6-yanvar kuni Kanada bosh vaziri Jastin Tryudo Liberal partiya raisligidan iste’foga chiqishini e’lon qildi.
Endilikda partiya o‘ziga yangi rais saylashi kerak bo‘ladi. Saylovda faqat Liberal partiya a’zolari qatnashadi. Yangi rais Kanada bosh vaziri lavozimini egallaydi. Ungacha Jastin Tryudo bosh vazir sifatida faoliyatini davom ettirib turadi.
Shu o‘rinda "Daryo" 2015-yildan beri Kanada bosh vaziri lavozimini egallab kelayotgan Jastin Tryudo hayot yo‘li haqida ma’lumot taqdim qiladi.
Tryudo faoliyatini o‘qituvchilikdan boshlagan
Jastin Tryudo 1971-yil 25-dekabrda tug‘ilgan. U 1994-yilda san’at bakalavri darajasini olgan, shundan so‘ng Britaniya Kolumbiya universitetida ta’lim dasturini tamomlagan va Vankuverda bir necha yil davomida fransuz tili, matematika va boshqa fanlardan dars bergan.
Tryudo siyosatga kirishdan oldin Katimavik yoshlar tashkilotining raisi bo'lgan, Kanadaning Avalanche Foundation direktorlar kengashida ishlagan va atrof-muhit himoyachisi sifatida tanilgan.
2007-yilda Tryudo Monrealning Papineau palatasida Liberal partiyaning saylovlarida g'alaba qozonish uchun ommaviy kampaniya olib bordi. U 2008-yilda Kanada Jamoatlar palatasiga saylangan va 2011, 2015, 2019 va 2021-yillarda qayta saylangan.
Partiya yetakchisi va mamlakat bosh vaziri
2013-yil aprelida Tryudo Liberal partiya yetakchisi bo‘ldi, 2015-yil 19-oktabrda esa partiya hukumatda ko‘pchilikni, mamlakatning barcha viloyatlari va hududlari parlamentlarida o‘rinlarni qo‘lga kiritdi. 2015-yilning 4-noyabrida Tryudo Kanadaning 23-bosh vaziri sifatida qasamyod qildi. 2019-yil 21-oktyabrda u yana Liberal partiyani saylovda g'alaba qozondi va kanadaliklardan ikkinchi mandat oldi. 2021-yil 20-sentyabr Liberal partiya yana g'alaba qozondi va Tryudo uchinchi mandatini qo'lga kiritdi.
Kanada hukumati veb-saytiga ko'ra, Tryudo jamoasining asosiy g‘oyasi o'rta sinf uchun ish o'rinlari yaratish, shuningdek, narxlarni pasaytirish, Kanada hamjamiyatlarini xavfsiz saqlash, iqlim o'zgarishiga qarshi kurashish va mahalliy xalqlar bilan birdamlikni rivojlantirishga qaratilgan. Bundan tashqari, Tryudo Kanadaning birinchi gender muvozanatli hukumatini shakllantirgan siyosatchi hisoblanadi.
Tramp bilan uchrashuv
3-dekabr kuni AQSHning saylangan prezidenti Donald Tramp Tryudo bilan uchrashuv o‘tkazdi. Uchrashuvda AQSH va Kanada chegarasini noqonuniy kesib o‘tish holatlari, giyohvand moddalar aylanmasi hamda migrantlar yuzaga keltirishi mumkin bo‘lgan muammolar muhokama etildi. Amerikaning saylangan rahbari ikki davlat o‘rtasidagi savdo kamomadini ham tilga oldi, uning hisob-kitoblariga ko‘ra, bu kamomad 100 milliard dollarga yetgan.
Shundan so‘ng, AQShning bo‘lajak rahbari o‘z hamkasbiga agar Kanada yuqorida tilga olingan muammolarni hal qilmasa, inauguratsiyadan keyin Kanadaning barcha mahsulotlariga 25% savdo tariflarini joriy qilishini ma’lum qildi. Bunga javoban Tryudo bunday bojlarni joriy etishning iloji yo'qligini ta'kidladi, chunki bu mamlakat iqtisodiyotini butunlay yo'q qilishi mumkin.
