Senatning 20-fevraldagi to‘rtinchi yalpi majlisida o‘ziga kredit ajratilishini taqiqlash ko‘zda tutilgan qonun ko‘rib chiqilib, ma’qullandi.
“Kredit axboroti almashinuvi to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi qonuniga kredit sohasidagi munosabatlarni yanada takomillashtirishga qaratilgan o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritish haqida”gi qonun bilan jismoniy shaxslar bilan kredit bitimlarini tuzishga taqiq belgilash va uni olib tashlashga bo‘lgan huquqlar, ularni Kredit bitimi tuzish taqiqlangan shaxslar reyestriga kiritishning tartibi va shartlari, shuningdek, kredit axborotidan foydalanuvchilarning belgilangan taqiqni buzgan holda kredit bitimi tuzgani uchun javobgarlik belgilanilishini nazarda tutuvchi o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritilmoqda.
Qonunda firibgarlik yo‘li bilan fuqarolarning xabarisiz kredit mablag‘larini ularning nomiga rasmiylashtirish va mazkur kredit mablag‘larini o‘zlashtirish holatlarining oldini olishga qaratilgan mexanizmni yaratishga oid o‘zgartirish va qo‘shimchalarni kiritish nazarda tutilgan.
Shuningdek, fuqaroning kredit bitimi tuzishi taqiqlangan shaxslar reyestrida mavjudligi yoki mavjud emasligi, taqiqlash (taqiqni bekor qilish) to‘g‘risidagi arizaning holati haqida axborot olish hamda berishda kredit byurolariga nisbatan huquq va majburiyatlar, ularga nisbatan qo‘llanadigan choralar va sanksiyalar ham aks ettirilmoqda.
Majlisda qayd etilishicha, qonunning qabul qilinishi fuqarolar ishtirokisiz yoki xabarisiz kredit bitimini rasmiylashtirish bilan bog‘liq firibgarlik holatlarining oldini olish maqsadida kredit byurosiga ariza kiritish orqali fuqaro bilan kredit bitimini tuzishni taqiqlash imkonini beradi.
O‘zbekistonda o‘ziga kredit ajratilishini taqiqlash ko‘zda tutilgan qonun loyihasi deputatlar tomonidan 16-yanvarda ikkinchi va uchinchi o‘qishda ko‘rib chiqilib, qabul qilingandi. Markaziy bank o‘rinbosari Abrorxo‘ja Turdialiyev kredit bitimi tuzish taqiqlangan shaxslar reyestriga kiritilgan shaxs keyinchalik banklardan kredit olishni xohlasa, qayta ariza berib kredit olishini bildirgandi. Jismoniy shaxslar o‘z nomiga kredit olishni to‘xtatib qo‘yish amaliyoti bepul bo‘ladi.
O‘zbekistonda 1-noyabrdan 2025-yil 1-aprelgacha banklarda onlayn kredit ajratish bo‘yicha vaqtinchalik tartib yo‘lga qo‘yilgan. Unga ko‘ra, kredit tashkilotining mobil ilovasi orqali kredit ajratish bo‘yicha ariza yuborish jarayonida biometrik identifikatsiyadan o‘tish talab etiladi. Shu bilan birga, fuqaro tomonidan kredit olishga ariza yuborilgandan so‘ng uning kredit tarixi ikki bosqichda (ariza tushgandan so‘ng hamda kredit mablag‘lari ajratilishidan oldin) o‘rganiladi. Tekshiruv natijasiga ko‘ra, mijozning qarz yuki oshgani yoki muddati o‘tgan qarzdorlik mavjudligi aniqlansa, kredit ajratish rad etilishi yoki boshqa summada ajratilishi to‘g‘risida xabar beriladi.
2024-yil I choragida O‘zbekistonda 2-3 mingtagacha kiberfiribgarlik jinoyatlari sodir etilgani xabar qilingandi. 2023-yilning yanvar–noyabr oylarida esa 5 ming 500 ta kiberjinoyat sodir etilgan. Shundan 70 foizi bank kartalari bilan bog‘liq firibgarlik va o‘g‘rilik jinoyatlari hisoblanadi.
Izoh (0)