Ijtimoiy tarmoqlarda bir necha kundan buyon O‘zbekiston yerlari Xitoy kompaniyalari tomonidan “egallab olingani” haqida xabarlar tarqalmoqda. Investitsiyalar, sanoat va savdo vaziri o‘rinbosari Ilzat Qosimov mazkur xabarlarga izoh berdi.
Unda chet el investitsiyalarini jalb qilish O‘zbekistonning barqaror iqtisodiy o‘sishi uchun muhim omil hisoblanishi aytilgan. Dunyoda kapital uchun raqobat kuchayib bormoqda va O'zbekiston ham ochiq hamda teng sharoitli investitsiya muhitini yaratish siyosatini izchil davom ettirmoqda. Xitoy O‘zbekiston iqtisodiyotiga eng yirik investitsiyalarni kiritayotgan mamlakatlardan biridir.
Biroq, axborot maydonida vaqti-vaqti bilan xitoy kompaniyalari go‘yo O‘zbekiston yerlarini “egallab olayotgani” haqida asossiz da’volar tarqalmoqda. Bu borada faktlar va real ma’lumotlar taqdim etildi.
O‘zbekistonning investitsiya siyosati
Barcha investorlar, kelib chiqqan mamlakatidan qat’iy nazar, O‘zbekistonda teng sharoitlarda va qonun talablariga muvofiq faoliyat yuritadi. Ularning faoliyati davlat organlari va jamoat institutlari tomonidan tartibga solinadi, bu esa investitsiya jarayonining shaffofligini ta’minlaydi.
Xitoydan tashqari, O‘zbekiston iqtisodiyotiga Saudiya Arabistoni, BAA, Turkiya, Rossiya, Fransiya, Germaniya, Janubiy Koreya, Yaponiya va boshqa ko‘plab mamlakatlar sarmoya kiritmoqda. Mamlakatimiz kam sonli hamkorlar bilan cheklanib qolmasdan, investitsiyalarni turli manbalardan jalb qilmoqda.
Xitoy investitsiyalarining asosiy yo‘nalishlari
Oxirgi uch yilda Xitoy investitsiyalari quyidagicha taqsimlangan:
- 62 foiz – sanoatga;
- 11 foiz – yoqilg‘i-energetika sektoriga;
- 4 foiz – qishloq xo‘jaligiga;
- Qolgan qismi – boshqa sohalarga. Investitsiyalarning eng katta qismi sanoatga yo‘naltirilgan, qishloq xo‘jaligi yoki yer resurslariga emas.
Tekstil sanoati – muvaffaqiyatli investitsiyalarning namunasi hisoblanadi
Xitoy investitsiyalari faol jalb qilinayotgan asosiy sohalardan biri bu tekstil sanoati. Bugungi kunda O‘zbekistonda 7600 dan ortiq tekstil korxonasi mavjud bo‘lib, ular yiliga 123,2 trillion so‘mlik mahsulot ishlab chiqaradi. Ulardan atigi 57 tasi xitoy kapitali ishtirokida tashkil etilgan, ya’ni xitoy kompaniyalari ulushi sezilarli emas. O‘zbekiston Xitoydan investitsiyalarni jalb qilish bilan birga, eksport salohiyatini ham kengaytirmoqda.
Qishloq xo‘jaligida ham yerga emas, texnologiyalarga investitsiyalarga urg‘u beriladi
Ko‘p tarqalgan noto‘g‘ri fikrlarga qaramay, xitoy investitsiyalarining atigi 4 foiz qishloq xo‘jaligiga to‘g‘ri keladi. O‘zbekistonda chet el investorlariga yer sotilishi taqiqlangan – uni faqat 25 yilga ijaraga olish mumkin va bu faqat ochiq auksion orqali amalga oshiriladi.
Ilg‘or texnologiyalar va innovatsiyalar kiritilmoqda
Xitoy investitsiyalari O‘zbekistonning texnologik rivojlanishiga ham xizmat qilmoqda. Misol uchun Jizzax viloyatidagi BYD avtomobil zavodini keltirish mumkin. Bu yerda 1500 ish o‘rni yaratilgan, ularning aksariyatini o‘zbek mutaxassislari egallagan. 2024-yilda 200 nafar o‘zbekistonlik mutaxassis Xitoyda BYD zavodlarida malaka oshirdi.
Energetika sohasida muqobil manbalarga investitsiyalar kiritilmoqda
O‘zbekiston qayta tiklanuvchi energetikani faol rivojlantirmoqda. Xitoy quyosh va shamol elektr uskunalari ishlab chiqarishda dunyo yetakchisi hisoblanadi. O‘zbekistonda 9 mlrd dollar qiymatidagi 20 dan ortiq energetika loyihalari xitoy kompaniyalari ishtirokida amalga oshirilmoqda va ularda asosan mahalliy mutaxassislar ishlamoqda.
Qayd etilishicha, Xitoy investitsiyalarining asosiy qismi sanoat, texnologiya va energetikaga yo‘naltirilgan. Chet ellik investorlar O‘zbekistonda yer sotib ololmaydi. Loyihalarda ish o‘rinlarining aksariyatini o‘zbekistonliklar egallaydi. Hamkorlik faqat investitsiyalarni jalb qilish emas, balki yangi texnologiyalar va ish o‘rinlari yaratishga ham xizmat qiladi.
Avvalroq Navoiydagi 31 ta kon xitoyliklarga sotilgani rad etilgandi. O‘zbekistonda davlat ro‘yxatidan o‘tgan yuridik maqomga ega 12 ta MCHJ g‘olib deb topildi. Ularning ayrimlari to‘liq O‘zbekiston fuqarolariga tegishli, ayrim MCHJ ta’sischilarining o‘rtacha 70 foizi O‘zbekiston fuqarolari, faqat xorijiy davlat, jumladan Xitoy fuqarolariga to‘liq tegishli bo‘lgan birorta ham MCHJ bunda g‘olib ham chiqqan.
Izoh (0)