O‘zbekistonda farzandini noqonuniy diniy ta’limga jalb qilganlar jarimaga tortiladigan bo‘ldi

O‘zbekistonda farzandini noqonuniy diniy ta’lim olishga jalb etganlik uchun ma’muriy javobgarlik belgilandi.

20-fevral kuni imzolangan qonun bilan ayrim qonun hujjatlariga bola huquqlari himoyasini yanada mustahkamlashga qaratilgan qo‘shimcha va o‘zgartirishlar kiritildi.

“Bola huquqlarining kafolatlari to‘g‘risida” gi qonunga kiritilgan qo‘shimchaga ko‘ra, ota-onalar yoki ularning o‘rnini bosuvchi shaxslar o‘z bolasini shaxsiy e’tiqodlariga muvofiq diniy va axloqiy jihatdan tarbiyalash huquqiga egaligi, ular tomonidan o‘z bolasini qonunga xilof ravishda diniy ta’lim olishga jalb etishga, ya’ni bolani ro‘yxatdan o‘tkazilmagan yoki litsenziyaga ega bo‘lmagan tashkilotlarga yoxud maxsus diniy ma’lumotga ega bo‘lmagan va diniy tashkilotlarning O‘zbekiston bo‘yicha markaziy boshqaruv organining ruxsatisiz diniy ta’limni amalga oshirayotgan shaxslarga diniy ta’lim olish uchun topshirishga yo‘l qo‘yilmasligi belgilandi.

Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksga kiritilgan qo‘shimchaga ko‘ra, ota-onalar yoki ularning o‘rnini bosuvchi shaxslar tomonidan o‘z bolasini qonunga xilof ravishda diniy ta’lim olishga jalb etish BHMning 5 baravaridan 10 baravarigacha miqdorda jarima solishga sabab bo‘lishi belgilandi.

Shuningdek, mazkur huquqbuzarlik ma’muriy jazo chorasi qo‘llanilganidan keyin bir yil davomida takror sodir etilsa BHMning 10 baravaridan 15 baravarigacha miqdorda jarima solishga yoki 15 sutkagacha muddatga ma’muriy qamoqqa olishga sabab bo‘lishi belgilandi.

Qonun rasmiy e’lon qilingan kundan e’tiboran kuchga kirdi. Ushbu qonun loyihasi 2024-yil 25-iyun kuni deputatlar tomonidan birinchi o‘qishda qabul qilingandi. Oliy Majlis Senatining 16-avgustdagi yalpi majlisida qonun ma’qullandi.

Qonunchilik palatasi spikeri o‘rinbosari Odiljon Tojiyev buni ayrimlar qonunni noto‘g‘ri talqin qilayotgani sabab bola huquqlari kafolatlarini kuchaytirishga oid qonun bo‘yicha izoh bergandi.

“Ta’lim to‘g‘risida”gi qonunga ko‘ra, bolaning umumiy o‘rta, o‘rta maxsus ta’lim olishini ta’minlash, uning intellektual, ma’naviy va jismoniy rivojlanishiga sharoit yaratish ota-onalar majburiyati hisoblanadi. Biroq Odiljon Tojiyev hozirgi kunda bolalarning noqonuniy diniy saboq olishiga, davlatning majburiy ta’lim tizimi ta’siridan chetda qolishiga hamda ularda biryoqlama dunyoqarash va mutaassiblik kayfiyati shakllanishiga ota-onalarning o‘zi sababchi bo‘lib qolayotganini aytgandi.

Xususan, noqonuniy diniy ta’lim berish asosan ota-onalar tashabbusi bilan “hujra” sharoitida tashkil etilmoqda. Oxirgi 5 yilda “hujra”da diniy ta’lim olgan 9 705 nafar bola aniqlangan. Aksariyat hollarda ota-onalar o‘z bolalarini diniy ta’lim berish huquqi bo‘lmagan tashkilot yoki shaxs ixtiyoriga bir necha oyga qarovsiz tashlab ketishi kuzatilmoqda. Bu orada bola to‘laqonli shaxs sifatida rivojlanishi uchun zarur bo‘lgan muhitdan uzilib qolmoqda.

Yuqoridagi xatti-harakat yuridik tilda “bolani qonunga xilof ravishda diniy ta’lim olish jarayoniga jalb qilish”deb bayon qilingan. Qisqa qilib aytganda, ota-ona bolasini ‘hujra’ga topshirsa, javobgar bo‘ladi. “Hujra”lar faoliyati esa ko‘p yillardan beri qonun bilan qat’iy taqiqlangan, degan edi Odiljon Tojiyev.

Shuningdek, bu narsa ota-onaning o‘z farzandiga diniy saboq, ta’lim-tarbiya berishiga umuman aloqasi yo‘qligini, chunki bu har qanday ota-onaning o‘z farzandini shaxsan o‘zi tarbiya qilish bo‘yicha daxlsiz huquqi hisoblanishini qayd etib o‘tgandi.