AQSH prezidenti lavozimini tark etayotgan Jo Bayden yakuniy nutqida tashqi siyosatni sarhisob qildi. Siyosatchi asosiy natijalaridan biri Rossiya prezidenti Vladimir Putinga qarshilik ko‘rsatish, Ukrainani muvaffaqiyatli qo‘llab-quvvatlash bo‘lganini aytdi. Bu haqda BBC xabar berdi.
“Putin Ukrainaga bostirib kirishni boshlaganida, u Kiyevni bir necha kun ichida bosib olaman deb o‘ylagandi. Aslida esa urush boshlanganidan keyin Kiyevning markazida u emas, aynan men bo‘ldim. Putin hech qachon bunday qilmagan. Bu haqda o‘ylab ko‘ring! Amerika kuchlari nazorati ostida bo‘lmagan harbiy harakatlar zonasiga tashrif buyurgan yagona oliy bosh qo‘mondonga aylandim.
Biz Putinni to‘xtatishda Ukrainaga yordam berdik. Va hozir, uch yildan so‘ng, Putin o‘zining strategik maqsadlaridan birortasiga ham erisha olmadi. U hozircha Ukrainani o‘ziga bo‘ysundira olmadi. NATOning birligini buzishga ham muvaffaq bo‘lmadi. Shuningdek, katta hududiy yutuqlarga erisha olmadi”, dedi Bayden AQSH Davlat departamentidagi chiqishida.
AQSH prezidenti bu boradagi ishlar hali tugamagani, tashlab qo‘yilmasligini qayd etdi. Bayden 2023-yilning fevralida, ya’ni keng ko‘lamli urush boshlanganidan deyarli bir yil o‘tgach, Kiyevga tashrif buyurgandi.
Kiel Jahon iqtisodiyoti instituti ma’lumotlariga ko‘ra, urush boshlanganidan 2024-yil oktyabr oyi oxirigacha AQSH tomonidan Kiyevga ko‘rsatilgan yordam hajmi 88 milliard dollardan oshgan (Ukraina Yevropadan qariyb 125 milliard yevro olgan yoki olishi kerak).
Respublikachilarning aksariyati Baydenni Ukrainaga yirik miqdordagi Amerika yordamini yuborishga qaror qilgani uchun tanqid qilib keladi. U prezidentning harakatlari Uchinchi jahon urushiga olib kelishi mumkinligini aytgandi.
Ba’zi ukrainalik va g‘arblik ekspertlar esa aksincha fiklaydi. Ularga ko‘ra, Bayden haddan tashqari ehtiyotkorlik ko‘rsatib, Rossiya bilan to‘g‘ridan to‘g‘ri to‘qnashuv ehtimoli sababli Kiyevga zarur harbiy yordamni o‘z vaqtida yubormagan.
Xitoy va Yaqin Sharq. Bayden bu borada nimalar dedi?
Bayden o‘z faoliyatining tashqi siyosiy yakunlarini sarhisob qilar ekan, hozir AQSHning barcha dushmanlari uning hukmronligidan oldingiga qaraganda zaiflashganini aytdi.
“Biz bu maqsadlarga erishish uchun urush boshlaganimiz yo‘q”, dedi AQSH prezidenti.
Uning so‘zlariga ko‘ra, Amerika global maydondagi asosiy o‘yinchilar o‘rtasidagi raqobatda g‘alaba qozonmoqda. Uning iqtisodiyoti dunyodagi eng qudratli bo‘lib qoladi va Xitoy uni ortda qoldira olmaydi.
“Esingizdami, ekspertlar Xitoy iqtisodiyoti muqarrar ravishda biznikidan o‘zib ketadi, deb taxmin qilgandi. Ko‘plab prognozlarga ko‘ra, bu 2030-yilga kelib yoki undan sal keyinroq sodir bo‘lishi kerak edi. Ammo biz “yo‘q” dedik. O‘zimizga sarmoya kiritishga, ishchilarimiz va texnologiyalarimizni himoya qilishga qaror qildik. Bunday bo‘lmaydi. Xitoyning hozirgi yo‘nalishi haqidagi so‘nggi bashoratlarga qaraganda, ular hech qachon bizdan o‘zib keta olmaydi. Tamom”, dedi Bayden.
U, shuningdek, AQSH Eron va u qo‘llab-quvvatlayotgan HAMAS hamda “Hizbulloh” guruhlarini zaiflashtirishga yordam berganini ta’kidladi. U Suriyada Tehronning yana bir mintaqaviy ittifoqchisi Bashar Asad rejimi qulashini ham eslatib o‘tdi.
“Barcha ko‘rsatkichlar bo‘yicha Eronning bugungi mavqeyi o‘nlab yillar ichidagi eng zaif holatda. Shubhasiz, bizning harakatlarimiz bunda muhim rol o‘ynadi” dedi Bayden.
AQSH prezidenti Isroil hukumati bilan Falastinning HAMAS guruhi o‘rtasida isroillik garovga olinganlarni qaytarish va G‘azo sektorida yarash bitimi tez orada imzolanishiga umid bildirdi.
“Kelishuv garovdagilarni ozod qilishga, jangovar harakatlarni to‘xtatishga, Isroil xavfsizligini ta’minlashga va urush oqibatida dahshatli azoblarni boshdan kechirgan falastinliklarga gumanitar yordamni sezilarli darajada oshirishga olib keladi”, dedi siyosatchi.
Falastinliklarning huquqlari uchun kurashuvchi faollar Baydenni HAMASning Isroil hududiga hujumi va G‘azodagi urush boshlanganidan keyin ham Isroilga qurol yetkazib berishni davom ettirgani uchun tanqid qilmoqda.
Izoh (0)