Bugun, 18-dekabr kuni bo‘lib o‘tgan Senat yalpi majlisida “2025-yil uchun O‘zbekiston Respublikasining Davlat byudjeti to‘g‘risida”gi qonuni muhokama qilindi. Qonun yuzasidan bosh vazir o‘rinbosari — iqtisodiyot va moliya vaziri Jamshid Qo‘chqorov maʼruza qildi.
2025-yilda byudjetdan ajratiladigan jami subsidiyalar miqdori 28,3 trillion so‘m bo‘lishi kutilmoqda. Shundan qariyb 12,3 trillion so‘mi energetika sohasini qo‘llab-quvvatlashga sarflanadi. Xususan, tabiiy gazni sotib olish va sotish narxlaridagi tafovutni qoplashga 7 trillion so‘m, elektr energiyasidan ko‘rilgan zararni so‘ndirishga 500 milliard so‘m subsidiya beriladi.
Muhokamada senator Anvar To‘ychiyev nima uchun davlat byudjetidan subsidiya davom etayotgani va buning katta qismi energetika sohasi bilan bog‘liqligiga urg‘u berdi
Ajratilayotgan subsidiyalarning katta qismi energetika sohasiga — 12,3 trillion so‘m ajratilmoqda. Sohani subsidiyalash bozor tamoyillariga mos ravishda o‘zgarib borishi kerak emasmi? Subsidiyalash sohani samaradorligiga, tariflarga qanday taʼsir ko‘rsatadi?, deya savol berdi senator.
Savolga bosh vazir o‘rinbosari javob berar ekan, tariflar xarajatlari o‘zini to‘liq qoplaydigan darajaga chiqmaganini birinchi sabab qilib ko‘rsatdi.
Ikkinchidan gazning bir qismini import qilayotganimiz. Shuning uchun, tariflarni to‘liq o‘zini o‘zi qoplaydigan darajaga o‘tkazmasdan boshqa ilojimiz yo‘q.
Joriy yilda tariflar oshgan bo‘lsa, Vazirlar Mahkamasining qarorida 2025-yil 1-apreldan yana bir marta oshirish taklifi maʼqullangan. Kelgusi yildan tariflar oshadi
Kelgusi 2025-yilda gaz va elektr energiyasi uchun 7,5 trillion so‘m subsidiya ajratilayotgan bo‘lsa, bu yil bu summa 12 trillion so‘mni tashkil etdi, yaʼni kamayib bormoqda.
Subsidiyalarni berish qachon to‘xtadi, deb savol beradigan bo‘lsangiz, 2025-2026-yillarda ham davom etadi, 2027-yil keskin pasayadi, 2028-yildan boshlab subsidiyalar byudjetdan berilmaydi, dedi Jamshid Qo‘chqorov.
Maʼlumot uchun, Vazirlar Mahkamasining “Yoqilg‘i-energetika sohasida bozor mexanizmlarini joriy etishning qo‘shimcha chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarori asosida joriy yilning 1-may sanasidan boshlab elektr va tabiiy gaz tariflari o‘zgargan edi. Unga ko‘ra, aholi uchun elektr energiyasi va tabiiy gaz bir oylik isteʼmolining bazaviy meʼyorlari tasdiqlangan.
Izoh (1)
Сарфланаётган самарасиз субсидиялар чул худудларини кукаламзорлаштириш,саксовул ва юлгунлар экишга сарфланганда экотизимни яхшиланишига анча хисса кушилган булар эди.Биргина коракалпогистондаги оролбуйида экилган саксовуллар экосистемани ижобий томонга узгаришига канчалар сабаб булгани барчага аён.....