Xitoy—Qirg‘iziston—O‘zbekiston temir yo‘li qurilishi 27-dekabr kuni boshlanadi. Bu haqda Qirg‘iziston prezidenti Sadir Japarov xalq qurultoyida ma’lum qildi.
“Bu yo‘l Sharq va G‘arbni bog‘laydigan strategik ko‘prik bo‘ladi”, ta’kidladi Japarov.
May oyida Sadir Japarov uch davlat o‘rtasidagi temir yo‘l qurilishi 2024-yil oktyabr oyida boshlanishini aytgandi. Loyihani amalga oshirish uchun mamlakatlar qo‘shma kompaniya tuzishga kelishib olgan. Ishtirokchilarning korxonadagi ulushi: Xitoy 51 foiz, Qirg‘iziston va O‘zbekiston 24,5 foizdan.
2024-yil iyun oyida uch davlat vakillari temir yo‘l qurilishi to‘g‘risidagi bitimni rasman imzoladi va moliyalashtirish shartlarini belgiladi. Loyihaning umumiy qiymati 4 milliard 665 million dollarga baholanmoqda. Temir yo‘lini qurish loyihasini amalga oshirish uchun Jalolobod shahridagi 44,29 gektar yer maydoni ajratilmoqda.
Loyiha haqida batafsil
Xitoy-Qirg‘iziston-O‘zbekiston temir yo‘li qurilishi g‘oyasi 1996-yildan beri muhokama qilinmoqda. Shu vaqt ichida tomonlar qurilish shartlari bo‘yicha bir necha bor kelishib olgan, kamida 18 ta texnik-iqtisodiy asos ishlab chiqilgan. Loyihani amalga oshirish murakkab geografik sharoitlar, temir yo‘l izining kengligi kabi hal etilmagan masalalar bilan murakkablashdi. Loyihani moliyalashtirish masalasi eng murakkabligi bilan ajralib turdi.
486 kilometr uzunlikdagi bir izli temir yo‘l liniyasi, 18 ta temir yo‘l bekati, 81 ta ko‘prik (26 km) va 41 ta tunnel (120 km)ni o’z ichiga oladi. Harakat tezligi soatiga 120 kilometrgacha. Qirg‘iz uchastkasini qurish taxminan 4,7 milliard dollarga tushadi. Xitoy summaning yarmini — 2,35 milliard dollar kredit sifatida taqdim etadi. Qirg‘iziston va O‘zbekiston ikkinchi yarmini ajratishi kerak. Qurilishning taxminiy davomiyligi — 5 yil.
Kutilayotgan natijalar
♦ Qirg‘iziston tranzitdan byudjetga tushumlarni ko‘paytirish, ayrim foydali qazilma konlariga kirishni osonlashtirish, shuningdek, mamlakatning shimoliy va janubiy qismlarini bog‘lovchi temir yo‘l qurilishi uchun sharoit yaratishga umid qilmoqda. Hozirda Qirg‘izistonda yaxlit temir yo‘l tarmog‘i mavjud emas.
♦ O‘zbekiston loyihaning asosiy qo‘llab-quvvatlovchisi hisoblanadi. Toshkent uchun natijalar qatoriga Xitoy bilan yuk tashishning soddalashuvi, Qozog‘istonga qaramlikning kamayishi, tranzit yuk tashish hajmining o‘sishi hamda Farg‘ona vodiysining rivojlanishiga turtki bo‘lishi kiradi.
♦ Xitoy Markaziy Osiyo mamlakatlaridan/ga yuklarni yetkazib berish uchun qo‘shimcha yo‘nalish qo‘lga kiritadi, Eron va Yaqin Sharq mamlakatlariga bo‘lgan yo‘lni qisqartiradi.
Izoh (0)