Makroiqtisodiy va hududiy tadqiqotlar instituti mutaxassislari tomonidan iqtisodiy faollik darajasini baholash va prognoz qilish uchun respublika avtomobil bozoridagi faollik darajasi tahlil qilindi.
III chorakdagi vaziyat
2024-yilning III choragida O‘zbekiston avtomobil bozorida faollik darajasi oshgan bo‘lsada, 2023-yilgi darajada emas. Xususan, iyul-sentyabr oylarida davlat ro‘yxatidan o‘tkazilgan avtomobillar soni 352,8 mingtani tashkil qilib, II-chorakdagiga nisbatan 76,8 mingtaga (27,8 foizga) ko‘paydi. Biroq, bu ko‘rsatkich 2023-yilning mos davridagiga nisbatan 19,9 foiz kam.
Tahlillar tijorat banklari tomonidan ajratilgan avtokreditlar va aholining tasarrufdagi daromadlari avtomobil bozoridagi faollik darajasiga taʼsir etuvchi muhim omillardan biri ekanligini ko‘rsatdi. Xususan, 2021-yil yanvar oyidan 2024-yil sentyabr oyigacha bo‘lgan davrda davlat ro‘yxatidan o‘tkazilgan avtomobillar soni va aholiga ajratilgan avtokreditlar hajmi o‘rtasida (korrelyatsiya koeffitsiyenti = 0,72), shuningdek, aholi daromadlari va avtomobillar savdosi o‘rtasida (korrelyatsiya koeffitsiyenti = 0,42) mavjudligi aniqlandi.
Avtokreditlar bo‘yicha holat
2024-yilning dastlabki 9 oyida banklar tomonidan aholiga jami 12,8 trln so‘m miqdorida avtokreditlar ajratilgan bo‘lib, 2023-yilning mos davridagiga nisbatan 2,4 barobarga kamaygan. Birgina III chorakda ajratilgan avtokreditlar II chorakdagiga nisbatan 16,9 foizga va 2023-yilning mos davridagiga nisbatan 3 barobarga kamaygan.
Tahlillarga ko‘ra, ajratilgan kreditlarning o‘sish surʼati so‘nggi 3 yildagi o‘rtacha darajada saqlanib qolsa, yil oxiriga qadar har oyda o‘rtacha 115—118 mingta avtomobil davlat ro‘yxatidan o‘tkazilishi kutilmoqda.
Maʼlumot uchun, 2023-yilning IV choragida har oyda o‘rtacha 154,8 mingta avtomobillar oldi-sotdisi bo‘yicha shartnoma imzolangan.
Avtokreditlarning sezilarli darajada kamayishi sharoitida, avtomobil korxonalari va dilerlar tomonidan ayrim avtomobillar savdolari uchun chegirmalarning kiritilishi, foizsiz muddatli to‘lovlarning joriy etilishi bozorda o‘tgan yillar darajasidagi talabni qo‘llab-quvvatlashga qaratilgan choralar sifatida qaralishi mumkin.
Avtomobil bozori qanday holatda?
Avvalroq O‘zbekistonda 2024-yil oktyabrida avtomobil bozorida sotuvlar yana pasaygani aytilgan edi. Oktyabr oyida avtotransport vositalarining savdosi 102,3 ming donani tashkil etdi, bu o‘tgan oyga nisbatan 7 foizga kam. Yillik ko‘rsatkichda esa pasayish — 44 foizdan ko‘proq.
Izoh (0)