Kelinlarni o‘g‘irlash ba’zi xalqlarning qadimiy odatlaridan biri bo‘lgan, ammo bo‘lajak kuyovlarni o‘g‘irlash haqida eshitganmisiz? Bunday holat faqat Hindistonda uchraydi. Mamlakatning eng qashshoq sharqiy shtati — Bihar hududida kuyovlar doim xavf ostida yuradi. To‘y mavsumi (may-iyun, dekabr-yanvar) davomida yaxshi daromadga va kasbga ega bo‘lgan yigitlar ko‘chaga chiqmaslikka harakat qiladi. Yosh yigitlarni jamoat joyida ham, o‘z uylaridan ham o‘g‘irlab ketishlari mumkin. Hindistonda qanday qilib bunday g‘ayrioddiy odat shakllangan? Bu haqda quyida batafsil ma’lumot beramiz.
Azaldan Hind xalqlarida bir odat mavjud — kelinning oilasi qiz uchun hashamatli sep tayyorlashi shart. Bu orqali ular o‘zlarining iqtisodiy ahvolini yaxshi ekanligini namoyish qiladi hamda bo‘lajak kelin-kuyovning ota-onasi bilan yaxshi munosabat o‘rnatishiga asos bo‘ladi, deb o‘ylaydi. Afsuski, aholining aksariyati qashshoq hisoblangan Bihar shtatida yaxshi sep (zargarlik buyumlari, qimmatbaho narsalar, pul) ni kam sonli oilalargina to‘plashga qodir. O‘rta sinf oilalari uchun sarpo miqdori 400 ming rupiy (4500 AQSH dollari) gacha yetishi mumkin, kambag‘al oilalar esa kamida 100 ming rupiy (1200 AQSH dollari) to‘plashlari kerak bo‘ladi. Aksariyat oilalar uchun ushbu summa juda katta miqdor bo‘lib, bunday vaziyatda ular keskin chora — bo‘lajak kuyovni o‘g‘irlash usulidan foydalanishga majbur bo‘ladi.
Qizig‘i shundaki, kuyovlarni kelinning oila a’zolari o‘z qo‘llari bilan o‘g‘irlashmaydi. Ular bu ish bilan shug‘ullanadigan odamlarga bevosita murojaat qiladi yoki mahalliy gazetalarda e’lon beradi. Ha, Hindistonda bu normal holat sanaladi. Bundan tashqari, o‘g‘irlashni amalga oshirish uchun 5-6 kishiga haq to‘lash katta sep yig‘ishdan arzonroqqa tushadi.
1961-yilda Hindistonda qonuniy ravishda sep yig‘ish va qalin puli to‘lash majburiyati bekor qilingan bo‘lsa-da, amalda bu odat hanuzgacha davom etmoqda. Sepi yomon yoki kambag‘al oiladan bo‘lgan kelinlarga kuyovning ota-onasi hurmatsizlik bilan munosabatda bo‘ladi, ba’zan bu hatto zo‘ravonlik va kelinlarning o‘limiga ham olib keladi. Rasmiy statistikaga ko‘ra, 1998-1999-yillarda sep masalasi tufayli 12,5 mingdan ortiq ayol hayotdan ko‘z yumgan, ularning aksariyati aynan Bihar shtatiga to‘g‘ri keladi.
“Akadva shaadi” — kelinning ota-onasi tomonidan majburan nikohlanishi rejalashtirilgan yigitlarni shunday atashadi. Kelajagidan qo‘rqqan akadva shaadi’larning ko‘pchiligi to‘y mavsumida shaxsiy qo‘riqchilarni yollaydi va ko‘chalarda faqat guruh-guruh bo‘lib harakatlanadi. Lekin bu ham ba’zan ularni o‘g‘irlanishdan saqlab qolmaydi. Odatda o‘g‘irlab ketilgan yigitga bo‘lajak kelin bilan bir necha kun davomida tanishish imkoniyati beriladi va ko‘pchilik bunga rozi bo‘lib, nikohlanadi. Ammo hamma ham taqdirga tan beravermaydi.
Foto: NDTV
Ayrim kuyovlar yangi qarindoshlarining talablariga butunlay qarshilik ko‘rsatadi va begona qizga uylanishni istamaydi. Bunday hollarda jinoyatchilar ularni och qoldirish yoki boshqa yo‘llar bilan qiynay boshlaydi. To‘y marosimi paytida esa kuyovning qochib ketishini oldini olish uchun uni tayoq bilan orqadan urib turishadi yoki oyoqlarini zanjir bilan bog‘lab qo‘yish holatlari ham uchraydi.
2009-yilda Hindistonda 1337 nafar yigitlar, 2013-yilda esa 2529 ta potensial kuyovlar o‘g‘irlangan. Bu ko‘rsatkich tobora oshib, kuyov o‘g‘irlash odati kambag‘al aholi qatlami orasida ommalashib bormoqda. Eng ajablanarlisi, bu an’ana shafqatsiz bo‘lishiga qaramay, Hindistonda ajrim statistikasi pastligicha qolmoqda. Zo‘rlik bilan nikohlangan erkaklar uzoq davom etadigan va katta moliyaviy zarar ko‘radigan ajrim jarayonidan qochish uchun ko‘pincha oilada qolishni afzal ko‘rmoqda.
Bugungi kunda Hindistonda demografik muvozanat ham buzilgan: hozirda ayollar soni erkaklarga nisbatan ancha yuqori. Shu sababli har bir tug‘ilgan o‘g‘il ayniqsa qashshoq oilalar uchun nihoyatda qadrli shaxsga aylanmoqda. Natijada kambag‘al oilalardan chiqqan ayollar qiz farzand kutayotgan bo‘lsa, to‘xtatish holatlari ham uchramoqda. Sababi esa oddiy: ular kelajakda qizlariga sep yig‘ishga qodir emas…
Izoh (0)