“Kavkaz asirasi yoki Shurikning yangi sarguzashtlari” filmi ellik yildan oshiq vaqt davomida tomoshabinlarga quvonch va yaxshi kayfiyat ulashib kelmoqda. Biroq Leonid Gaydayning ushbu ajoyib komediyasi ortida nafaqat qiziqarli syomka jarayonlari, balki filmning yakuniy variantiga ta’sir qilgan jiddiy senzurali tanqidlar ham yashiringan edi.
Senzura va ssenariydagi o‘zgarishlar
“Kavkaz asirasi” filmi syomkalari senzuralarning aralashuvisiz o‘tmagan. Ular ishlab chiqarishning deyarli har bir bosqichida o‘zgarishlar talab qilishgan. Masalan, Vladimir Etushning qahramoni avvaliga Oxoxov deb nomlangan, biroq Kabar-Balkar ASSRning yuqori lavozimli amaldorlaridan biri bilan o‘xshash nom bo‘lishining oldini olish uchun ismi Saaxov deb o‘zgartirilgan.
Hatto Saaxovni pastdan yuqoriga qarab tasvirlagan kadr ham senzuralar e’tiroziga sabab bo‘lib, “rahbarni eslatadi” degan sabab bilan olib tashlangan. Shunday qattiq senzura montajga ham ta’sir qilib, filmda ayrim mantiqsizliklarni keltirib chiqargan.
Shampan o‘rniga vino
Ko‘pchilik sezmagan xatoliklardan biri spirtli ichimlik bor sahna bilan bog‘liq. Saaxov Nina xonasiga kirishga tayyorlanayotgan sahnada qo‘lida gullar, mevalar va shampan vinosi bo‘lgan podnosni ko‘tarib keladi. Ziyrak tomoshabin esa shampan vinosining o‘ziga xos shakli va dizaynidan u qaysi turda ekanligini osonlikcha ajratib olishi mumkin.
Ammo keyingi kadrda, Nina uning gaplarini rad etganida, Saaxovning kostyumi qizil rangli suyuqlik — vino bilan bulg‘anganini ko‘ramiz. O‘sha davr sovet vinosi shishasi esa avvalgi sahnadagi shampan butilkasi bilan umuman mos kelmaydi.
Bu e’tiborsizlikmi yoki syomka jarayonida rekvizit shoshilinch tarzda almashtirilganmi? Bu savollar hozircha ochiq qolmoqda.
Izoh (0)