy emas, balki xavfsizlik, barqarorlik va integratsiyani chuqurlashtirish masalalarini ham o‘z ichiga olishini ko‘rsatadi.

    Ushbu sammitda tashkilotga a’zo mamlakatlar — O‘zbekiston, Qozog‘iston, Tojikiston, Qirg‘iziston, Turkiya, Pokiston, Afg‘oniston, Turkmaniston, Eron va Ozarbayjon davlat vakillari qatnashdi.

    Picture background
    Iqtisodiy hamkorlik tashkilotining 17-sammiti
    Foto: turkmenistan.gov.tm

    Asosiy yo‘nalishlar: savdo, transport va yashil energetika

    Sammit davomida bir qancha sohalardagi ustuvor yo‘nalishlar bo‘yicha muhim tashabbuslar ilgari surildi. Jumladan, IHT makonidagi tranzit imkoniyatlarini rivojlantirish, xususan, Kaspiy dengizi orqali Boku—Turkmenboshi—Ashxobod yo‘nalishi, va Pokiston bilan to‘g‘ridan-to‘g‘ri aviaqatnovlarni yo‘lga qo‘yish masalalari muhokama qilindi.

    Bu esa transport bozorida O‘zbekiston kabi ichki quruqlikda joylashgan davlatlar uchun yangi imkoniyatlar yaratadi. 

    Shu bilan birga, energetik o‘sish, qayta tiklanuvchi manbalarni rivojlantirish, hamda ekologik barqarorlik tamoyillarini IHT doirasiga integratsiya qilish zarurligi ta’kidlandi.

    Savdo va raqamlashtirish masalasida esa bojxona tizimining raqamlashtirilishi, savdoni erkinlashtirish, regional iqtisodiy aloqalarni kuchaytirish haqida ham bir qator muhim takliflar ilgari surildi.

    Picture background
    Ozarbayjon, Turkiya va Pokiston yetakchilari
    Foto: cbctv.az

    Ekspertlar fikri

    Taniqli tahlilchi va “Belt & Road Consultants” kompaniyasi rahbari Muhammad Asif Noor Ozarbayjonda bo‘lib o‘tgan sammitni “IHT tarixidagi burilish nuqtasi” deya baholadi.

    Uning fikricha, transport yo‘laklarini faollashtirish, energetik bog‘liqlikni kuchaytirish va ekologik barqarorlikni ta’minlash borasidagi kelishuvlar mintaqa davlatlari o‘rtasidagi o‘zaro ishonch va integratsiyani yangi bosqichga olib chiqadi.

    Siyosatshunos Muxtor Nazirov “Daryo” bilan suhbatda Iqtisodiy hamkorlik tashkiloti doirasida sammitlar tizimli ravishda har yili o‘tkazilayotgani e’tibor qaratib, davlatlar o‘rtasida sivilizatsion yaqinlashuv tobora kuchayib borayotganini aytib o‘tdi.

    “Iqtisodiy hamkorlik tashkiloti doirasida sammitlar tizimli ravishda har yili o‘tkazilmoqda. Bu — tashkilotga a’zo mamlakatlar o‘rtasida iqtisodiy, madaniy va siyosiy aloqalar kuchayib borayotganidan dalolat beradi.

    Bir vaqtlar amerikalik siyosatshunos Samuel Huntington ‘global mojarolar kuchaygan paytda davlatlarni o‘zaro yaqinlashtiruvchi omil — bu sivilizatsiya bo‘lib, madaniyat chegaralari umumiy chegara bo‘ladi’, deb aytgan edi.

    Darhaqiqat, bu sammit bo‘lishdan oldin tashkilotga a’zo davlatlarda bir qancha ziddiyatlar yuz berdi. Masalan, Hindiston va Pokiston, Isroil va Eron, Tog‘li Qorabog‘ masalasi, Bu hududlarda doim geosiyosiy vaziyat qaynab turgan.

    Meni hayron qoldirgan masala, tashkilotga a’zo mamlakatlar bo‘lib o‘tgan mojarolarda bir-birini qo‘llab-quvvatlashi bo‘ldi. Masalan, Eronni sammitda qatnashgan barcha davlat rahbarlari o‘z chiqishlari orqali qo‘llashini bildirdi. Bu jiddiy signal”, dedi u.