Amerikaning bo'lajak prezidentining ta'kidlashicha, bu vaziyatda Kanada AQSHning 51-shtatiga aylanishi muammoni hal qilishga yordam berishi mumkin.
"Kanadada ko'pchilik AQSHning 51-shtati bo'lishni xohlaydi. Agar Kanada AQSh bilan birlashsa, AQSh importiga hech qanday tariflar bo'lmaydi, soliqlar sezilarli darajada kamayadi va ular doimo ularni o'rab turgan Rossiya va Xitoy kemalari tahdididan butunlay himoyalangan bo'lar edi. Birgalikda buyuk xalq bo'lamiz”, deb yozdi Tramp ijtimoiy tarmoqdagi sahifasida.
Ishonchsizlik votumi
2024-yil 10-dekabrda Tryudo hukumati o‘zining asosiy konservativ raqibi tashabbusi bilan uch oy ichida uchinchi marta ishonchsizlik votumini oldi. Konservatorlar sentyabr va oktyabr oylarida o‘tishga uringan ikkita ishonchsizlik ovozi ham muvaffaqiyatsizlikka uchradi.
O'tgan yilning 17-dekabrida Tryudo Kanada Liberal partiyasi a'zolari va uning tarafdorlari bilan gaplashar ekan, hukumatidagi o'zgarishlarga qaramay, o'z lavozimini tark etish niyatida emasligini aytdi. Shu bilan birga, CTV telekanali manbalarga tayanib, bosh vazir o‘rinbosari Kristia Friland ishdan bo‘shatilishi munosabati bilan bosh vazir iste’foga chiqishi mumkinligi haqida xabar berdi.
Uning so'zlariga ko'ra, Tryudo unga Kanada moliya vaziri lavozimini taklif qilgan va ketishi bu taklifga javob bo'lgan. Frilandning so'zlariga ko'ra, u va Tryudo o‘rtasida "Kanada uchun eng yaxshi yo'lni tanlash borasida" kelishmovchilik yuzaga kelgan.
6-yanvar kuni ertalab Tryudo Liberal partiya o‘z o‘rniga o‘rinbosar tanlaganidan so‘ng Kanada bosh vaziri lavozimini tark etish niyatida ekanligini ma’lum qildi. The Globe and Mail nashri manbalarga tayanib, Tryudo 8-yanvargacha mamlakatning hukmron partiyasi yetakchisi lavozimidan ketishini e’lon qilishini yozdi.
Tryudodan keyin Kanada bosh vaziri kim bo‘ladi?
Politico nashriga ko‘ra, navbatdagi saylovlar 2025-yil oktabr oyida o‘tkazilishi rejalashtirilgan edi, biroq hozirgi vaziyatda shu yilning bahoridayoq o‘tkazilishi mumkin. Saylovda Kanada konservatorlari g'alaba qozonish ehtimoli yuqori. AP tomonidan keltirilgan so'nggi so'rovnoma shuni ko'rsatadiki, liberallar muxolifatdagi konservatorlardan ancha ortda bormoqda — 45% ga 23%. Tryudo o'zining iste'fosi bilan partiyaning mavqeini saqlab qolishga harakat qilmoqda, ammo ko'plab ekspertlarning fikriga ko'ra, u bu qarorni juda uzoqqa cho'zdi.
Agar konservatorlar g‘alaba qozonsa, 45 yoshli populist Pyer Pualyevr bosh vazir bo‘lishi mumkin.
Ayni damda Tryudo o‘rnini egallashi mumkin bo‘lganlar orasida nufuzli Politico nashri bir qancha yuqori martabali amaldorlar nomini keltirdi: Kanada bankining sobiq gubernatori Mark Karni, sobiq bosh vazir o‘rinbosari va moliya vaziri, tashqi savdo vaziri va Tashqi ishlar vaziri Kristia Friland, Britaniya Kolumbiyasining sobiq Bosh vaziri Kristi Klark, amaldagi Moliya va hukumatlararo ishlar vaziri va Tryudoning eski do'sti - Dominik LeBlank, hozirgi Innovatsiyalar, fan va sanoat vaziri Fransua-Filip Shampan, hozirgi tashqi ishlar vaziri Melani Joli, hozirgi transport vaziri va sobiq mudofaa vaziri Anita Anand.
Izoh (0)