Bugun Toshkentda “O‘zbekkosmos” agentligining 2024-yildagi faoliyati sarhisobi” mavzusida matbuot anjumani bo‘lib o‘tdi. “O‘zbekkosmos” mas’ullari tomonidan 2024-yilda amalga oshirilgan ishlar haqida gapirilib, O‘zbekiston qachon fazoga sun’iy yo‘ldosh va kosmonavt uchirishi haqidagi savolga javob berdi.
— Kosmonavt uchirish juda oson ish, amerikalik hamkasblarimizga, masalan, NASAga 50-60 ming dollar miqdorda pul to‘lansa, hozirning o‘zida ham o‘zbek kosmonavtini samoga uchirsa bo‘ladi, deydi “O‘zbekkosmos” agentligi bo‘lim boshlig‘i Muhiddin Ibragimov. — Bu jarayonni hozircha to‘xtatib turishimizning sababi shundaki, kosmonavtlar kosmosga faqatgina selfi tushish uchun borishlari kerak emas. Har bir kosmonavt avvalo olim yoki muhandis bo‘lishi kerak. U davlat manfaatlari uchun kosmosda ilmiy izlanishlar va tadqiqotlar o‘tkazishi zarur. Chunki hozirgi vaqtda kosmosda ko‘plab yangiliklar qilish imkoniyati mavjud, yerda amalga oshirish mumkin bo‘lmagan ishlarni faqat kosmosda bajarish mumkin, chunki u yerda maxsus sharoitlar mavjud. Biz shu darajaga yetib borishimiz kerak. Faqatgina Fanlar akademiyasi va boshqa olimlar bilan hamkorlikda ma’lum dasturlarni ishlab chiqqanimizdan so‘ng ushbu masalaga to‘liq yondashishimiz mumkin.
15 daqiqalik vatanparvarlik ruhi uchun 100-200 mln dollar sarflanishi qanchalik samarali?
— O‘zbekistonga sun’iy yo‘ldosh kerakmi, degan savolga bundan ikki yil avval yo‘q, derdim. Sababi u paytda O‘zbekistonda sun’iy yo‘ldosh uchirishdan umuman mantiq yo‘q edi. Sababi bozor bo‘lmagan. Tasavvur qiling, 100-200 mln dollar — soliq to‘lovchilarning pulini sarflab sun’iy yo‘ldosh uchirildi. Bo‘ldi! Buning uchun ertaga menga rahmat demaysiz. To‘g‘ri, 15 daqiqalik vatanparvarlik ruhini his qilib, xursandchilik bo‘ladi. Boshqa hech qanday foyda yo‘q, chunki bozor shakllantirilmagan. Vazirliklarga borib sun’iy yo‘ldosh olgan rasmlarni bermoqchi bo‘lsangiz, vazirlikda uni ishlatadigan odam yo‘q, boshqalar foydalanaman desa, ular uchun yopiq bo‘lgan.
Sun’iy yo‘ldoshning ham yaroqlilik muddati bo‘ladi, besh-yetti yil uchib, o‘chadi. Odamlarda esa soliq to‘lovchi sifatida nima ish qilindi o‘zi, degan savol tug‘iladi. Shuning oldini olish maqsadida avval fundamentni yaratdik, deydi Muhiddin Ibragimov.
Departament boshlig‘i Turkiyaning “Fergani” kompaniyasi sun’iy yo‘ldoshini kosmosga uchirgani haqida gapirib, O‘zbekiston hamda boshqa turkiy davlatlar bilan hamkorlikda sun’iy yo‘ldosh yasalayotgani va u qachon uchirilishi haqida qisqa ma’lumot berdi:
— Ma’lumotlarning barchasini hozir ochiqlashga tayyor emasmiz, ammo turkiy davlarlar bilan kengash doirasida sinov tariqasida ilmiy sun’iy yo‘ldosh uchirish bo‘yicha hamkorliklar olib borilmoqda. Texnologik bir qismni O‘zbekistonda yaratib, 2026-yilning o‘rtalarida bu sun’iy yo‘ldoshni uchiramiz. Hozir shu dastur ustida ishlanyapti, bu to‘liq O‘zbekistonning loyihasi emas. Barcha rasmiy ishlar yakunlanishi bilan ommaga buni ma’lum qilamiz.
Yoshlarning texnologiyaga, astronomiyaga qiziqishini oliygohda shakllantirish kech, ular o‘qishga kirganda bunga tayyor bo‘lishi kerak. Shuning uchun bolalarni maktabdan boshlab qiziqtirish kerak. Ammo O‘zbekiston maktablarida astronomiya fani yo‘q-ku!
— Maktablarda astronomiya fani nega olib tashlangani va qayta tiklanadimi, yo‘qmi, degan savolga javob berolmaymiz. Sababi bu Maktabgacha va maktab ta’limi vazirligining ishi, bu savol ularga berilsa to‘g‘ri bo‘ladi, deb hisoblayman. Biz o‘zimiz tarafimizdan birinchi marta O‘zbekistonda ilk kosmik lager o‘tkazdik va buni har yili davom ettirishni yo‘lga qo‘ydik. Bundan tashqari, xususiy maktablar bilan shu soha bo‘yicha turli to‘garaklar ochmoqdamiz. Yaponiya, Germaniya kabi davlatlarda kosmik ta’lim yo‘nalishi jadal rivojlanyapti, o‘zimizda ham buni yo‘lga qo‘yish rejada bor, deydi “O‘zbekkosmos” agentligi bo‘limi boshlig‘i Muhiddin Ibragimov.
Izoh (0)