2025-yil 27-yanvar sanasi sun’iy idrok sohasida inqilobiy qadam tashlangani bilan tarixda qoldi. Xitoy kompaniyasi DeepSeek tomonidan taqdim etilgan yangi chatbot sabab AQSH fond bozori qizilga burkandi. Texnologik gigantlar aksiyalari 1 trillion dollarga qadrsizlandi.
Investorlar bu voqeani 1957-yili Sovet ittifoqi birinchi bo‘lib sun’iy yo‘ldosh uchirganiga qiyoslab, sun’iy idrok uchun “Sputnik lahzasi” deb atadi. O‘shanda AQSH texnologik poygada o‘zining ashaddiy raqibidan ortda qolayotgani haqida xavotirlar paydo bo‘lgandi.
DeepSeek maydonga ChatGPT uchun raqobatchi sifatida chiqib, kamroq resurslar bilan o‘xshash natijalarni taqdim eta oldi. Bu AQSH sun’iy intellekt texnologiyalari bozoriga bo‘lgan ishonchni susaytirib, global texnologiya aksiyalarining qulashiga olib keldi.
Xususan, texnologiya sohasidagi Nasdaq Composite indeksi 3,1 foizga pasayib, uning umumiy qiymatidan 1 trillion dollar yo‘qoldi. DeepSeek tomonidan ishlab chiqilgan yangi modelning oqibatlari investorlarga jiddiy ta’sir ko‘rsatdi.
Sun’iy intellekt modellarini yaratishda qo‘llaniladigan kompyuter chiplarining yetakchi ishlab chiqaruvchisi Nvidia aksiyalari qariyb 17% ga pasayib, 600 milliard dollar yo‘qotdi. Google kompaniyasi bo‘ysunuvchi Alphabet 100 milliard, Microsoft esa 7 milliard zarar ko‘rdi.
DeepSeek AQSH va Buyuk Britaniyada Apple ilovalar do‘konining eng yuqori o‘rniga ko‘tarilib, OpenAI’ning ChatGPT ilovasini ortda qoldirdi.
AQSH prezidenti Donald Tramp DeepSeek’ning muvaffaqiyatini AQSH texnologiya sanoati uchun ogohlantirish deb atadi. U Xitoy kompaniyasi “tezkor va arzonroq AI usulini” yaratgani haqida gapirib, buni “qimmatli ustunlik” sifatida baholadi.
DeepSeekning asosiy yutug‘i sun’iy intellekt modellarini kam resurslar bilan yaratishga erishganidir. Kompaniya Nvidia’ning AQSH tomonidan Xitoy bozoriga kiritilgan cheklovlar sabab salohiyati kamaytirilgan H800 chiplaridan foydalanib, o‘z algoritmlarini ishlab chiqdi. Bu esa AQSh kompaniyalari ustida ishlayotgan ko‘p milliardlik sun’iy idrok loyihalarining samarasini shubha ostiga qo‘ydi.
DeepSeek: arzon va qulay
DeepSeek Xitoyning Xanchjou shahrida joylashgan tadqiqot kompaniyasi hisoblanadi. U tijorat mahsulotlarini ishlab chiqarmaydi. DeepSeek yordamchi dasturi va dasturiy ta’minoti bepul yuklab olish uchun ochiq. Kompaniyaning asoschisi Liang Venfeng bo‘lib, o‘z ishini 2021-yili Nvidia chiplarini sotib olishdan boshlagan.
Liangning fikricha, sun’iy intellekt “barcha uchun qulay va arzon bo‘lishi kerak”. U AQSH va Xitoy o‘rtasidagi SI texnologiyalari farqi bir-ikki yilni tashkil etishini ta’kidlagan.
Tahlilchilar xavotiri va SI bozorining baholashlari
Goldman Sachs investitsiya banki SI sohasidagi haddan tashqari sarf-xarajatlar haqida ogohlantirgan edi. DeepSeek’ning yutug‘i bu xavotirlarni kuchaytirib, AQSh texnologiya sektoridagi baholarni pasaytirishi mumkin.
DeepSeekning R1 modeli 5,6 million dollarga ishlab chiqilgani aytiladi, bu esa AQSH modellarining narxidan ancha past. Ekspertlarga ko‘ra, Xitoy startapi amerikalik raqiblaridan ancha arzon. Boisi AQSHda shu kabi modellarni tayyorlash uchun 100 million dollardan 1 milliardgacha sarflanadi.
Sun’iy intellektning kelajagi haqida
DeepSeek’ning muvaffaqiyati kichik resurslar bilan innovatsiyalar yaratish mumkinligini isbotladi. Bu, shuningdek, sun’iy intellektni ommalashtirish va ilm-fan hamda xususiy sektor uchun yangi imkoniyatlar yaratish yo‘lida muhim qadamdir.
O‘zining ochiq manbali yondashuvi bilan DeepSeek AI texnologiyalarining rivojlanishi va ommaviy foydalanish sohasiga katta ta’sir ko‘rsatishi kutilmoqda.
Izoh (0)