Surxondaryoda 267 dona qadimiy tanga va taqinchoq qismlarini boshqa davlatga olib ketmoqchi bo‘lgan fuqaro ushlandi. Bu haqda Bojxona qo‘mitasi xabar berdi. 

Keltirilishicha, Surxondaryo viloyati bojxona boshqarmasi “Sariosiyo” chegara bojxona posti orqali qo‘shni davlatga yo‘l olgan fuqaro belgilangan tartibda bojxona nazoratidan o‘tkazildi. Tekshiruv jarayonida uning qo‘l yuklari orasida og‘zaki so‘rovda ma’lum qilinmagan 267 dona qadimiy tangalar va taqinchoq qismlari borligi aniqlangan.

Shundan so‘ng ushbu ashyolarning qadimiyligi va qiymatini aniqlash uchun bojxona xodimlari tomonidan badiiy ekspertiza tayinlandi. Ekspertlar xulosasiga ko‘ra, 39 dona osma bezak ko‘rinishidagi kumush tanga 19-asrda Buxoro amirligida zarb qilingan, qolgan taqinchoq qismlari ham 19-asr oxiri 20-asr boshlariga oid bo‘lib, madaniy boylik hisoblanadi.

Ma’lumot uchun, Vazirlar Mahkamasining 1999-yil 23-martdagi 131-sonli qaroriga muvofiq, 50 yil muqaddam va undan ham oldinroq yaratilgan madaniy boyliklar yurtimizdan olib chiqib ketilishiga ruxsat etilmaydi.

Hozirda ashyoviy dalil sifatida olingan buyumlar Termiz arxeologiya muzeyiga topshirilgan bo‘lib, holat yuzasidan bojxona organlari tomonidan tekshiruv harakatlari olib borilmoqda.

Chegarada “sarson bo‘lgan” zargarlik buyumlari

Bojxonachilar yil boshidan buyon salkam 40 kg zargarlik buyumlarining noqonuniy olib o‘tilishiga chek qo‘ydi. 

Jumladan, “Toshkent-Aero” ixtisoslashtirilgan bojxona kompleksining Toshkent xalqaro aeroporti chegara bojxona postida zargarlik buyumlarini qonunga xilof tarzda olib kirishga bo‘lgan qator urinishlar fosh qilindi.

Bangkokdan uchib kelgan yo‘lovchilardan biri yuklari orasidagi shirinliklar ichiga qiymati 180 mln so‘mdan oshiq bo‘lgan 121 gramm og‘irlikdagi zargarlik buyumlarini yashirgancha olib kirishga uringan vaqtida to‘xtatib qolindi.

Toshkent-Istanbul reysi bo‘yicha uchib kelgan qo‘shni davlat fuqarosi ham bagajidagi yuklari orasida qiymati 350 mln so‘mlik 370 gramm og‘irlikdagi zargarlik buyumlarini yashirib olib kirayotganida fosh qilindi.

Bokudan kelgan yo‘lovchilar orasida ham qimmatbaho toshlar bilan bezatilgan tilla taqinchoqlarni bojxona nazoratiga taqdim qilmasdan olib o‘tishga uringan shaxs borligi aniqlandi. Qo‘shni davlat fuqarosi bo‘lgan mazkur yo‘lovchi qiymati salkam 130 mln so‘mlik hamda olmos toshlari bilan bezatilgan 74 gramm og‘irlikdagi zargarlik buyumlarini noqonuniy ravishda olib kirishga uringan. 

Hozirda yuqoridagi holatlar yuzasidan bojxona tekshiruvlari davom etmoqda.

Raqamlarga ko‘ra, respublika bojxonachilari tomonidan 2025-yilning o‘tgan davri mobaynida aniqlangan 252 ta bojxona qonun buzilishi holatlarida qiymati 24,3 mlrd so‘mlik salkam 40 kg og‘irlikdagi zargarlik buyumlarining bojxona chegaralari olib noqonuniy ravishda olib o‘tilishi va ichki hududdagi yashirin aylanmasiga chek qo‘yilgan. 

Shuningdek, Toshkent viloyatida fuqaro jinsiy a’zolari ichida 1 mlrd so‘mlik taqinchoqni yashirincha olib o‘tmoqchi bo‘lgandi. Samarqandda esa fuqaro qadimiy tilla tangalarni Istanbulga yashirincha olib ketmoqchi bo‘lganda ushlangandi. 

Maʼlumot uchun, jismoniy shaxslar 2025-yilning 20-iyulidan shaxsiy ehtiyoj uchun mo‘ljallangan zargarlik buyumlarini notijorat maqsadlarida respublikaga olib kiriladigan tovarlarning bojsiz olib kirish normalari doirasida olib kirishlari mumkin.

Mazkur norma havo transportida — 1000 dollar, temir yo‘l va daryo transportida — 500 dollar hamda avtomobil (piyoda) o‘tkazish punktlari orqali — 300 dollarni tashkil qiladi.

Olib chiqishda esa jismoniy shaxslarga og‘irligi 200 grammgacha bo‘lgan kumushdan hamda 65 grammgacha bo‘lgan oltin va boshqa qimmatbaho metallardan yasalgan tayyor zargarlik buyumlarini yo‘lovchi bojxona deklaratsiyasini to‘ldirmasdan, ushbu miqdorlardan ortiq bo‘lganlarini yo‘lovchi bojxona deklaratsiyasi asosida bojxona hududidan tashqariga olib chiqishga ruxsat beriladi.