Ilm-fan ushbu fakt haqiqat ekanligini qayta va qayta tasdiqlab kelmoqda: jismoniy faollik nafaqat tananing sog‘lom va mustahkam bo‘lishi, balki bosh miya uchun ham zarurdir.
Missuri universitetining 81 yoshli professori Frenk Butni o‘zining 27 yoshli hamkasbi Nataniel Kerr bilan birgalikda tadqiqot olib bordi. Unda kamharakat hayot tarzining miyaga ta’sirini o‘rganildi. Ularning tajribasiga ko‘ra, atigi o‘n kunlik jismoniy harakatsizlik insulinga rezistentlikni keltirib chiqarish va miyaning xotira va idrok uchun mas’ul gipokampda kislorodning aktiv turlarini ishlab chiqarishni ko‘paytirish uchun yetarlidir.
Insulinga rezistentlik — bu organizm hujayralarining insulin gormoniga sezgirligining pasayishi bilan bog‘liq holatdir. Insulin qondagi qand miqdorini nazorat qiluvchi asosiy gormon bo‘lib, u glyukozani (qandni) qon oqimidan hujayralarga energiya sifatida foydalanish uchun yetkazib beradi.
10 kunlik harakatsiz hayot Alsgeymer kasalligiga sabab bo‘ladigan oqsillarning ko‘payishini ham ko‘rsatdi, bu esa tadqiqot bugungi davr insoniyati uchun qanchalik muhim va dolzarb ekanligini namoyon qiladi.
Shunday qilib, mushaklarning harakatsizligi neyrodegenerativ kasalliklarning rivojlanishiga olib kelishi mumkin bo‘lgan mexanizmlarga bevosita ta‘sir qilishi isbotlandi.
Frenk Butning so‘zlariga ko‘ra, o‘tgan asrning o‘rtalaridan boshlab o‘rtacha umr ko‘rish 60 yoshdan 70 yoshgacha oshgan, ammo 2-toifa qand kasalligi bilan kasallanganlar soni bir necha barobar oshgan. Bu “o‘rtacha umr ko‘rish davomiyligi” va “salomat yashagan yillar davomiyligi” (jiddiy kasalliksiz o‘tkazadigan vaqt) o‘rtasida katta tafovut borligini anglatadi.
Professor hozirda jismonan faol bo‘lmaslik miyaga yana qanday ta’sir qilishiga oid dalillar izlamoqda. Ushbu tadqiqot esa insoniyat uzoq yil yashashga va keksalikda faol hayot kechirishga chaqirishni maqsad qilgan. Asosiy qadam shunchaki harakatni boshlashdir.
Bundan tashqari, olimlar Alsgeymer kasalligi kabi neyrodegenerativ xastaliklarning dastlabki belgilari tashxis qo‘yilishdan o‘nlab yillar avval paydo bo‘lishi mumkinligini tasdiqlashdi. Shu sababli, 40-50 yoshda shakllangan odatlar keksalikda kognitiv funksiyani saqlab qolishda asosiy rol o‘ynaydi.
Frenk But va uning jamoasi mazkur tadqiqot natijalari insonlarni yanada jismonan faol bo‘lishiga turtki berishiga umid qiladi.
Izoh (0)