Rossiyada ishlab chiqarilgan mashhur animatsion multserial “Qizaloq va Maymoq” ko‘plab mamlakatlar bolalari orasida juda ommalashgan. Multfilm qiziquvchan, sho‘x va giperfaol qizaloq Masha hamda unga sabr bilan g‘amxo‘rlik qiluvchi Ayiq haqida hikoya qiladi.
Uning syujeti asosan Mashaning turli sarguzashtlari va uning Ayiq bilan bo‘ladigan qiziqarli holatlari atrofida qurilgan. Masha doim yangi narsalarni o‘rganishga intiladi, sho‘xlik qilib, turli muammolar yaratadi, lekin oxir-oqibat ular kulgili tarzda hal bo‘ladi. Mashaning to‘xtovsiz energiyasi, sho‘xligi va boy fantaziyasi bolalarda hayrat uyg‘otadi, ota-onalarda esa savollar tug‘diradi. Bu mitti qizaloq nega bunday xarakterga ega? Nega mazkur multfilmda birorta kattalar ko‘rinmaydi?
Mashaning quloqsiz ekanligiga bir necha sabablari bor. Qizaloq o‘zini bunday tutishining asosiy sababi uning kattalarsiz qolganida, deb qaraladi. Multfilmda Mashaning ota-onasi yoki qarindoshlari ko‘rsatilmaydi. U o‘rmonda xuddi o‘z holiga tashlab qo‘yilgandek yashaydi. Oilaviy psixolog Natalya Olifirovichning fikricha, bu muhim jihat bo‘lib, bosh qahramonning bunday xatti-harakatlarini tushuntirib beradi.
“Agar bola kattalarsiz o‘sib, ulg‘aysa, u chegaralarni o‘z holicha belgilashga majbur bo‘ladi. Bu esa ko‘pincha ortiqcha sho‘xlik va atrof-muhitni har qanday usul bilan sinab ko‘rish orqali namoyon bo‘ladi”, deydi mutaxassis.
-vUThyp0k.avif)
Shu sababli Masha o‘z qoidalarini o‘zi belgilashiga majbur bo‘ladi. Kattalar tomonidan nazorat qilinmagan bola dunyoni mustaqil o‘rganishga intiladi hamda joizlik chegaralarni mustaqil sinab ko‘radi.
Psixologning fikriga ko‘ra, Mashaning giperfaolligi shunchaki bolalarga xos energiya emas. Bu holat uning yonida kattalarning — mehr-e’tibor va nazoratning yo‘qligini ham ifodalaydi:
“Mashaning olamida yo‘l-yo‘riq ko‘rsatadigan, turli masalalarni tushuntirib beradigan yoki yangi ishlarni boshlashda qo‘llab-quvvatlaydigan hech kimi yo‘q. Shu bois qizaloq doim o‘zi uchun yangi mashg‘ulot topa oladi”, deya tushuntiradi psixolog.
Doimiy ravishda e’tibor izlaydigan Mashada ichki norozilik hissi bo‘lib, bu tuyg‘u uning quloq solmas qiz ekanligiga sabab bo‘lishi mumkin, degan faraz ham mavjud. Ba’zi taxminlarga ko‘ra, qizaloq ilgari buvisi yoki bobosi bilan yashagan va qat’iy qoidalarga duch kelgan. Doimiy “mumkin emas” va “shunday qilish kerak” kabi cheklovlar uning erkinlikka intilishiga turtki bergan.
Multfilmning badiiy xususiyati ham e’tiborga molik. Multfilm qiziqarli va kulgili bo‘lishi uchun qahramonlar bir oz bo‘rttirib ko‘rsatiladi. Mashaning haddan tashqari sho‘x bo‘lishi tomoshabinlarni kuldirish va qiziqtirish uchun ishlatilgan multfilm uslubining o‘ziga xos xususiyatidir.
Multfilm esa bevosita javob bermaydi, balki fikrlash va xulosa chiqarishni tomoshabinga qoldiradi.
Izoh (0)