Oliy Majlis Qonunchilik palatasining navbatdagi majlisida kitob o‘qigan mahbusning jazo muddati qisqartirilishi aytildi. Unda mahkumlarni axloqan tuzatish ishlari samaradorligini oshirishga qaratilgan qonun loyihasi birinchi o‘qishda muhokama qilindi.
Unda qonunchilikka ilg‘or xorijiy tajribani inobatga olgan holda mahkumlarning qonunga itoatkor xulq-atvorini, insonga, jamiyatga, mehnatga, jamiyat turmush qoidalari va an’analariga hurmat munosabatini rag‘batlantirishga qaratilgan normalarni kiritish zarurati mavjudligi aytildi.
Ushbu qonun loyihasiga ko‘ra, mahkumlarning jazo o‘tash muddatini o‘zini o‘zi tarbiyalash orqali tuzalish yo‘liga o‘tganini tasdiqlovchi harakatlarni bajargani munosabati bilan kamaytirish nazarda tutilmoqda.
Ushbu loyiha bilan Jinoyat kodeksiga kitob o‘qishga jalb qilish orqali mahkumlarni axloqan tuzatish bo‘yicha yangi 74-1-modda kiritilmoqda. Unga ko‘ra, faqat jazo muddatini to‘liq o‘tashi lozim bo‘lgan mahkumlarga nisbatan tasdiqlangan ro‘yxat bo‘yicha 1 ta kitob o‘qigan va belgilangan tartibda imtihon topshirgan taqdirda jazosini 3 kunga qisqartirish nazarda tutilmoqda.
Bunda yiliga ko‘pi bilan 10 ta kitob o‘qish mumkinligi belgilanyapti. Mahkumlar o‘qiydigan adabiyotlar ro‘yxati Respublika Ma’naviyat va ma’rifat markazi tomonidan tasdiqlanadi. Bu kabi choralar mahkumlarning axloqan tuzalish yo‘liga o‘tishiga xizmat qiladi.
Shuningdek, Jinoyat kodeksining 73, 74-moddalari asosida esa jazoni o‘tashdan muddatidan ilgari shartli ozod qilish yoki yengilrog‘i bilan almashtirish masalasini hal etish vaqtida ham kitob o‘qiganlik inobatga olinishi belgilanyapti.
Qonun loyihasining qabul qilinishi mahkumlarni ijtimoiy foydali mashg‘ulotlar bilan shug‘ullanishga, kitobxonlikka jalb qilish orqali axloqan tuzatish ishlari samaradorligini oshirishga xizmat qilishi ta’kidlandi.
Xorij mamlakatlarida ushbu tajriba
Rossiyada mahbuslar o‘qish orqali jazo muddatining qisqarishiga erishishi mumkin. Ular turli xil ijtimoiy va ilmiy kurslarda qatnashishi, shu jumladan kitob o‘qishi, o‘zini yaxshilash uchun imkoniyatlar yaratadi.
AQSHda ham ba’zi shtatlarda kitob o‘qish va ta’lim olishga asoslangan reabilitatsiya dasturlari mavjud. Bu dasturlar mahbuslarning ijtimoiy moslashuvini yaxshilash va qayta jinoyatga yo‘l qo‘ymaslikka yordam beradi.
Germaniyada ham ta’lim va bilim olish mahbuslar uchun imtiyozlar bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin. Kitob o‘qish va ta’lim olish orqali mahbuslar jazo muddatini qisqartirish imkoniyatiga ega bo‘lishi mumkin.
Shuningdek, Finlyandiya, Shvetsiya va boshqa Yevropa davlatlarida ham reabilitatsiya va ijtimoiy moslashuvga qaratilgan dasturlar mavjud, ular mahbuslarning kitob o‘qishini qo‘llab-quvvatlaydi.
Izoh (0)