Pokiston va Hindiston o‘rtasidagi 7-may kungi to‘qnashuvlarda 3 ta Rafale qiruvchi samolyoti urib tushirilgani haqida xabarlar tarqaldi. Bu esa Indoneziyaning fransuzlar bilan tuzilgan 8,1 milliard dollarlik harbiy bitimiga tanqidiy qarashni kuchaytirib, ayrim savollarni yuzaga chiqardi. Boisi Rafale Fransiyadan xarid qilinmoqda.
Keyinroq ma’lum bo‘lishicha, Pokiston harbiy havo kuchlari Xitoyning J-10C qiruvchilari hamda uzoq masofali PL-15 “havo-havo” raketalarini ishga solgan. CNN xabariga ko‘ra, taxminan, bir soat davom etgan janglarda hindlarning beshta samolyoti urib tushirilgan. Pokiston nashrlari, shuningdek, ayrim mustaqil manbalar ulardan uchtasi Rafale bo‘lgani haqida yozib chiqdi.
Dehli hozircha yo‘qotishlarni tasdiqlamadi. Biroq Hindiston harbiy havo kuchlari qo‘mondoni AK Bharti jurnalistlarga bergan bayonotida “yo‘qotishlar jangning bir qismi” ekanini aytdi. Ammo tafsilotlarni ochiqlashdan qochdi.
Hind samolyotlari urib tushirilishi bilan bog‘liq voqea Jakartada kuchli xavotir uyg‘otdi. Boisi Rafale bitimi mamlakat qurolli kuchlarini modernizatsiya qilish bo‘yicha olib borilayotgan keng qamrovli dasturning asosiy qismidir.
Shunga qaramay, Indoneziya rasmiylari mazkur bitimga sodiqligicha qolmoqda. Mudofaa masalalari bo‘yicha parlament komissiyasi a’zosi Deyv Laksononing so‘zlari buni tasdiqlaydi.
“Isbotsiz da’volarga asoslanib qandaydir qurol tizimini muvaffaqiyatli yoki muvaffaqiyatsiz deb baholab bo‘lmaydi”, dedi u.
U, shuningdek, bunday holat har qaysi qiruvchi bilan yuz berishi mumkinligini qo‘shimcha qildi.
“Hatto eng ilg‘or samolyotlar, masalan, F-16, F/A-18 yoki F-22 ham ba’zan ma’lum taktik sharoitlar sababli urib tushirilgan yoki halokatga uchragan holatlar yo‘q emas. Shuning uchun hali to‘liq tasdiqlanmagan yagona hodisa bilan Rafalening samaradorligini baholab bo‘lmaydi”, degan Deyv Laksono.
Shunga o‘xshash fikrni boshqa ekspertlardan ham eshitish mumkin. Singapurda joylashgan S. Rajaratnam nomidagi xalqaro tadqiqotlar maktabi tadqiqotchisi Adhi Priamarizki shular jumlasidan.
“Rafale hozir dunyodagi eng yaxshi qiruvchi samolyotlardan biri… Bunday ilg‘or platformalarni sotib olishdan tashqari, ularni to‘g‘ri boshqarish va to‘g‘ri foydalanish ko‘nikmasi ham zarur”, degan tadqiqotchi.
Ma’lumot uchun, Indoneziya Fransiya bilan 2022—2024-yillarda jami 42 ta samolyot uchun 8,1 mlrd dollarlik shartnoma imzolagan. Qiruvchilarning dastlabki oltitasini 2026-yilning ilk choragida topshirish reja qilingan. Uchuvchilarni tayyorlash bo‘yicha mashg‘ulotlar joriy yilning iyul oyida Fransiyada boshlanadi.
Indoneziya harbiylarining ishonishicha, Rafale samolyotlari mamlakatga hududlarini himoya qilish uchun muhim. Qolaversa, ularni mavjud radarlar, raketalar va havo mudofaasi tizimlari bilan integratsiya qilish imkoni bor.
Bundan tashqari, bitimda texnologiyalarni bo‘lishish va logistika xizmatlarini ko‘rsatish kabi bandlar ham bor. Bu mahalliy mudofaa sanoatini rivojlantirishda muhim ahamiyatga ega.
Izoh (0)