NATO AQSH prezidenti Donald Trampga Grenlandiya masalasidagi “bahs-munozaralarni” yumshatish uchun Arktikadagi harbiy ishtirokini sezilarli darajada kengaytirish taklifini bermoqchi. Bu haqda Handelsblatt xabar berdi.
Tramp dunyodagi eng katta orolga, avvalo, Amerika xavfsizlik manfaatlari nuqtayi nazaridan “qiziqish bildirmoqda”. Harbiy alyans fikricha, NATOning mintaqada ancha kuchli ishtiroki ham AQSH xavfsizligi manfaatlariga mos kelishi mumkin.
Grenlandiya o‘zining boy xomashyo zaxiralari va Arktika ustidan harbiy nazorat uchun baza sifatida strategik ahamiyatga ega. Iqlim o‘zgarishlari kuchayib borishi sababli kemalar qatnaydigan yo‘llari, ayniqsa, yoz oylarida, tobora qulayroq bo‘lib bormoqda.
Alyans doirasidagi ma’lumotlarga ko‘ra, hozirda Tramp bilan norasmiy muzokaralarda muhokama ketmoqda. 2023-yilda qabul qilingan yangi mudofaa rejalari AQSH ishtirokini kuchaytirish uchun asos bo‘lishi mumkin. Bu uzoq shimolda tiyib turish va mudofaa salohiyatini kuchaytirish choralarini nazarda tutadi.
AQSH allaqachon Daniya bilan kelishuv asosida Grenlandiyadagi Pituffik bazasidan foydalanmoqda. Ushbu baza raketa hujumidan ogohlantirish tizimlari, raketaga qarshi mudofaa va kosmik kuzatuv missiyalarini qo‘llab-quvvatlaydi. Nuukdagi Arktika qo‘mondonligi tufayli Daniya Qurolli kuchlari ham asosan shu yerda mavjud bo‘lib turibdi.
“Bir tomondan, agar yetakchi a’zo to‘satdan boshqa davlat hududini kuch bilan anneksiya qilish bilan tahdid qilsa, alyans endi o‘z obro‘sidan xavotir olishi kerak. Boshqa tomondan, agar AQSH bunday masala bo‘yicha bahs tufayli alyansdan chiqsa, NATO uchun katta halokat bo‘lardi, chunki NATOning tiyib turish strategiyasi, birinchi navbatda, AQSHning yadroviy arsenaliga va ularning qurolli kuchlariga asoslanadi.”, deyiladi xabarda.
Tramp Grenlandiyani o‘zlashtirmoqchi
AQSHning saylangan prezidenti bir necha bor Grenlandiya AQSH tarkibiga kirishi kerakligini aytgandi. U orol milliy xavfsizlik va himoya uchun, jumladan, Xitoy va Rossiyadan himoyalanishda strategik ahamiyatga egaligini aytgan. Grenlandiya bosh vaziri Muke Egede bunga javoban orol “hech qachon sotilmaydi” deb javob bergan. Shu bilan birga, u orol Daniyadan mustaqillikka erishmoqchi ekanini tan olgan. U Tramp bilan ayrim masalalarni muhokama qilishga tayyor.
Bloomberg manbalariga ko‘ra, Tramp jamoasi Grenlandiya bilan qiziqishgan, chunki orolda elektron qurilmalarda ishlatiladigan oltin, olmos, uran va nodir metallarning katta zaxiralari mavjud. Qirollik AQSH prezidentining da’volari fonida Grenlandiya mudofaasiga 14,6 milliard krona (2,05 milliard dollar) sarmoya kiritishga qaror qildi. Mablag‘ vertolyot va dronlarni tashiy oladigan uchta yangi Arktika kemasiga sarflanadi.
Izoh (0)