    Picture background
    IHTga a’zo davlat rahbarlarining sammit doirasidagi o‘zaro uchrashuvi
    Foto: ru.apa.az

    Ozarbayjon — yangi mintaqaviy subyekt

    So‘ngi vaqtlarda Ozarbayjon va Rossiya o‘rtasidagi munosabatlarning sovuqlashishi — Ozarbayjon uchun Xonkendi sammitining ahamiyatini ikki karra oshirdi.

    Sammit doirasida Eron prezidenti va Ozarbayjon rahbari o‘zaro ko‘rishib, hech qanday tarjimonlarsiz o‘zaro suhbat qurdi.

    Muxtor Nazirovning fikricha, Ozarbayjon va Eronning o‘zaro yaqinlashuvi — Janubiy Kavkaz mintaqasida tarixiy muammo (Qorabog‘ masalasi — tahr.)ga barham berilganini anglatadi.

    “Bir vaqtlar Eron Tog‘li Qorabog‘ urushida Armanistonni qo‘llab-quvvatlagan edi. Lekin hozir Ozarbayjon va Eronning o‘zaro yaqinlashuvi — Janubiy Kavkaz mintaqasida tarixiy muammo (Qorabog‘ masalasi — tahr.)ga barham berilganini anglatadi.

    Bundan tashqari, Ozarbayjon — Janubiy Kavkaz mintaqasida yangi mustaqil subyektga aylandi. U aholisi, iqtisodi va geosiyosiy jihatdan mintaqadagi eng yirik mamlakat. Janubiy Kavkazdagi aksariyat iqtisodiy loyihalar Ozarbayjon orqali o‘tadi. Bu loyihalar doirasida rasmiy Boku biror bir yirik davlatga qaram emas.

    Shuningdek, Tog‘li Qorabog‘ masalasini hal etilgach, Ozarbayjonning Moskvaga qaramligi pasaydi. Hozir Janubiy Kavkaz mamlakatlari (Ozarbayjon, Armaniston va Gruziya)da Rossiyadan uzoqlashish tendensiyasi boshlangan. Rossiya bu mintaqada o‘z pozitsiyasini yo‘qotmoqda.

    Eronning o‘zida ham Rossiyadan uzoqlashish harakatlari ko‘zga tashlanmoqda. Yaqinda bo‘lib o‘tgan Isroil—Eron mojarosida Rossiya betaraf qoldi. Moskva tomonidan bunday ‘o‘yinlar’ oldin ham bo‘lgan”, deydi siyosatshunos.

    Muxtor Nazirov
    Foto: Daryo

    Ozarbayjonning Markaziy Osiyo uchun ahamiyati

    O‘zbekiston uchun Ozarbayjon strategik, iqtisodiy, logistika va siyosiy jihatdan nihoyatda muhim davlat hisoblanadi. Boisi, O‘zbekiston “O‘rta yo‘l” (Middle Corridor) deb nomlangan transport loyihasi orqali Turkiya, Kavkaz va Yevropa bilan aloqalarini mustahkamlashga intilmoqda.

    Hozirda O‘zbekiston yuklari Ozarbayjon portlari (Boku, Alyat) orqali Yevropaga va Turkiyaga chiqmoqda. Bu esa Rossiyaga bo‘lgan qaramlikni kamaytiradi va muqobil yo‘llarni shakllantirish uchun imkoniyat yaratadi.

    Masalan, amerikalik siyosatshunos olim Zbignev Bjezinski o‘zining “Buyuk shaxmat taxtasi” asarida, Ozarbayjonni Markaziy Osiyo davlatlari uchun G‘arbga olib chiquvchi “eshik” deya ta’riflab, shunday yozgan edi.

    “Agar Ozarbayjon to‘liq Moskva nazoratiga bo‘ysunsa, Markaziy Osiyo davlatlarining mustaqilligi deyarli maʼnosiz bo‘lib qolishi mumkin”.

    Picture background
    O‘rta koridor loyihasining xaritasi
    Foto: caliber.az

    Agar Rossiya Ozarbayjonda o‘zining geosiyosiy pozitsiyasini qayta tiklab, Yevropa Ittifoqi e’tibor qaratayotgan Transkaspiy loyihalarini muzlatsa, Markaziy Osiyo mamlakatlarini Moskvaning siyosiy ta’sir doirasida tushirib qo‘yish ehtimoli oshadi.

