Xitoyda kovidga o‘xshash virus tarqalmoqda

Xitoyda asosan bolalar orasida yangi virus — inson metapnevmovirusi (HMPV) tarqalmoqda, u koronavirusga o‘xshash simptomlarga ega. Bu haqda The Insider xabar berdi.

Ma‘lum qilinishicha, virus tufayli shifoxonalar bemorlar bilan to‘lgan. Bir vaqtning o‘zida bir nechta virusning, jumladan Mycoplasma pneumoniae’ning tarqalishi ham kuzatilmoqda. 

🚨 Emergency in China 🇨🇳 🚨

China's mega-hospitals are overcrowded to care for respiratory and cardiovascular diseases like COVID pic.twitter.com/aafhEDiZA5

— Islamist Cannibal (@Raviagrawal300) January 4, 2025

Xitoy kasalliklar nazorati va profilaktikasi boshqarmasi yangi epidemiya haqidagi mish-mishlar fonida bayonot berdi. Unga ko‘ra, tekshiruv uchun bemorlardan tahlillar to‘plangan va natijalar taqdim etilgan.

Olingan nafas yo‘llari namunalarida asosan gripp virusi, inson metapnevmovirusi va rinovirus ijobiy qo‘zg‘atuvchilar sifatida aniqlanmoqda. Og‘ir o‘tkir nafas yo‘llari infeksiyasi bilan kasalxonaga yotqizilgan bemorlarning namunalarida esa asosan gripp, Mycoplasma pneumoniae va inson metapnevmovirusi ijobiy qo‘zg‘atuvchilar hisoblanadi, deyiladi boshqarma xabarida.

Inson metapnevmovirusi (HMPV) sifatida aniqlangan virus qishda Xitoyning shimoliy viloyatlarida, ayniqsa bolalar orasida avj oldi. Bu epidemiya Xitoyning Uxan shahrida yangi koronavirus paydo bo‘lishi haqida dunyo ilk bor ogohlantirilganidan 5 yil o‘tib sodir bo‘ldi, keyinchalik u yetti million o‘lim bilan global pandemiyaga aylangandi.

Xitoydagi shifoxonalarda niqob taqqan odamlarning surat va videolari ijtimoiy tarmoqlarda paydo bo‘ldi va mahalliy xabarlarga ko‘ra, HMPVning tarqalish sahnalari dastlabki COVID epidemiyasiga o‘xshaydi.

China's Hospitals Overwhelmed Amid HMPV Outbreak

Hospitals in China are reportedly struggling with a surge in Human Metapneumovirus (HMPV) cases, alongside Influenza A & Mycoplasma pneumoniae infections. Viral videos show overcrowded facilities pic.twitter.com/mBW55qUssJ

— WorldobserverPK (@worldobserverPK) January 4, 2025

Sog‘liqni saqlash organlari tomonidan kasallik tarqalishini nazorat qilish va boshqarish bo‘yicha favqulodda choralar ko‘rilmoqda. Biroq, Pekin bu o‘zgarishlarni yillik qishki hodisa sifatida past baholadi.

Natijalar tahlili shuni ko‘rsatadiki, hozirgi vaqtda o‘tkir respirator yuqumli kasalliklar doimiy o‘sish tendensiyasiga ega bo‘lib, buni mavsumiylik bilan izohlash mumkin. Boshqarmaning ta’kidlashicha, bir qator viloyatlarda Mycoplasma pneumoniae bilan kasallanish pasaymoqda, 14 yoshgacha bo‘lgan bolalar orasida HMPV ortib va o‘zgarib bormoqda.

HMPV nima?

Inson metapnevmovirusi yoki HMPV nafas yo‘llari infeksiyasini keltirib chiqaruvchi virus bo‘lib, u oddiy shamollash va grippga o‘xshash belgilarni yuzaga keltiradi. Kasallik ko‘pincha yengil kechsa-da, ayniqsa chaqaloqlar, keksalar va immun tizimi zaiflashgan kishilarda pnevmoniya kabi jiddiy asoratlarga olib kelishi mumkin.

Aslida virus yangi emas, lekin Xitoyning shimolida, ayniqsa 14 yoshdan kichik bolalar orasida kasallanish holatlari ko‘paygani tufayli e’tiborni tortdi.

Birinchi marta 2001-yilda aniqlangan HMPV bir zanjirli RNK virusi bo‘lib, nafas olish tomchilari yoki ifloslangan yuzalar bilan aloqa orqali tarqaladi. Bu infeksiyalar ilgari ham Buyuk Britaniya kabi turli mamlakatlarda qayd etilgan.

COVID bilan o‘xshash jihatlari

1. Ikkala virus ham barcha yoshdagi odamlarda nafas olish a’zolari kasalliklarini keltirib chiqaradi. Kichik yoshdagi bolalar, katta yoshdagilar va immun tizimi zaiflashgan odamlar xavf ostida bo‘lishi mumkin.
2. Simptomlar ham o‘xshash. Ko‘pincha HMPV bilan bog‘liq bo‘lgan alomatlarga yo‘tal, isitma, burun bitishi va nafas qisilishi kiradi. Bular ham COVID-19 virusi bilan kasallangan odamlardagi alomatlardir.
3. Ikkala virus ham yuqtirgan odamdan boshqalarga yo‘tal, aksirish va yaqin shaxsiy aloqa orqali yuqishi mumkin.Ular viruslar mavjud bo‘lgan buyumlar yoki yuzalarga teginib, so‘ngra og‘iz, burun yoki ko‘zlarga qo‘l tekkazish orqali ham tarqaladi.
4. COVID-19 haroratga sezgir va shuning uchun mavsumiy. Xuddi shunday, HMPV turli yillik fasllarda aylanib yuradi.

Kasallikdan himoyalanish

HMPV tarqalishining oldini olish uchun vaksina yo‘q. Ammo bemorlar quyidagi qadamlarga amal qilish orqali HMPV va boshqa respirator viruslar tarqalishining oldini olishi mumkin:

• Qo‘llarni kamida 20 soniya davomida sovun va suv bilan tez-tez yuvib turing;
• Yuvilmagan qo‘llar bilan ko‘z, burun yoki og‘izga tegmang;
• Kasal odamlar bilan yaqin aloqada bo‘lmang;
• Shamollashga o‘xshash alomatlari bo‘lgan bemorlar yo‘talganda va aksirganda og‘iz va burunni yopishi kerak;
• Birovlarning idish-tovoqlaridan foydalanmang, shaxsiy gigiyenaga rioya qiling.