Buyuk Britaniya hukumati Arktika muzliklarining tezlashayotgan erishini to‘xtatish maqsadida keng ko‘lamli tajriba o‘tkazish uchun 13,4 million dollar mablag‘ ajratdi. Bu haqda The Times gazetasi xabar berdi.
Istiqbolli tadqiqotlar va ixtirolar agentligi (ARIA) yordamida amalga oshirilayotgan loyiha Arktikadagi muz qalinligini suvosti robotlari yordamida sun’iy ravishda ko‘paytirishni nazarda tutmoqda.
Ma’lum qilinishicha, tajriba Kanada Arktika arxipelagiga kiruvchi Viktoriya orolida o‘tkaziladi. Jamoaga Kembrij universiteti professori Shon Fitsjerald boshchilik qiladi. Uning hamkasblari bir yil oldin dastlabki sinovni o‘tkazishgan: ular muzdan qor qatlamini tozalagan, teshiklar ochgan va dengiz suvini yuza qismiga chiqargan. Natijada qalinligi 50 santimetrgacha bo‘lgan yangi muz qatlami hosil bo‘lgan. Endi olimlarning vazifasi jarayonni kengaytirish, aniq ma’lumotlarni to‘plash va ehtimoliy ekologik oqibatlarni baholashdan iborat.
Loyiha uch qishga mo‘ljallangan bo‘lib, laboratoriya tadqiqotlari, modellashtirish va dala sinovlarini o‘z ichiga oladi. Muvaffaqiyatga erishilsa, olimlar muzni burg‘ilash va muzlaydigan suvning yangi qatlamlarini yaratishga qodir bo‘lgan 500 ming avtonom suv osti robotlaridan iborat tizimni ishga tushirishni taklif etishadi. Bunday rejaning yillik xarajati 10 milliard dollarga baholanmoqda.
Shunday bo‘lsa-da, g‘oya xavotir uyg‘otmoqda. Ba’zi mutaxassislarning fikricha, Arktikani “qayta muzlatish” kabi geomuhandislik yechimlari vaziyatning yaxshilanishiga nisbatan asossiz ishonch uyg‘otishi va chiqindilarni kamaytirish borasidagi sa’y-harakatlarni susaytirishi mumkin.
Izoh (0)