Yaponiyalik mutaxassislarning yangi tadqiqoti shuni ko‘rsatdiki, ratsionimiz tarkibi uyqu sifatiga bevosita ta’sir qiladi. Makronutriyentlar — oqsillar, uglevodlar, yog‘lar va kletchatkalar uyquni yaxshilash yoki yomonlashtirish qobiliyatiga ega, demak, to‘g‘ri ovqatlanish uyquni normallashtirish uchun samarali vosita bo‘lishi mumkin.
Sukuba universiteti qoshidagi Xalqaro integrativ uyqu tibbiyoti instituti olimlari ikkita mobil ilova — Asken va Pokemon Sleep’dan foydalanuvchi 4 825 kishining ma’lumotlarini tahlil qilishdi. Birinchisi ishtirokchilarning ovqatlanish odatlarini kuzatish imkonini berdi, ikkinchisi esa ularning uyqusining turli parametrlarini qayd etdi. Tajriba ishtirokchilari orasida ayollar ustunlik qildi (81,6%), ularning o‘rtacha yoshi taxminan 37 yoshni tashkil etdi. Tadqiqot davomida ishtirokchilar ikkala ilovadan kamida yetti kun ketma-ket foydalanishlari kerak edi.
Mutaxassislar ratsion tarkibi va uyqu ko‘rsatkichlari: umumiy davomiylik, uyquga ketish vaqti va tungi uyg‘onish chastotasi o‘rtasidagi bog‘liqlikni o‘rganishdi. Oqsillar, yog‘lar, uglevodlar, kletchatkalar, ovqatdagi natriy va kaliy nisbatiga alohida e’tibor berildi. Uyqu ma’lumotlari uyquning umumiy vaqti, uyqu davomiyligi va uyqudan keyingi uyg‘oqlik vaqti foizini (%WASO) o‘z ichiga oldi, bu uyqu samaradorligining muhim ko‘rsatkichi hisoblanadi.
Natijalar shuni ko‘rsatdiki, ko‘proq oqsil iste’mol qilgan odamlar kamroq oqsil iste’mol qilganlarga qaraganda o‘rtacha 10−11 daqiqa ko‘proq uxlagan. Shu bilan birga, taomnomada yog‘larning yuqori miqdori uyquning 6−10 daqiqaga qisqarishiga olib keldi. Uglevodlar, aksincha, %WASO ni kamaytirdi, bu esa barqaror va uzluksiz uyquni ko‘rsatdi. Oziq-ovqat kletchatkalari ham foydali bo‘lib, ularni iste’mol qilish uyqu davomiyligini uzaytirishga yordam bergan va uyquga ketishni tezlashtirgan.
Ratsiondagi natriy va kaliy nisbati uyquga katta ta’sir ko‘rsatadi. Kaliyga nisbatan natriyni ko‘proq iste’mol qilgan odamlar 6−11 daqiqa kamroq uxlagan, 1−2 daqiqa ko‘proq uxlagan va tunda ko‘proq uyg‘ongan. Bu shuni ko‘rsatadiki, kaliy yetishmasligi bilan ortiqcha tuz uyqu sifatiga salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin.
Qizig‘i shundaki, yog‘larning uyquga ta’siri har xil bo‘lib chiqdi. Monoto‘yinmagan yog‘lar uyqu vaqtini taxminan besh daqiqaga uzaytirgan va ko‘proq tungi uyg‘onishlarni keltirib chiqargan. Shu bilan birga, baliq, yong‘oq va kungaboqar urug‘larida mavjud bo‘lgan ko‘p to‘yinmagan yog‘lar uyquning umumiy davomiyligini kamaytirgan, ammo shu bilan birga uyquga ketishni tezlashtirib, tungi uyg‘onish chastotasini pasaytirgan.
Albatta, odamning uyqusiga nafaqat ovqatlanish, balki boshqa omillar ham ta’sir qiladi — stresslar, spirtli ichimliklar ichish, chekish, tungi smenalarda ishlash, ba’zi surunkali kasalliklar ham uyqu sifatiga ta’sir qilishi mumkin. Shunday bo‘lsa-da, kelajakda olimlar uyquni yaxshilash uchun samarali vositaga aylanadigan parhez tavsiyalarini ishlab chiqishlari mumkin.
Izoh (0)