Bu omonatchilar uchun nimani anglatishini Octobank boshqaruvchi direktori - chakana blokining boshqaruvchi direktori Rustam Rafiqov tushuntirib beradi.
O‘zbekiston prezidenti 18-fevral kuni “Banklardagi omonatlarni himoyalash kafolatlari to‘g‘risida”gi qonunni imzoladi. Endilikda har bir bankda 200 mln so‘mgacha bo‘lgan omonatlar davlat tomonidan kafolatlanadi. Octobank boshqaruvchi direktori — chakana blokining boshqaruvchi direktori Rustam Rafiqov ushbu yangilik omonatchilar uchun nimani anglatishini izohlab berdi.
Yangi qonun nimalarni kafolatlaydi
- Qonun kuchga kirgandan keyin ochilgan barcha yangi omonatlar bitta bankda 200 mln so‘m doirasida davlat tomonidan kafolatlanadi.
- Ilgari ochilgan omonatlar summadan qat’i nazar - to‘liq himoyalangan.
- Agar turli banklarda bir nechta omonatingiz bo‘lsa, kafolat har bir bankka alohida tatbiq etiladi.
- Kafolatlar nafaqat jismoniy shaxslarga, balki tadbirkorlarga (shu jumladan, YaTTlarga) ham tatbiq etiladi.
Nima uchun 200 mln so‘mlik limit kiritildi?
“Butun dunyoda davlat ma’lum miqdorgacha bo‘lgan omonatlarni kafolatlash amaliyoti mavjud. Bu mijozlarni himoya qiladi va moliyaviy tizimni barqarorlashtiradi. Agar barcha omonatlar cheklovsiz qoplansa, inqiroz sharoitida bu byudjetga katta yuk bo‘lishi mumkin. 200 million so‘mlik limit maqbul hisoblanadi, chunki u aksariyat omonatchilarning pul miqdorini qoplaydi va mablag‘larni tezroq qaytarish imkonini beradi”, deya izoh beradi Rustam Rafiqov.
Agar omonat 200 mln so‘mdan ortiq bo‘lsa
Bankda istalgan miqdordagi mablag‘ni saqlash mumkin. Cheklov faqat bank tugatilgan hollardagina qo‘llaniladi. Odatiy holatda bank mijozlar oldidagi majburiyatlarini bajarishni davom ettiraveradi, hatto summa kattaroq bo‘lgan taqdirda ham.
“Pulni bankda saqlash uyda saqlashdan ko‘ra xavfsizroq va foydaliroq. Agar mablag‘ 200 milliondan oshsa ham, bank omonatchi oldidagi javobgarligini saqlab qoladi”, deydi Rustam Rafiqov.
Kompensatsiyalar endi tezroq to‘lanadi
Ilgari bank yopilganda omonatchilar to‘lovni 83 kungacha kutishlari mumkin edi. Endi bu muddat qisqartirildi:
- 20 ish kuni - qonun kuchga kirgan kundan boshlab.
- 15 kun - 2026 yildan.
- 7 kun - 2027 yildan.
Nima uchun pulni bankda saqlash yaxshiroq pulni uyda naqd holda saqlashga qaraganda, omonatlarda saqlashning ko‘proq afzalliklari bor, deya izoh beradi Rustam Rafiqov:
- Inflyatsiyadan himoya. Uyda saqlanayotgan naqd pullar inflyatsiya tufayli asta-sekin xarid qobiliyatini yo‘qotmoqda. Depozit esa mablag‘larni qadrsizlanishdan saqlaydi, chunki foiz stavkasi ko‘pincha inflyatsiya yo‘qotishlarini qoplaydi.
- Xavfsizlik. Uydagi naqd pullar o‘g‘irlik, yong‘in va boshqa holatlarga moyil bo‘ladi. Omonatlardan farqli o‘laroq, ularni sud tartib-qoidalari orqali qaytarib bo‘lmaydi.
- Qulaylik va moslashuvchanlik. Zamonaviy texnologiyalar mobil ilova va internet-banking orqali omonatlarni masofadan boshqarish imkonini beradi. Banklar istalgan vaqtda mablag‘larni to‘ldirish va yechib olish imkoniyati bilan omonatlar va jamg‘arma hisobvaraqlarini taklif etadi.
- Qo‘shimcha kafolatlar Davlat sug‘urtasidan tashqari, banklar o‘zlarining himoya choralarini taklif qiladilar: mustaqil auditdan o‘tadilar, majburiyatlarni qoplash uchun kapitalga ega bo‘ladilar va xalqaro agentliklarning reytinglarini oladilar.
Yangi qonun O‘zbekistonda omonatlar tizimini yanada ishonchli va barqaror qiladi, deb hisoblaydi Rustam Rafiqov. Bundan tashqari, sug‘urta miqdori chegarasi odamlarni o‘z jamg‘armalarini turli banklar o‘rtasida taqsimlashga undaydi, bu esa xatarlarni kamaytiradi, banklar esa ko‘proq mas’uliyatni his qilishadi, chunki ular yirik omonatchilarni jalb qilish va saqlab qolish uchun obro‘-e’tibor va moliyaviy salomatlikni yaxshilashdan manfaatdor.
Izoh (0)