1994-yilda Walt Disney Animation Studios tomonidan yaratilgan va Disney tomonidan chiqarilgan mashhur “Qirol sher” multfilmi hali ham katta-yu kichik tomoshabinlarning eng sevimli animatsion filmlardan biri bo‘lib qolmoqda. Afrikaning keng savannalarida yashovchi yosh sher — Simba sarguzashtlari haqidagi hikoya dunyo bo‘ylab 968 million dollardan ortiq daromad keltirdi. Undagi ba’zi iboralar mashhur aforizmlarga aylandi.
Ammo oradan o‘ttiz yil o‘tgach, tomoshabinlar ilgari shunchaki badiiy uslub kabi ko‘ringan bir jihatni payqadi. Ma’lum bo‘lishicha, multfilm syujetida anchadan beri e’tibordan chetda qolgan chuqur ma’noga ega bir voqea yoritilgan.
Unga ko‘ra, Mufasaning o‘limidan so‘ng Skar hokimiyat tepasiga keladi va atrofdagi tabiat asta-sekin so‘na boshlagani: daraxtlar qurib, yaylovlar cho‘lga aylanishi, daryolardagi suvning tugashi va saltanatning sahroga aylanishi ko‘rsatiladi.
Bu holat Simba qaytib kelib, Skar ustidan g‘alaba qozonmaguncha davom etadi. Simba haqiqiy qirol etib tayinlangach, kutilmaganda yomg‘ir yog‘a boshlaydi, go‘yoki u juda og‘ir kechgan yillarning barini yuvib yuborgandek bo‘ladi.
Mazkur epizod yaxshilikning yovuzlik ustidan g‘alabasidek klassik yakun sifatida talqin qilinishi mumkin. Biroq multfilm muxlislari qadimgi Afrika e’tiqodlari bilan bog‘liq qiziqarli bir nazariyani taklif qilishdi. Unga ko‘ra, qurg‘oqchilik o‘z-o‘zidan boshlanmagan. Ba’zi Afrika davlatlarining madaniyatiga ko‘ra, ajdodlar ruhi ular hukmronlik qilgan yerning himoyasini o‘zi bilan birga olib ketadi.
Mufasa vafot etganida esa, uning ruhi osmonga ko‘tariladi, Prayd qabilasining himoya ruhi esa Simbani kuzatib, uning yonida qoladi. Aslida merosxo‘r bo‘lgan Simba u yerlardan haydab chiqarilgandan so‘ng, himoya ruhlari ham Prayd yerlarini tark etadi va bu tabiatda halokatli o‘zgarishlarga olib keladi. Qurg‘oqchilik va vayronagarchilik nafaqat zolim hukmdorning hokimiyatga kelganini, balki haqiqiy qirol va uning ajdodlari o‘rtasidagi aloqaning uzilishini ham anglatadi.
Simba qaytib kelib, o‘z yerlarida qolishga qaror qilganida Prayd yerlariga yana o‘sha ruhlar qaytib keladi va bu hodisa yerga yangi hayot olib keladigan yomg‘ir ko‘rinishida ramziy tarzda ifodalanadi.
Garchi multfilm mualliflari ushbu nazariyani rasman tasdiqlamagan bo‘lsa-da, ko‘plab tomoshabinlar ushbu g‘oya haqiqatan ham multfilm syujetiga kiritilgan bo‘lishiga ishonchi komil. Zero, Afrika madaniyatida ajdodlar bilan ruhan bog‘liqlik muhim hisoblanadi.
Izoh (0)