Bir yildan ko‘proqqa kechikayotgan farmon ijrosi: haj ziyoratiga onlayn navbat qachon yo‘lga qo‘yiladi?

Prezident farmoniga ko‘ra, 2023-yilning 1-dekabridan boshlab haj ziyoratiga boruvchilarning yagona onlayn navbati barcha uchun ochiq bo‘lishi belgilangan edi. Biroq oradan bir yil-u yigirma kun vaqt o‘tgan bo‘lsa-da, o‘zbekistonliklar navbatni onlayn ko‘rish imkoniyatiga ega emas. “Daryo” ushbu farmon ijrosi natijalariga e’tibor qaratdi.

Prezidentning haj masalasiga oid rejalari

Shavkat Mirziyoyev 2023-yil 22-iyun kuni surxondaryolik saylovchilar bilan uchrashuv chog‘ida kelgusi yetti yilda haj masalasiga oid rejalar haqida to‘xtalib, ziyoratchilar uchun yagona onlayn, ochiq-oshkora navbat tizimi joriy qilinishini bildirgan edi.

Oradan besh oy o‘tib, noyabr oyi oxirlarida Korrupsiyaga qarshi kurashish agentligi tomonidan haj tadbiriga borish uchun navbatda turgan ziyoratchilarning yagona onlayn navbati to‘g‘risidagi ma’lumotlarni Ochiq e’lon qilinishi kerak bo‘lgan ijtimoiy ahamiyatga molik ma’lumotlar ro‘yxatiga kiritish taklifi ilgari surilayotgani ma’lum qilingandi.

Hajga navbat har chorakda e’lon qilinishi lozim edi

Ushbu xabardan bir necha kun o‘tib, prezidentning “Korrupsiyaga qarshi kurashish tizimini yanada takomillashtirish hamda davlat organlari va tashkilotlari faoliyati ustidan jamoatchilik nazorati tizimi samaradorligini oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi farmoni qabul qilindi.

Farmonga ko‘ra, O‘zbekistonda 2023-yil 1-dekabrdan boshlab haj ziyoratiga boruvchilarning yagona onlayn navbati barcha uchun ochiq bo‘lishi belgilangan.

Farmonning ikkinchi ilovasiga muvofiq hududlar kesimida haj tadbirlariga borish uchun navbatda turgan ziyoratchilarning yagona onlayn navbati to‘g‘risidagi (ziyoratga boruvchi shaxsning arizasi, navbatga qo‘yilgan sana, ro‘yxatdagi tartib raqami va ziyorat turi) ma’lumotlar har chorakda rasmiy veb-saytda e’lon qilinishi lozim.

Musulmonlar idorasi javobi

Ma’lumotlarni joylashtirish uchun O‘zbekiston musulmonlari idorasi mas’ul hisoblanadi.

O‘zbekiston Musulmonlari idorasining eski va yangi talqinidagi veb-saytida navbat yuzasidan ma’lumotlarni topib bo‘lmadi.

Idoraning qabulxonasiga qo‘ng‘iroq qilganimizda ushbu masalalar bilan idora huzuridagi haj va umra markazi shug‘ullanishini bildirib, ularning aloqa raqamlarini berishdi.

Bir necha urinishlardan so‘ng markaz mutasaddilari bilan bog‘langanimizda markaz faqat Umra masalalari bilan shug‘ullanishini, bu bo‘yicha mas’ullar borligini aytib, matbuot xizmatidan ma’lumot olishni maslahat berdi.

Shundan so‘ng, Musulmonlar idorasi matbuot xizmati vakili Ne’mat Musayev bilan bog‘langanimizda u ushbu masala bo‘yicha Din ishlari bo‘yicha qo‘mitaning ziyorat turizmini rivojlantirish bo‘limi shug‘ullanayotganligini bildirdi. 

Unga javoban farmonda Musulmonlar idorasi mas’ul etib belgilanganini aytganimizda telefonni bo‘lim boshlig‘iga berishini aytib, Komil Burhonov bilan bog‘ladi. U esa bu masala bo‘yicha haj va umra markazi shug‘ullanishini, ulardan ma’lumotlarni olib yuborishini aytdi. 

Biroq suhbatdan so‘ng uch kun davomida Komil Burhonov Telegram orqali “Mutasaddilar bilan gaplashamiz”, “Mas’ullarga yubordim”, “Mas’ullar bilan xabarlashay-chi” degan javoblardan nariga o‘tgani yo‘q. Ma’lumotlar ham berilmadi.

“G‘oyib bo‘lgan” qo‘mita so‘zchisi

Yanada aniqlik kiritish maqsadida Din ishlari bo‘yicha qo‘mita raisining matbuot kotibi Ilhom Ma’rupov bilan telefon orqali bog‘langanimizda, u mazkur masala bilan qo‘mitaning ziyorat turizmini rivojlantirish bo‘limi shug‘ullanishini aytib, ulardan so‘rashimiz uchun aloqa raqamlarini berdi. Ammo berilgan raqamlar orqali bo‘lim bilan bog‘lanishning iloji bo‘lmadi.

Ma’rupov esa keyingi qo‘ng‘iroqlar va Telegram messenjeri orqali yuborilgan xabarlarga javob bermadi.

Hajga borish uchun bir necha yillar avval ro‘yxatga yozdirib qo‘ygan, ammo navbatini bilolmayotgan ko‘plab fuqarolar farmon qabul qilinganida yangilikni ko‘zlarida quvonch bilan qabul qilgandi. 

Ammo, afsuski, oradan bir yildan ortiq vaqt o‘tgan bo‘lsa-da, mas’ullar tomonidan prezident farmonida belgilangan vazifalar ijrosi paysalga solib kelinayotgani achinarli.

Bunga kim javob beradi? 

Hajga borish uchun ro‘yxatga yozdirgan fuqarolar qachon o‘z navbatini ochiq ko‘rishlari mumkin bo‘ladi? Qaysi mas’ul davlat rahbarining farmoni ijrosiga mas’uliyatsizlik bilan qaramoqda? Har safar haj mavsumi boshlanganida odamlar orasida virusdek tarqaydigan “tanish-bilishchilik bo‘libdi, falonchi navbati kelishi uchun mas’ullarga pul beribdi” kabi mish-mishlarga qachon chek qo‘yiladi?

“Daryo” mazkur savollarga Din ishlari bo‘yicha qo‘mita, O‘zbekiston Musulmonlari idorasi hamda farmonning ijrosini samarali tashkil qilishga mas’ul bo‘lgan Korrupsiyaga qarshi kurashish agentligidan jo‘yali  javob kutadi.