Mars yuzasida astronavtlar salomatligi uchun xavf tug‘diruvchi chang mavjudligi aniqlangan. Bu haqda CNN xabar berdi.
Yangi tadqiqotlar shuni ko‘rsatmoqdaki, zaharli chang kelajakda Mars missiyasini astronavtlar uchun juda xavfli qilishi mumkin. Fevral oyida olimlar chang tarkibida kremniy, gips, perxloratlar va nanofazali temir oksidlar kabi moddalarni aniqlagan.
Astronavtlarning o‘pkasi uchun katta xavf mavjud. Chang shu qadar mayda bo‘lgani uchun uning bir qismi qon oqimiga tushishi mumkin, deydi tadqiqot hammuallifi, Janubiy Kaliforniya universitetining Kek tibbiyot maktabi talabasi Jastin Vang.
Astronavtlar, shuningdek, kosmik parvozlar vaqtida nurlanish ta’siriga uchragani sababli o‘pka fibrozi xavfiga ham duch keladi. Olimlarning yana bir tashvishlanayotgan jihati — Mars tuprog‘ida zararli miqdorda topilgan perxloratlar.
Ushbu kimyoviy birikmalar qalqonsimon bez faoliyatining buzilishi va aplastik anemiyaga olib kelishi mumkin. Aplastik anemiya esa organizmning yetarli miqdorda qon hujayralari ishlab chiqarishini to‘xtatishiga sabab bo‘ladi.
Marsdan Yerga qaytish uzoq vaqt talab qilishini inobatga olgan holda, asosiy vazifa chang ta’siridan saqlanishdir. Bunga chang filtrlash tizimlari, kabinani muntazam tozalash va elektrostatik itaruvchi qurilmalardan foydalanish orqali erishish mumkin. Shu bois zaharli chang Marsga ekspeditsiyani imkonsiz qilmaydi, ammo bunga puxta tayyorgarlik ko‘rish zarur.
Tadqiqot hammuallifi, Boulder universitetining geologiya fanlari professori Brayan Haynek Mars changining kengroq ta’siriga e’tibor qaratdi.
Chang doimiy ravishda osmondan tushib, hamma narsani qoplab boradi. Har bir necha yilda bir marta butun sayyorani qamrab oluvchi bo‘ronlar yuzaga kelib, qalin chang qatlamini hosil qiladi, dedi u CNN’ga.
Haynekning ta’kidlashicha, kosmik kema, transport vositalari, quyosh panellari va boshqa jihozlar uzluksiz nazorat va tozalikka muhtoj bo‘ladi.
Bizning marsoxodlarimiz allaqachon bu muammoga duch kelgan — ayrim ilmiy asbob-uskunalar ishdan chiqqan yoki butun missiya to‘xtagan, chunki quyosh panellari haddan tashqari chang bilan qoplanib, batareyalarni quvvatlay olmay qolgan. Bu ikkilamchi omillar insonlar uchun ham jiddiy oqibatlarga olib kelishi mumkin, dedi u.
Izoh (0)