Kuni kecha “Banklardagi omonatlarni himoya qilish kafolatlari to‘g‘risida”gi qonun (O‘RQ-1031-son, 18.02.2025) qabul qilindi va banklardagi omonatlar himoyasi kuchaytirildi.
Qonun jismoniy shaxslarning, shu jumladan, yakka tartibdagi tadbirkorlarning, shuningdek, yuridik shaxslarning banklardagi omonatlarini kafolatlash sohasidagi munosabatlarni tartibga soladi. Endilikda aholiga qo‘shimcha ravishda tadbirkorlik subyektlarning ham banklardagi mablag‘lari kafolatlanishi ham belgilandi.
Jamg‘armalarda 100% kafolatni qanday saqlab qolish mumkin?
200 mln so‘mdan ortiq mablag‘ga ega bo‘lganlar o‘z omonatlarini oqilona boshqarishlari muhim. Bunda to‘liq kafolatni saqlab qolishning eng samarali usullaridan biri omonatlarni diversifikatsiya qilishdir.
Davlat kafolati har bir bankda har bir omonatchiga alohida tatbiq etiladi.
Bu shuni anglatadiki, mablag‘larni bir nechta banklarga joylashtirish orqali mijoz o‘z jamg‘armalariga to‘liq davlat kafolatini taʼminlay oladi.
Misol uchun, omonatchida 600 mln so‘m mablag‘ bo‘lsa, uni uchta bankka 200 mln so‘mdan taqsimlab, ularning to‘liq kafolatlanishini taʼminlashlari mumkin.
Bundan tashqari mijozlar bir bankka 200 million so‘mdan ortiq mablag‘larni qo‘yishlari ham mumkin. Kafolatlash hodisasi yuzaga kelgan taqdirda, agentlik qonunga asosan faqat 200 million so‘mgacha bo‘lgan mablag‘ni qoplashni kafolatlaydi. Omonatchilarning qolgan summasi bank aktivlari hisobidan qoplab beriladi.
Markaziy bank tomonidan banklar nazorat qilinganligi sababli bugungi kunda O‘zbekistonda barcha banklar moliyaviy barqaror hisoblanadi.
Hozirgi kunda yurtimizda tugatilishi kutilayotgan darajada yomon moliyaviy holatli bank mavjud emas. Shuningdek, yangi qonunda nazarda tutilgan kompensatsiya miqdori qonun qabul qilinishidan oldin qo‘yilgan omonatlarga tatbiq etilmaydi.
Yana bir muhim yangilik – omonatlarni qaytarish muddatlari qisqartirilmoqda. Agar ilgari omonatchilar mablag‘larning qaytarilishini 83 kungacha kutishlari kerak bo‘lgan bo‘lsa, endi jarayon sezilarli darajada tezlashadi:
- 2025 yil — 20 ish kuni ichida to‘lov;
- 2026 yil — 15 ish kuni ichida;
- 2027 yil 1- yanvardan boshlab — atigi 7 ish kuni.
Ushbu qadam omonatlarni kafolatlash tizimini yanada ishonchli va tezkor qiladi, omonatchilarga fors-major holatlarida tezkor moliyaviy yordam ko‘rsatadi.
Mablag‘larni ishonchli joylashtirish uchun bankni qanday tanlash kerak?
O‘zbekiston bank tizimi Markaziy bankning qattiq nazorati ostida bo‘lib, u likvidlik, kapital va moliyaviy intizomga yuqori talablar qo‘yadi. Bu mamlakatdagi deyarli barcha banklarni barqaror qiladi va ularning bankrotlik xavfini minimallashtiradi. Shunga qaramay omonatchilar bankning likvidlik darajasi, kapitalning yetarligi, aktiv va majburiyatlarning nisbati, foyda dinamikasi kabi ko‘rsatkichlarini kuzatib borishi tavsiya etiladi. Ushbu maʼlumotlar moliya muassasasining ishonchliligini oldindan baholash va zarur bo‘lganda mablag‘larni yanada barqaror bankka o‘tkazish imkonini beradi.
Bugungi kunda O‘zbekiston bank sektorida inqirozli holatdagi tashkilotlar mavjud emas.
Davlat siyosati moliyaviy barqarorlikni qo‘llab-quvvatlashga qaratilgan bo‘lib, bu mamlakat banklarida omonatlarni saqlashni xavfsiz va foydali yechimga aylantiradi.
O‘zbekistonda omonatlarni kafolatlashning yangi qoidalari omonatchilarga aniq himoya mexanizmlarini taqdim etadi va eng yaxshi jahon amaliyotlariga mos keladi. Omonatlarni oqilona boshqarish, diversifikatsiya qilish, ishonchli banklarni tanlash va moliyaviy ko‘rsatkichlarni nazorat qilish jamg‘armalarni saqlash va ko‘paytirishga yordam beradi.
Mamlakatning zamonaviy bank tizimi omonatlar uchun barqaror asosni taʼminlaydi va tezlashtirilgan qoplash jarayoni uni yanada ishonchliroq qiladi. Omonatchilar xotirjam bo‘lishlari mumkin: ularning jamg‘armalari ishonchli kafolat ostida.
Batafsil ma’lumotlarni quyidagi telefon raqami orqali olishingiz mumkin: 1355
Sayt: universalbank.uz
Telegram-kanal: t.me/myuniversalbank
Facebook: fb.com/universalbank.uz
Instagram: @universalbank.uz
Reklama huquqi asosida.
Izoh (0)