    Shu tufayli, Ozarbayjonning mustaqil siyosiy subyektga aylanishi — Markaziy Osiyo davlatlari, jumladan O‘zbekiston uchun hayotiy zaruratga ega.

    7 iyul, 22:30   Izoh (0)   2987
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email
    #Rossiya#Ozarbayjon#geosiyosat#O'zbekiston#Turkiya#Eron

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    HAVAL O‘zbekistonda yangi modellarni namoyish etdi: HAVAL H6 Facelift va HAVAL H9 taqdimot kechasi


    “Biznesni rivojlantirish banki” 1 trln 273 mlrd so‘mlik ipoteka krediti ajratdi


    Imzo Glass mahsulotlari Buyuk Britaniyaga eksportga yuborildi


    “Trastbank” kichik biznesni rivojlantirish uchun 1 mlrd so‘mgacha kredit taklif etadi


    Kapitalbank va Korporativ sport assotsiatsiyasi hamkorlik memorandumini imzoladi


    Accor Toshkentda Swissôtel Tashkent ochilishini nishonlamoqda, shveysariya uslubidagi hashshamatni O‘zbekiston poytaxtiga olib kelmoqda


    Smart Business O‘zbekistonda UZCARD va Humo kartalarini qabul qilish uchun yagona yechimni taqdim etadi 


    Kelajak – bugungi qilgan harakatingiz samarasidir. O‘zingizga ishonch esa har qanday yutug‘ingizning boshlanishi 


    Pepsi Taste Challenge 2025: Pepsi yana oldinda — O‘zbekistonda 59,28% ovozga sazovor bo‘ldi 


    Mobiuz Andijon, Namangan va Farg‘ona viloyatlarida 5G ning yangi imkoniyatlarini ochmoqda


    HONOR talabalarni qo‘llab-quvvatlovchi aksiyani e’lon qildi 


    BI Group O‘zbekistonda turar joy binosining zilzilabardoshligini ochiq sinovdan muvaffaqiyatli o‘tkazdi


    UZTELECOM simli internetni modernizatsiya qilmoqda: abonentlar GPON va FTTx orqali 100 Mbit/s dan yuqori tezlikka ega bo‘ladilar


    Universalbank o‘zini o‘zi band qilgan fuqarolar uchun yangi “Mikrokredit 300 ”ni ishga tushirdi 


    Uzbekistan Airways bilan Istanbulga foydali parvoz qiling!

     

    Tavsiya etamiz

    Yahudiylarning “Tarixiy vatan” va “Buyuk Isroil” haqidagi puch da’volari: Falastin aslida kimga tegishli?

    23 avgust, 13:22

    “Rusning sharmandali blitskrigi”. Urush taqdirini belgilab bergan Kiyev jangi qanday yakunlangan edi?

    22 avgust, 20:08

    Islom Karimovning sobiq matbuot kotibi “Otamdan qolgan dalalar” filmi taqiqlanish sababini oshkor qildi

    21 avgust, 11:58

    Turkiyada oyoq suyaklarini sindirib, bo‘yni o‘stirish operatsiyasi ommalashmoqda (foto)

    21 avgust, 11:52
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    DXX kubogi: “Jomiy” mahallasi yoshlari chempionlikni qo‘lga kiritdi

    Sport | 24 avgust, 10:18

    Shubhali to‘lovlarni amalga oshirmang — Migratsiya agentligi fuqarolarni ogohlantirdi

    O‘zbekiston | 24 avgust, 10:12

    Uzbekistan Airports bodi-kameralar xaridi yuzasidan tender natijalari bekor qilinganiga izoh berdi

    O‘zbekiston | 24 avgust, 08:59

    O‘zbekistonga benzin necha puldan import qilinadi?

    O‘zbekiston | 24 avgust, 08:22

    NASA hamkorligida yaratilgan sun’iy intellekt Quyoshdagi chaqnashlarni 2 soat oldin prognoz qila oladi

    Dunyo | 23 avgust, 22:50

    “AQSH bosimiga qarshi birdammiz”: Xitoy Hindistonni qo‘llab-quvvatladi

    Dunyo | 23 avgust, 22:10
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.