O‘zbekistonda buzilayotgan turar va noturar joy obyektining bozor qiymati to‘liq qoplab beriladi. Bu haqda Adliya vazirligi xabar berdi.
Ma’lum qilinishicha, 2025-yil 1-maydan qurilishni boshlashdan foydalanishga ruxsatnoma berishga qadar bo‘lgan jarayonlar to‘liq onlayn rejimida “Shaffof qurilish” tizimida amalga oshiriladi. Qurilishi tugallangan ko‘p kvartirali uy-joydan foydalanishga ruxsatnoma berishda faqat Qurilish va uy-joy kommunal xo‘jaligi sohasida nazorat qilish inspeksiyasi, hamda davlat yong‘in nazorati organlaridan xulosa olinadi.
Inspeksiyada ro‘yxatdan o‘tgan va u tomonidan nazorat qilinadigan ko‘p kvartirali uy-joylarni foydalanishga ruxsatnoma berishdan oldin instrumental-texnik tekshiruvdan o‘tkazish amaliyoti bekor qilinadi. Shuningdek, 2025-yil 1-martdan renovatsiya asosida ko‘p kvartirali uy-joylarni barpo etishning quyidagi tartibi joriy etiladi:
- renovatsiya loyihasini boshlashga barcha mulkdorlar bilan notarial tasdiqlangan kelishuv bitimi imzolanganidan so‘ng ruxsat beriladi;
- mulkdorlarga, ularning xohishiga ko‘ra, quyidagi kompensatsiya turlaridan biri taqdim etiladi:
- buzilayotgan turarjoy ob‘yektlari o‘rniga ularning maydonidan kam bo‘lmagan renovatsiya dasturiga muvofiq yangi quriladigan turarjoylardan yashash uchun tayyor holdagi kvartiralarni mulk huquqi asosida berish hamda qurilish davrida ko‘chish, shu jumladan, boshqa turarjoy ob‘yektini vaqtinchalik ijaraga olish bilan bog‘liq xarajatlarni to‘liq qoplash;
- buzilayotgan turar va noturar joy ob‘yektining bozor qiymatini to‘liq qoplab berish;
- renovatsiya loyihasi tashabbuskori bilan kelishilgan holda boshqa turdagi kompensatsiyani taqdim etish.
“Uy-joy va ipoteka bozorini yanada rivojlantirishga oid qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi prezident farmoni qabul qilindi. Farmon bilan O‘zbekistonda ipoteka kreditlarida to‘lovlarning bir qismini qoplash uchun subsidiyalar oshiriladi.
O‘zbekistonda turar joyi nochor ahvoldagi oilalarga o‘z hovlisida uy qurish va taʼmirlashga 120 million so‘mgacha ipoteka krediti ajratiladi. Yakka tartibdagi uy-joyni qurish, rekonstruksiya qilish va ta’mirlash maqsadlari uchun asosiy stavkadan 4 foiz bandga yuqori stavkada 120 million so‘mgacha miqdorda, 20 yilgacha muddatga ipoteka kreditlarini ajratiladi. Ipoteka krediti bo‘yicha dastlabki badalning bir qismini qoplash uchun ajratiladigan kreditning 15 foizi miqdorida hamda foiz to‘lovlarining bir qismini qoplash uchun kredit muddatining birinchi 5 yili davomida 12 foizdan oshgan qismiga subsidiya to‘lab beriladi.
Toshkentda uy-joylar uchun ijara narxlari arzonlashishda davom etmoqda
2024-yilning yanvar oyida o‘rtacha taʼmirlangan 1 xonali va 2 xonali xonadonlar uchun o‘rtacha ijara narxi dekabr oyiga nisbatan mos ravishda 0,3 foiz va 0,4 foizga pasaygan bo‘lsa, 3 xonali va 4 xonali xonadonlar uchun mos ravishda 0,1 foizga va 0,3 foizga ko‘tarilgan.
O‘rtacha taʼmirlangan xonadonlar uchun taklif etilgan nisbatan arzon ijara narxlari:
- Sergeli tumani (1 xonali — 297 AQSH dollari, 2 xonali — 355 AQSH dollari, 3 xonali — 415 AQSH dollari, 4 xonali — 419 AQSH dollari);
- Olmazor tumani (1 xonali — 293 AQSH dollari, 2 xonali — 352 AQSH dollari, 3 xonali — 419 AQSH dollari, 4 xonali — 493 AQSH dollari).
Nisbatan qimmat ijara narxlari:
- Mirobod tumani (1 xonali — 344 AQSH dollari, 2 xonali — 512 AQSH dollari, 3 xonali — 643 AQSH dollari, 4 xonali — 705 AQSH dollari);
- Yakkasaroy tumani (1 xonali — 383 AQSH dollari, 2 xonali — 487 AQSH dollari, 3 xonali — 677 AQSH dollari, 4 xonali — 722 AQSH dollari).
O‘zbekistonda uy-joy bozori
Avvalroq Makroiqtisodiy va hududiy tadqiqotlar instituti mutaxassislari respublikada uy-joy va ipoteka bozoridagi faollik darajasini tahlil qilgandi. Unga ko‘ra, 2024-yilning III choragida O‘zbekiston uy-joy bozorida faollik darajasi pasaydi. Xususan, iyul-sentyabr oylarida ko‘p qavatli uylardagi kvartiralar oldi-sotdisi uchun 41 861 ta shartnoma rasmiylashtirilgan. Ushbu ko‘rsatkich 2023-yilning mos davridagiga nisbatan 3362 taga (7,4 foizga) kam.
Iqtisodiy tadqiqotlar va islohotlar markazi tahliliga ko‘ra, oktyabr oyida ko‘chmas mulk bozorining hududlar kesimidagi dinamikasi Toshkent viloyatida (+10 foiz) sezilarli o‘sdi, shuningdek, Qoraqalpog‘iston Respublikasi (+8,1 foiz) va Jizzax viloyatida (+7,5 foiz) ijobiy o‘zgarishlarni ko‘rsatdi.
Tahlillar tijorat banklari tomonidan ajratilgan ipoteka kreditlari va aholi tasarrufidagi daromadlar uy-joy bozoriga taʼsir etuvchi muhim omillar ekanligini ko‘rsatdi.
Vazirlar Mahkamasining 2024-yil 11-noyabrdagi qarori bilan uy-joy sotib olish uchun subsidiyalar ajratish tartibiga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritildi. Qaror bilan subsidiyalar bilan qoplanadigan foiz to‘lovlari miqdoriga ham o‘zgartirish kiritildi. Endilikda yangi kreditlar uchun yillik 12 foizdan yuqori qismi, 2025-yildan boshlab esa Markaziy bankning asosiy stavkasidan ortiq qismi qoplanadi.
Boshlang‘ich to‘lov va foizlarning bir qismini qoplash uchun subsidiyalar Iqtisodiyot va moliya vazirligi tomonidan besh ish kuni ichida to‘lanadi.
Izoh (0)