Plastik endi nafaqat okeanlarda, balki bizning tanamizda ham mavjud. Olimlar insultni boshdan kechirgan odamlarning arteriyalarida plastikning mikroskopik zarralarini aniqladi va bu yurak-qon tomir kasalliklari xavfi bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin deb ogohlantirmoqdalar. Quyida yangi tadqiqotlar haqida nimalar maʼlumligi va bundan sog‘liqni qanday himoya qilish kerakligi haqida hikoya qilamiz.
Nyu-Meksiko universiteti tomonidan o‘tkazilgan tadqiqot shuni ko‘rsatdiki, insultni boshdan kechirgan odamlarda uyqu arteriyalari blyashkalarida mikro va nanoplastika miqdori qon tomir muammolari bo‘lmagan odamlarga qaraganda 51 baravar ko‘p bo‘lgan. Hatto ateroskleroz bilan asemptomatik tashuvchilarda ham bu ko‘rsatkich 16 baravar yuqori edi.
257 nafar bemorni qamrab olgan yana bir NEJM tadqiqoti quyidagilarni aniqladi: arteriyalarda mikroplastika mavjudligi taxminan uch yillik kuzatuv davomida yurak xuruji, insult yoki o‘lim xavfining ikki baravar yuqori bo‘lishiga olib keladi.
Arteriyalarga plastik qo‘yilganlarda immun hujayra genlari ekspressiyasining o‘zgarishi va yallig‘lanishga qarshi funksiyalarning pasayishi kuzatildi.
AJMC tomonidan chop etilgan tadqiqot AJMC qirg‘oqbo‘yi hududlarida mikroplastika konsentratsiyasini gipertoniya, diabet va insult xavfi bilan bog‘ladi, mikroplastika mashina tahlili tomonidan aniqlangan eng yuqori 10 ta xavf omilidan biri bo‘ldi.
Mikroplastika zarralari allaqachon insonning barcha aʼzolarida — o‘pka, yurak, miya, yo‘ldosh va hatto ona sutida topilgan.
Lekin oqibatlar hali tasdiqlanmagan — tadqiqotchilar taʼkidlashicha, «kasallik bor joyda plastik ko‘p, lekin u kasallikka sabab bo‘ladimi yoki yo‘qmi, hozircha aniq emas.«
Shunga qaramay, olimlar muammoning muhimligini tan olishadi va mikroplastika taʼsirini kamaytirishga, masalan, bir martalik plastik idishlardan voz kechishga chaqirishadi.
O‘zingizni himoya qilish uchun nima qilish kerak?
- Plastik idishlar va butilkalardan, ayniqsa ularni isitgandan so‘ng (masalan, mikroto‘lqinli pechda yoki issiq suvda) foydalanmaslik kerak.
- Ko‘proq antioksidantlar — chernika, baqlajon, qora shokolad, ko‘k choy isteʼmol qiling, ular yallig‘lanishni kamaytirishga va tomirlarni himoya qilishga yordam beradi.
- Sog‘lom turmush tarzini qo‘llab-quvvatlash: faollik, to‘g‘ri ovqatlanish va qon bosimini nazorat qilish, yurak-qon tomir kasalliklarining umumiy xavfini kamaytiradi.
Olimlar insult bilan og‘rigan bemorlarning qon tomirlari blyashkalarida plastikni aniqladilar, ammo hozircha kasalliklarning bevosita sababi emas, balki faqat kuchli bog‘liqlikni tasdiqladilar. Shuning uchun plastmassa isteʼmolini kamaytirish va tomirlarni sog‘lom saqlash muhimdir.
Izoh (0)