Kecha Xiva shaxrida bo‘lib o‘tgan O‘zbekiston Ozarbayjon birinchi parlamentlararo forumidagi muloqatlarning qamrovi va natijalari yakunida Xiva deklaratsiyasi qabul qilindi. Ushbu forumda ko‘rib chiqilgan masalalar va qabul qilingan deklaratsiya ikki davlat o‘rtasidagi strategik o‘zaro munosobatlarni kengaytirish va chuqurlashtirish asosida yangi bosqichga ko‘tarishning yangi imkoniyatlarini, yangi shart sharoitlarini vujudga kelishiga turtki beradi.
Bizning fikrimizcha bular quyidagi larda namoryon bo‘ladi:
Birinchidan, xalqaro anjumanning kun tartibiga ko‘ra ikki mamlakat parlamentlari do‘stlik guruhlari faoliyatini parlamentlararo komissiyalar darajasiga olib chiqish, xududiy vakillik organlari bilan o‘zaro tajriba almashish, iqtisodiyot, ta’lim, sog‘liqni saqlash, raqamli transformatsiya va ekologiya kabi ustuvor yo‘nalishlarda hamkorlikni rivojlantirish kabi masalalar bo‘yicha muloqatlar olib borildi.
Ikkinchidan. O‘zbekiston va Ozorboyjon o‘rtasidagi amaldagi shartnomalar, kelishuvlarning bajarilishini ta’minlash, barcha yo‘nalishlarda parlament nazoratini kuchaytirish, demokratik va fuqorolik jamiyati institutlari bilan hamkorlikni samaradorligini ta’minlash, shuningdek Qonun ustuvorligi, ochiqlik, hisobdorlik, byudjet nazorati, korrupsiyaga qarshi kurashish ustidan parlament nazorati, inson huquqlari va demokratik institutlar himoyasi masallari bo‘yicha munozaralar bo‘ldi.
Uchunchidan.O‘zbekiston va Ozorboyjonning iqtisodiy taraqqiyoti uchun qonunchilik asoslarini yaratish, investorlar uchun qulay muhit yaratish, kichik biznesni rag‘batlantirish masalalari ko‘rib chiqildi. Raqamli iqtisodiyot, zamonaviy texnologiyalar, raqamli taraqqiyot va innovasion muhitni shakllantirish, ta’lim va ilm-fan sohalarida parlamentlararo hamkorlikni yanada chuqurlashtirishning dolzarb masallari muxokama qilindi.
To‘rtinchidan. Madaniyat, turizm va sog‘liqni saqlash sohalarida parlamentlararo aloqalarni mustahkamlashga doir masalalar bo‘yicha keng muloqatlar olib borildi. Bu borada turizm sohasida viza tartiblarini takomillashtirish, tarixiy-madaniy va ekologik yo‘nalishlarni zamonaviylashtirish, sohaga investisiyalarni jalb qilish kabi takliflar parlamentlararo aloqalarning yangi formati sifatida ilgari surildi.
Beshinchidan. Zamonaviy jamiyat va davlat takollashuvida ayollar va yoshlarning ijtimoiy-siyosiy hayotdagi ishtirokini chuqurlashtirish va faollashtirish, qo‘llab-quvvatlash haqida gap bordi. Bu borada iqtisodiy munosobatlarda ularning faolligini oshirish uchun qonunchilik asoslarini yaratish, kasbga yo‘naltirish va texnologik ta’limga keng yo‘l ochish bo‘yicha takliflar bildirildi.
Oltinchidan, Forum doirasida Yoshlar parlamentlari vakillari yoshlarning ijtimoiy faolligini oshirish, ularni qaror qabul qilish jarayonlariga jalb etish, ekologiya, ta’lim, sog‘liqni saqlash va raqamli texnologiyalar sohasida parlament tashabbuslarida ishtirokini kengaytirish shuningdek Yosh parlament a’zolari o‘rtasida hamkorlik loyihalarini amalga oshirish borasida fikr almashildi
Yetttinchidan. O‘zbekiston va Ozorboyjon parlamentlarida faoliyat yuritayotgan do‘stlik guruhlarining uchrashuvida parlamentlar o‘rtasida qabul qilingan hamkorlik hujjatlarining ijrosi, rejalari muhokama qilinib, qo‘mitalararo qonun ijodkorligi, parlament nazorati doirasida o‘zaro tajriba almashish, hududiy vakillik organlari bilan faol muloqotlarni yanada rivojlantirish masallari keng muxokama qilindiga alohida e’tibor qaratildi. o‘zaro aloqalarni komissiyalar darajasida yanada faollashtirishga kelishib olindi.
Shunday qilib, Avvalom bor Xiva deklaratsiyasi O‘zbekiston va Ozorboyjon o‘rtasidagi o‘zaro aloqalarni yangi bosqichga chiqishida muxim axamiyat kasb etadi, Ikki davlat o‘rtasidagi munosobatlarni kengaytirishga yangi impulslar beradi.Siyosiy diplomatik, ijtimoiy - iqtisodiy jarayonlardagi o‘zaro munosobatlarning zamonaviy yondashuvlarning samaradorligini oshirishga, o‘z navbatida yangi kelishuvlarga shart sharoitlarlar yaratadi. Shuningdek, yashil kelajak, atrof-muhit va iqlim o‘zgarishini himoya qilishda parlamentlarning rolini samrasini oshirishda muxim axamiyat kasb etadi.
Bu borada Iqlim o‘zgarishiga qarshi kurashishda parlamentlarning o‘rni, yashil energetikani rivojlantirish, suv resurslaridan oqilona foydalanish, chiqindilarni qayta ishlash va plastik iste’molini qisqartirish kabi muhim yo‘nalishlar bo‘yicha istiqbolli muloqatt maydonini kegaytirishga xizmat qiladi. Madaniy gumanitar aloqalarda fuqorolarning va jamiyatning tarixiy madaniy va sivilizasion anglashiga, ikki davlat o‘rtasidagi madaniy almashinuvlar, ko‘rgazmalar va qo‘shma madaniy markazlar tashkil etish, hamda o‘zbek va ozarbayjon tillarini o‘rganishni rag‘batlantirishda parlamentlar faol ishtirokini kengaytiradi
Sayfiddin Jo‘rayev, Toshkent davlat sharqshunoslik universiteti professori, siyosiy fanlar doktori
Izoh (0)